Alþýðublaðið - 27.07.1958, Qupperneq 5

Sunnudagyr ' \ 27. ■ iúl'í 1958
AIþýSttblaðia

C Vísindi og tseknl )
r
I
FYRS3TA KJARNKNÚÐA
FLUGSTÖÐVARSKIPIÐ
f HEIMI. ,...
Bandaríkjafloti tilkynnti fyr-
ir nokkru. að fyrsta kjarnknúða
ílugstöðyarskigið í heimi, sem
nú er í smíðum, muni hljóta
siafnið ,,Enterprise.“ Ber það
sama nafn og hið. fræga flug-
stöðvarskip úr síðustu heims-
styrjöld og sex fyrirrennarar
þess.
Kjölur að skipinu var lagður
I febrúarmánuði sl. Það gengur
fyrir átta kjarnaofnum, sem
Jiafa kjarnaeldsneytisbirgðir til
f'Vdggja ára í senn. Áætlað er,
að því verði hleypt af stokkun-
um árið 1961.
NÝ GERÐ AF ÞYRIL-
VÆNGJUM.
Flugvélaverksmiðjurnar Ver
tol Aircraft Corporation í
Bandaríkjunum hafa framleitt
nýja gerð af þyrilvængjum,
sem nefnast Vertol 107. Ganga
þær fyrir tveimur Lycoming
T-5 hverfilhreyflum, sem eru
S25 hestöfl hvor. Hverfilhreyfl
ar þeirra eru sérstæðir að því
leyti. að þeir hafa hreyfanlegt
drifskaft, og er búizt við, að
slíkjr hreyflar verði algengir í
þyrilvængjur framlíðarinnar.
. þessi nýja gerð af þyril-
vængjum er byggð á-sömu lög-
snáiúm og fyrstu þyrilvængjur
frá Vertolflugvélaverksmiðjun-
nw.' enda þótt þær séu styttri
©g með stærra farþegarými en
tiinar algengu þvrilvængiur af
gerðir>ni H-21 Work Horse og
sharla ól-íkar þeim í útliti.
SOLA.RHITI TIL UPPHITUN-
ÁR f HÚSI.
Tilkynnt hefur verið í Banda
ríkjurtum. að lokið sé smíði
húss. sem hitað er upp ein-
göngu með orku frá sólinni, og
er talið sennilegt, að atburður
þessi sé upþhaf byltingar á
sviði upphitunar- og kælingar-
kerfa í húsum.
SóHiús þetta verður eingöngu
útbúið tækjum, sem nú eru yfir
3eitt fáanleg í Bandaríkjunum.
Sóla^orkan mun hita upn húsið
á vet''um og allt það vatn, sem
þarf til heimilisnota, auk þess
sem hún hitar vatn í sundlaug
við húsið. Hitanum verður safn
að í neðanjarðaryatnsgeyma á
SÓIrítum tímum ársins og not-
&ð h" tíma ársins. þegar minna
er um sól. Talið er, að slíkt
hitu^arkerfi megi nota í tveim-
ur þriðju hlutum Bandaríkj-
anna með góðum árangri.
^ — o —
NÝ ^EIKNINGSVÉL.
Vísindamenn við Argonne-
ránn=óknarstöðina nálægt Chi-
cago eru nú farnir að nota raf-
LEIGUBÍLAR
BifreiSastoð Steindón
Sími 1-15-80
Bifreiðastöð Reykjavíkuí
i Simi 1-17-20
eindavél, sem gengur fyrir raf- LÍM f „
magni, framJeiddu með kjarn-
orku, í þeim tilgangi að afla
nýrra upplýsinga um kjarn-
orkuframleiðslu.
Vél þessi er hin mesta völ-
undarsmíði og aðaluppistaða
hennar eru rafeindahylki, segul
kjarni, málmþræðir og fjöldi
annarra hluta, sem eru svo fyr-
irferðarmiklir, að þeir rúmast
ekki nema í herbergi á stærð
við venjulega dagstofu. Svo
fljótvirk er véhn, að hún getur
leyst úr 200.000 mismunandi
talnaþrautum á sekúndu.
