Morgunblaðið - 05.03.1972, Page 16

MORGUiNÍBLAÐIÐ, SU'NiNUDAGUR 5. MARZ 1972
* 16
VH) FÓRUM frá bryggju laust
fyrir klukkan 11 á miðvikudags-
morgun; Tungufeli á undan, en
Tálknfirðingur fylgdi fast á eft-
ir. Þeir tóku sólarhring frá
bryggju og sigldu svo yfir fjörð-
inn og út fyrir Sveinseyrarodd-
ann. Veturinn hafði verið þeim
góður; mikiil fiskur á grunnslóð-
um og frátafir litlar sem engar.
En nú hafði loðnan lagzt yfir
fiskinn við land og því stóð til
að sækja lengra út. — Það var
spenningur í túrnum.
Á leið út Tálknafjörð stóð ég í
brúnni hjá Sæla. Fullu nafni heit
ir skipstjórinn á Tálknfirðmgi
BA-325 Ársæll Egilsson, en allir
kalla hann bara Sæla og honum
finnst það fullgott.
— —
Tálknafjörður er ekki gamalt
þorp. Öldum saman hafa menn
róið frá Táiknafirði, en áirið 3956
leggur Albert Guðmundsson á
Sveinseyri gxundvöllinn að
byggðarkjairna irnian Sveinsayrar
oddans með byggingu Hraðfrysti
húss Tálknafjarðar. Forsenda
þessa framtaks voru stærri bátar,
því svo lygnt er jafnan innan
oddans, að þar leggur fjarðar-
botninn á venjulegum vetrum. Nú
er þetta algjör lífhöfn. Árið 1956
stóðu fjögur hús, þar sem þorp
ið er nú. Albert Guðmundsson
dreif þorpið upp atf miklum dugn
aði. Það var sagt um hann, að
hann hefði verið staðnum allt
nema ljósmóðir fyrstu árin. —
Sæli.
Frystihús Tálknafjarðar h.f.
Hann stofnaði hlutafélag, Tungu
eignir h.f., sem festi kaup á
landssvæði því, sem þorpið svo
reis á. Nú búa í Tálknafirði um
250 manns. Búið er á sex býlum
í firðinum og í þorpinu lifa 40
fjölskyldur. — Hraðfrystihús
Tálknafjarðar h.f. er undirstaða
flestra þeirra. Árið 1971 nam
framleiðsluverðmæti hússins um
80 milljónum króna, sem gerir
um tvær milljónir á hverja fjöl
skyldu.
Auk frystihússins starfar í
Tálknafirði vélsmiðja, sem hrað-
frystihúsið á að hálfu leyti. Þar
glampaði Ijós bak við glugga
fram eftir öllum kvöldum.
En vegur Tálknfirðinga nær út
fyrir fjörðinn þeirra. Þegar Magn
ús Kr. Guðmundsson frá Innstu-
Tungu komst að því, að það var
ekki pláss fyrir framtakssemi
hans heima fyrir, keypti hann
frystihús á Patreksfirði. Þannig
má segja, að Tálknfirðinigar
standi föstum fótum beggja
vegna Lambeyrarhálsins.
Nafnið á þorpimu speglar
kannski dulitla valdabaráttu inn
an hárra fjalla Tál'knafj arðar. A1
bert heitinn Guðmundsson vildi
veg síns fæðingaróðals sem mest
an og vildi láta þorpið draga
nafn sitt af því; Sveinseyri. —
Þeir Tungumenn töldu hins veg-
ar rétt, að þorpið tæki raafn af
því landi, sem það stemdur á, og
vildu nefna það Tunguþorp. Með
diplómatískum aðferðum fann
hreppsnefndin fram til þeirrar
ákvörðunar að láta þorpið draga
nafn af firðinu. Og þannig er það
nú.
„Nú vantar okkur bara fleiri
hús,“ segir Sæli. „Það er ekki
andskotalaust, að atvinnutækin
skuli þurfa að stóla svo á að-
komufólk."
Hjá Hraðfry.stihúsi Tálkna-
fjarðar h.f. vinna nú 88 manns,
þar af 22 aðkomumenn.
