Morgunblaðið - 04.03.1972, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 04.03.1972, Blaðsíða 4
MORGÚNÖL.A.ÐEE), LAUGARDAGUR 4. MARZ 1972 ® 22-Ð-22* RAliÐARÁRSTÍG 31 ------—--------/ (4444 © 25555 (4444S25555 LEIGUFLUG FLUGKENNSLA FLUGSTÖÐIN HF Simar 11422. 26422 BÍLALEIGA CAR RENTAL TS' 21190 21188 BÍLALEIGAN AKBMATJT r8-23-4Z 8endum Ódýrari en adrir! Shodh LEIGAN AUÐBREKKU 44-46. SiMI 42600. MORGUNBLAÐSHÚSINU STAKSTEINAR • Andleg gelda, - tilgangslaust líf Skúli Magnússon er einn at fáum Vesturlandamönnum, sem dvalizt hefur langdvölum i Kína, en það gerði hann á árunum 1957 til 1961. Hann var og i hópi SfA-manna og því gjörkunnugtir innviðum kommúnismans og baráttuað- ferðum. Hinn 21. febrúar sl. fórust Skúla svo orð í Alþýðu- blaðinu: „Kommúnismi hefttr nú verið „reyndur" í rúma hálfa öld í milli 10 og 20 ríkj- um, allt frá Kúbu til Kína. Tllratin þessi hefttr verið gerð á ca 1/3 hiuta mannkyns. Hún hefur þó jafnan farið á etnn veg: — kommúnismi hef- ur reynzt ómanneskjulegt og .‘ieSsíW'í-®'''-*- 1 >■ ■ óh’æft stjórnfyrirkomulag. Hann hefur ekki aðeins haft í för með sér hvers konar frelsisskerðingu, hann hefur og reynzt óhæft efnahags- kerfi. Skipulagið hefur þýtt gerviréttarhöld, útrýmingar- og nauðungarvinnubúðir, nauðtingaflutninga á heiltim þjóðum, ditto, ditto, Það boð- ar andlega geldu og vonlaust tillangslaust líf.“ Ríkisleyndarmál Óþarft er að tínnda það hér hvaða afleiðingar hið algjöra sildarleysi hefur haft á þau byggðarlög, sem byggðu at- vinnulif sitt upp á vinnslu síld arafurða, eins og á Sigltifirði og Raufarhöfn. Hin ntikla upp bygging, sem þar hafði átt sér stað, er nti ekki lengur annað en minnisvarði unt fyrri um- svif, en um leið ákall um það, að veruleg átök verði gerð til þess að laga atvinnulifið að breyttuni aðstæðum. Að sjálf- sögðu á rikisvaldið miklum skyldum að gegna við þessa staði, svo mikið sem þeir hafa gefið þjóðarbtiintt í aðra hönd á iimliðnum ántm. En til þess að sú uppbygging, sem nauð- synleg er, geti komið að fullti gagni, verður að gera hana ■ samráði og samvinnu við heimamenn. Um þetta mál var m.a. f jall að i nýútkomnu tölublaði af Siglufirði. Þar segir m.a.: „Siglufjörður fór þess á leit við núverandi rikisstjórn að hún skipaði fulltrúanefnd til viðræðna við bæjaryfirvöld um vanda bæjarfélagsins, at- vinnulegan og fjárhagslegan. Nefndina skipuðu Jón Kjart- ansson, Ragnar Arnalds og Tryggvi Helgason. Þótt nefnd in væri þannig skipuð ein- vörðungu stjórnarfulltrúiun fögnuðu Siglfirðingar henni al mennt, og bundti við hana miklar vonir, ekki sizt vegna veru .Jóns Kjartanssonar I henni. Vitað er, að nefndin gerði ítarlegar tillögur í grein argerð til rikisstjórnarinnar, á hvoru tveggja því athugunar- sviði, sem henni voru falin. — Þótt furðu gegni hafa sigl- firzk bæjaryfirvöld ekki feng ið afrit af skýrslu og greinar- gerð nefndarinnar, sem ein- göngu fjalla þó um siglfirzk málefni, þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir þar um. Með þessa skýrslu hefur til þessa verið farið sem sérstakt rikisleynd armáL“ Pétur J. Eiríksson: SKOTLANDSBRÉF Skotar og Norðursjávarolían MÖRGUM skozkum föður- landsvininum væri eflaust vel við þá tilhugsun að finna rit- villu í Sambandssáttmála Eng lands og Skotlands frá 1707, nægjanlega til að gera þann sáttmála ógildan. Ekki svo mikið til að lækna sært þjóðar stolt, heldur e.t.v. meira vegna þess að sú tilhugs- un leiddi hans mannlegu drauma, um efni og auð, nær raunveruleikanum. Hann sæi fram á umbreytingu hins snauða Skotlands í fyrirmynd ar velferðarríkið, sem allar þjóðir keppa að, kolareyks- smiðjurnar fengju loks að hvilast en í stað þeirra minn- ismerkja iðnbyltingar 19. ald arinnar risi háþróaður iðnað- ur, þar sem verkamenn klædd ust hvitum sloppum. Og hver veit nema hægt yrði að veita Englendingum efnahagsað- stoð? Allt þetta ætti Norðursjáv arolían að geta gert kleift, en það er nú ljóst að við austur strönd Skotlands eru auðug- ustu oliulindir, sem fundizt hafa í heiminum hin síðari ár. Lindir þessar eru þúsundir feta undir sjávarbotni og mynda keðju, um 100 mílur frá landi, allt frá Dundee að Aberdeen. Búizt er við að þarna verði hægt að hefja olíu vinnslu