Starf vélarinnar er að vinna
úr niðurstöðum vísindarann-
sókna, gera tæknilega útreikn-
inga og stærðfræðilegar álykt-
anir. Það tók vísindamennina
þrjú ár að koma vélinni saman.
KÚLUPENNA'Í.
„Límpenni“, í laginu eins og
kúlupenni, er kominn á mark-
aðinn frá fyrirtækinu. G]u-Pen
Corporation í Hampton i Virg-
iníufylki í Bandaríkjunum. —
Hann er í laginu eins og þykkur
blýantur og er nötaður á sviþ-
aðan hátt. Honum er haldið í
lóðréttri stöðu og lína dregin
með oddinum, mism.unandi
breið eftir átakinu og hve mik-
ið lím þarf. Framleiðendurnir
segja, að penninn sé vatnsheld
ur og auðvelt sé að taka hann
í sundur og hreinsa hann.
Iíirkjuþáttur:
sí
: v
s
V
s
:
-vS
s
s
'•S .
NYR PAPPIR f POKA.
Nýr, sterkur pappír, sem
teygist á í stað þess að rifna,
þegar á hann reynir, hefur ver-
ið framleiddur hjá bandaríska
OBRJOTANDI PLAST-
GLUGGAR.
Óbrjótandi Ocr eldfastir piast-
gluggar hafa verið framleiddir
hjá fyrirtækinu Seiberling
Rubber Company í Akron í
Ohio í Bandaríkjunum. Þeir
eru gerðir úr sérstaklega sterku
vinyl-plasti og eru einkum ætl-
aðir í verksmiðjur og iðnaðar
ver. Plastið er svo sterkt, að
fyrirtækinu West Virginia Það má saga í sundur, höggva
Pulp and Paper Company í Það, öora í það og negla, bera
New York. Pappír þessi nefnist á Það sement eða logsjóða. Loks
Clupakpappír. og er hann að getur Það dregið úr ofbirtu frá
því leyti óhkur venjulegum sólinnj um, allt að 80>c.
sterkum umbúðapappír, að j ., ~ ° —
þræðirnir í honum eru samflétt: SKÝJAKLJÚFAR, SEM
aðir á annan hátt til þess að STANDA AF SÉR
auka teygjanleikann. Pokar úr JARÐSKJÁLFTA.
hinum nýja pappír eru sagðir | Þekktur verkfræðingur í
þola tvisvar til þrisvar sinnum Bandaríkjunum, dr. N. M. New
meiri áreynslu og hnjask held- mark, skýrði svo frá fyrir
ur en pokar úr venjulegum nokkru, að nú sé hægt að
sterkum umbúðapappír. | byggja skýjakljúfa, sem ekkert
Nýtt fj'Tirtæki, Clupak, Inc., sér á eftir jafnvel mjög mikla
hefur fengið einkaleyfi á fram- jarðskjólfta. Ástæðuna kvað
leiðslu þessa pappírs.
— o —
NÝ MÁLNING, SEM BREYT-
IR UM LIT.
Nú er farið að framleiða
nýja tegund af málningu, sem
breytir um ht, þegar hlutir, sem
málaðir eru með henni, of-
hitna. Málningin er borin á
með penslum eða henni er
sprautað á málmpípur eða gufu
katla, og ef hitastig þeirra
kemst upp í 307 gráður á Sels-
íus, verður hinn blái litur
málningarinnar hvítur. Fram-
leiðendurnir eru Humble Oil
and Refining Company í Houst
on, Texas, í Bandaríkjunum.
hann vera þá, að stál þáð, sem
nú er framleitt, er geysilega
sterkt og sveigjanlegt.