---S5S,--
f hlíðinni utan þorpsins, í landi
Litla-Laugardals, er „Pollurinn",
heilsubótarlind þeirra Tálknfirð
inga. Þar kemur fram úr hlíð-
inni um 60 gráðu heitt vatn og
55 MILUl
vestur af i
- f LÍNURÓÐRI MEÐ SÆLA FE
Tálknfirðingar hafa stíflað fyrir
og skellt upp smáhýsi við. Sögur
fara að því, að fólk hafi sótt sér
heilsubót með böðum í „Pollin-
um“, og Sæli segir það ekki ótrú
legt, að minnsta kosti sé vinsælt
að skreppa þanigað, þegar eftir-
köst dansleikja og þess háttar
eru hörð. Og i fullri alvöru dett-
ur mér í hug, hvort ekki gæti
reynzt arðbær fjárfestimg að búa
,,Pollinn“ betur úr garði; jafnvel
stofna þar heilt heilsuhæli fyrir
þá, sem streitan og aðrir nútíma
kvillar eru að beygja.
Það er víðar heitt vatn en í
landi Litla-Laugardals. Næsta
jörð utan við er kirkj ustaður-
inn; Stóri-Laugardalur. Þar er
niður á sjávarbakka heit laug,
hvar húsíreyjam hefur lengi ann
azt þvotta sína. Og til foma
komu Fransmenn á skútum til að
þvo plögg sín þarna og gáfu koní
akk og biskví í staðinn. í hlíðinmi
i landi Sveinseyrar fæst líka
heitt vatn og þar við barnaskól-
ann nýja er sundlaug, sem þess
nýtur. Athuganir hafa verið gerð
ar á heita vatninu i Tálknafirði
og leiddu þær i ljós, að heita-
vatnsæðin liggur frá Sveinseyri
og inn fjörðinn rétt fyrir fram-
an bryggjuna. Hafa Tálknfirðing
ar þarna nokkuð í bakhöndinni,
þegar vegur þorpsins er orðinn
slíkur, að hitaveita kemur til
greina.
Við siglum út fjörðinn að sunn
an og förum fram hjá Suðureyri,
þar sem Norðmenn ráku hval-
stassjón fram undir 1940. Þar
voru -mikil umsvif og fírugt
mannlíf. Nú stendur skorsteinn
mikill einn eftir af sjó að sjá, og
reisulegt íbúðarhús, sem yfirgef-
ið var fyrir tveimur árum.
— -—
Það var rólegt út fjörðinn, en
þegar Tálknanum sleppti þyngd
ist sjór á móti. Skipin stungu
nefjum i öldumar og annað slag-
ið fór léttur titringur um skrokk-
ana. Þeir á Tungufelli voru að
kalla annað slagið og spyrja,
hvort blaðamaðurinn væri nokk
uð farinn að grænka 1 framan.
Sæli kvað jafnan mei við og glotti
til min. „Annars er nú sjórinn að
verða þanmig, að þeir, sem eru
sjóveikir, geta vel farið að finna
til,“ sagði hann og það var ekki
laust við, að vonar gætti 1 rómrn-
um. Ég þagði bara og horfði stift
út.
— >**,—
Tungufellið er nú komið norð
ur af okkur. Eins og Tálknfirð-
ingur er Tumgufell BA-326 stál-
bátur, um 300 tonn, og voru bæði
skipin smiðuð í Harstad í Noregi
1968. Frá upphafi hefur I-Irað-
frystihús Tálknatfjarðar h.f. átt
sex nýja stálbáta. Tveir voru
seldir burt og tvo báta hefur út
gerðin misst; Sæfara og Sæúlf.
Bátstapi er alltatf mikið áfall
hverjum stað, ekki hvað sízt litl
um plássum eins og Tálknafirði.
Lifið í landi fær á sig drunga-
svip. Kannski verður þessu ekki
betur lýst en með orðunum honn
ar Ásu, konu Jóns Bjarnasonar,
fréttaritara okkar 1 Tálknafirði.
Við vorum að ræða þessa hluti
yfir siðdegiskaffinu og þá kom 1
ljós, að þegar Sæfari fórst, var
áhöfnin öll annars staðar frá. —
„Þetta hafði allt öðru vísi áhrif
á okkur,“ sagði Ása, „en ef menn
imir hefðu verið héðan.
Mér fannst þessi mumur mest
koma við mig fyrir það, að ég
hætti ekki að mæta neinum
heimamanna hérna á götunni."
-- —r-
Þeir eru farnir að spekúlera 1
fiskinum og við heyrum í tal-
stöðinni, að bátarnir miða yfir-
leitt á langa sókn í þessum túr.
Sæli ber sig saman við Sölva
Pálsson, skipstjóra á Tungufelli.
Þeir sækja saman og þó hlýtur
að vera samkeppni þeirra i milli.
Tálkninn.