árið 1974, en fyrstu árin verður ársnýtingin um 25 milljónir lesta, en eykst smám saman upp í 150 millj. lesta á ári. Sú tala samsvarar núverandi ársnotkun Breta, en heil-darolíurveyzla V -Evr- ópu er um 630 milljónir lesta. Það er því augljóst að þarna er um mikil auðæfi að ræða. Þá eru ýmsir þeirrar skoðun- ar, að þetta sé aðeins lítill hiuti þeirrar olíu, sem raun- verulega er að finna við strendur Skotlands, þvi að margt bendir til að norður af landinu leynist eitthvað og að Orkneyjar og Hjaltland búi yfir meiri auðæfum en nokk urn hafði dreymt um. Ríkis- stjórnin hefur verið furðu þögul um þessi mál, svo og hlutaðeigandi olíufélög. En það þykir styrkja þennan grun, að Shell-olíufélagið treysti sér til að bjóða 21 millj. sterlingspunda fyrir að fá að bora við Orkneyjar. En nú er samningurimi frá 1707 í fullu gildi, og fátt bend ir til annars en að svo verði í fyrirsjáanlegri framtið. Og hafi einhvem Skotann dreymt um að gerast olíu- fursti, verður hann að sætta sig við raunveruleikann og horfa langeygur á eftir hinu svarta gulli suður yfir landa mærin. Því hér eru það ekki Skotar, sem ráða ferðinni held ur stjórnin, sem situr í Lund- únum og samkvæmt áliti henn ar hafa Skotar hvorki þekk- ingu né fjármtagn til að stunda olíuvinnslu. Skotar verða því líklega að láta sér nægja molana, sem falla af borði húsbóndans. En það er ekki þar með sagt að áhrifa olíunmar muni ekki gæta nema í litlum mæli hér í Skotlandi, því að um þessa mola munar vissulega lítið land. Verzlun og þjónustuiðn- aður mun rísa upp við olíu- hafnimar og sem dæmi má nefna að gert er ráð íyrir að hver borpallur muni greiða, minnst um 225 milljónir ísl. kr. á ári fyrir þjónustu til sinnar heimahafnar, og að ári liðnu verða 20 slíkir pallar úí af austurströndinni. Hér veit ist því ýmsum smábæjum góð búbót. Aberdeen, sem í hug- um margra íslendinga er ekki annað en lítill útgierðar- bær, en er virðuleg borg, belmingi stærri en Reykja- vík, fér óðum að svipa til oliubæjanna í Texas. Þar eru þegar 55 fyrirtæki beint eða óbeint viðriðin olíuna og hún hefur þegar skapað 1000 bæjarbúum atvinnu. Um næstu áramót mun sú tala vera fjórfölduð. Og ekki má gleyma þeim, fáu að visu, sem þegar eru orðnir milljónamær ingar, tveim árum áður en olí an kemst í land, eins og t.d. tollverðinum, sem keypti gam alt pakkhús og innréttaði fyr ir skrifstofur, sem hann leigði síðan bandarískum olíufélög- um. Síðan til að fullnægja frekari þörfum Bandarikja- manna, kom hann á fót vöru lyftaraleigu, bílaleigu, tollvöru gieymslu, tryggingasðlu, barna heimili og kaffiteríu. En þó að eða kannski held- ur af því að hlutur Skota af olíutekjunum er ekki meiri en raun ber vitni, má gera ráð fyrir, að olían muni hafa mik- il áhrif á efmahagslega og stjómmálalega stöðu Skot- lands. Hætt er við að lands- menn verði í rikari mæli sér meðvitandi um áhrifaleysi sitt í eigin landi og hvað Skot land er í reynd háð Englandi. Þar hjálpast að vísu fleira að, eins og gjaldþrot skipasmíða- stöðvanna við Upper-Clyde, stöðugt atvinnuleysi, sem hlutfallslega er töluvert meira en í Englandi og er nú meira en nokkru sirini eftir strið, og yfirleitt minni vel- megun. Þetta hefur orðið til að skerpa þjóðemiskennd Skota og settar hafa verið fram kröfur um aukna efna- hagslega sjálfstjóm, m.a. með því að tekjurnar af olíunni renni að einhverju leyti til uppbyggingar í Skotlandi. — Þær tekjur gætu gert landið fjárhagslega óháð Englandi, en í því sjá margir lausn efna hagsvandans. Þessi krafa virð ist eiga góðan hljómgrunn meðal almennings, og mörg skozk dagblöð styðja hana, eins og t.d. The Scotsman, sem vill að Skotland fái tekj umar hreinar og óskiptar. — Undir það tekur skozki þjóð-; emissinnaflokkurinn, en hann hefur lengi barizt fyrir sjálf- stæði Skotlands. Frjálslyndi flokkurinn skozki genigur ekki eins langt, en tillögur hans gera ráð fyr Framhald á bls. 23. meö DC-8 PARPOÍITUn bcin líno í ÍQf/kfófdeild Q5IOQ ^Kaupmannahöfn ^Osló sunnudagd/ sunnudagð/ mánudagð/ [oriöjudaga/ þriðjudaga/ fimmtudaga og föstudaga. fimmtudaga LOFTLEIDIR Stokkhólmur ^Glasgow manudaga/ laugardaga fostudðga. ^ London

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.