Latino-Americano Tower heit
ir nýtizkulegur skýjakljúfur í
Mexíkóborg, sem dr. Nevrmark
tók sem dæmi um hinar mikiu
framfarir, er orðið hafa í bygg
ingu skýjakljúfa. Efiir jarð-
skjálftana miklu árið 1957, sem
voru hinir mestu, er mælzt hafa
í Mexíkó, sást ekki ein einasta
sprunga í hinum mikiu gler-
veggjum byggingarinnar.
OSOKKVANDI BATAR.
Talið er, að ný blanda-
af
i gúmmf og plasti, sem. nefna
| hefur verið Royalite, geti orð-
VÉL, SEM SEMUR ÚTDRÁTT ið þýðingarmikið byggingarefni
ÚR GREINUM. I i báta. Sagt er, að skipsskrokk-
Rafeindavél, sem getur les- ar úr þessu efni séu svo að segja
ið greinar og síðan skrifað nið ósökkvandi.
ur útdrátt úr þeim sjálfkrafa, I Efni þetta er framleitt hjá fyr
hefur verið framleidd hjá fyr-, irtækinu United States Rubber
irtækinu International Busin- Company. Uppbygjing þess er
Ztu

ess Corporation í New York-
borg.
Vél þessi heitir „Auto-Abstr
aet,“ og starfar hún á eftirfar-
andi hátt: Heildartextj einnar
greinar er tekin upp á gataða
ræmu í leturkerfi, sem „raf-
eindaheili" eða útreikningsvé!
skilur. Siðan sundurliðar vélia
greinina orð fyrir orð til þess
að fá yfirlit yfir það, hve oft
hvert orð kemur fyrir, og hvern
ig dreifingu orðanna í grein-
mnj er háttað.
Á þennan hátt getur vélir.
fundið, hve þýðingarmikil orð-
in eru hlutfallslega og flokkað
setningarnar niður eftir mikil
vægi þeirra. Loks velur véiin
úr stigahæstu setnmgarnar og
prentar þær á' blað.
þannig, að það er í fimrn lög
um og myndar holrúm, sem er
hringlaga eða sexstrengt. Fyrir
nokkru voru gerðar tilraunir
með vélbát úr þessu efni, og
var hann hvað eftir annað lát-
inn rekast á fljótandi olíutunnu
með miklum hraða, en skemmd
ir á honum urðu engar. Því er
haldið fram, að ekki sé hægt
að sökkva bát úr þessu efni,
jafnvei þótt hann sé drekk-
hlaðinn ,og ástæðan er sú, að
hið hringlaga holrúm í efninu
gefur honum mikið uppburðar-
afl.
United States Rubber Comp-
any mun ekki smíða báta úr
Royalite, heldur skipsskrokka,
dekk og aðra hluti í báta og
selja þá síðan skipasmíðastöðv-
• •;.<; ; ■•■yi- íf-uijiunit!
VIÐ ÞINGVALLAVATN.
Bróðir minn, sem er kaup-
sýslumaður i Reykjavík, hef-
ur boðið mér nokkurra nátta
gisting í sumarbústað við vatn
ið. Og nú sit ég hér í kyrrð
og ró. En að mér sækja rnargs
konar hugsanir. Fyrír innri
sjónum bregður fyrir myndum
löngu liðinnar sögu, — eins
Og jafnan, er ég gisti Þing-
velli.
SÍÐU-HALLUR.
Af öllum forn-mönnum þyk
ir mér vænst um Síðu-ILdi,
en ástæðurnar til þess verða
ekki allar raktar hér. Hann
er mér ímynd manns, sem
sökum nýs og sannara lífs-
skilnings nær að hefja sig upp
yfir takmarkanir gamals tíma.
Svo virðist sem flestir þeir
norrænir menn, er tóku
kristni, hafi fyrst og fremst
trúað á Krista vegna þess, að
hann væri máttugri guð en
Þór og aðrir fomir guðir. En
það litla sem við vitum um
Síðu-Hall, bendir til þess, að
hann hafi hugsað um „rök“
kristindómsins, og fundið þar
svör við spurningum sínum
um eðli tilverunnar. Fyrir hon
um virðist kristin trú hér nýr
skilningur.
„LÍTILMENNIГ.
Hér á Þingvöllum gerðist l
það, að sonur Síðu-Halls var
veginn. Sagan segir ekkert um
tilfinningar hans á þeirri
stundu, en hún skýrir frá þvi,
að hann vildi láta son sinn
óbættan, ef .það yrði til þess,
að þá yrði friður með mönn
um. Vissi hann þó vel, að
ýmsir myndu líta á hann sem
lítilmenni, er hann gerði svo.
HEFNDIN.
Það er misskilningur, er
menn halda, að hefnd sú, er
tíðkaðist meðal fornþjóða,
hafi einvörðungj verið sproít
in af persónulegum tiifinning-
um, hatri eða grimmd. Rót
hennar var vitundin um sér-
stæða lífsheild, er einstakling
urinn er þáttur í. Sú lífsheild
var ættin. Af henni var ein-
staklingurinn sprottinn, og af
hennj nærðist hann, eins og
grein af tré. Hefndin var einn
þátturinn í vernd lífsheiidar-
innar. _
STÆRRI LÍFSHEILD .
Síðu-Hallur var kristinn
maður. Hann hafðiöðlaztþann
skilning, að allir menn væru
einnar ættar, — vegandinn
tilheyrði sömu lífsheild og
hinn vegni, — og væri sömu
„ættar“ og sá, er hefna skyldi.
Hvaða grein sem höggvin er
af trénu, er það árás á líf
trésins í heild. Sá, sem hefnir
skemmir það tré, er hann
hyggst að vernda.
T :
DÆMISAGAN UM
MISKUNSAMA
SAMVERJA.
Furðulegt þykir oss að
hugsa til þess nú, að dæmi-
saga Krist um miskunnsama
Samverjann muni hafa vak-
ið hneyksli á hans dögum. En
svo mun þó hafa verið. 1 Gyð-
V jngalan.di var öít um það rmft
hver vær; náungi. Hverjir
stahda mér nærri? Hversu
stór er sú lísfheild, er ég til-
heyri? Sumir sögðu: „Saro-
landi minn er náungi minn,
aðrir „flokksbróðir“ minn, er
náungi minn. — Presturinn og
Levítinn þurftu ekkj að vera
„griipmari11 menn í sjálfu ser
en hinn miskunnsami Sam-
verji, en vitundl þeirra um
Hfsheildina var takmörkuð, —
sennilega bundin við stétt,
stöðu eða þjóðerni. En Jesús
tekur Samverjann til dæmis,
um mann, er skilur, að allir
koma honum við, allir ena
sömu ættar^ — lífsheild hans
er óendanlega miklu stærri en
hinna. I
HVER ER ÞÍN LÍFS-
HEILD?
Vér tölum um þjóðernisvit-
und, ætterni, flokksvituncí,
stéttarvitund, og umhyggj*.
vor fer æði oft eftir því, hvort
um er að ræða „náunga‘‘ inn-
an takmarkaðrar heildar. En
hinn kristni lífsskilningur er
sá, að sonarbaninn standi þér
jafn nærri og sonurinn sjálf-
ur. — Þess vegna er Síðu-Hail
ur jafnan meðal þeirra er
hæst ber í sögu íslendinga.
Jakob Jónsson.
Brezk sérvizka.
11
Framhald af 3. síSu.
sama ári að litlum roðrarbati
var lent við eyna St. Helerui,
— var þar komin prinsessa»
af Cearaboo. Þeim erindá a®
reilsa upp á Napóleon miklá,
ér þar dvaldist sem fangi. Sir
Hudson Lowe sem var fanga
vörður á eynni skrifaði fjöl
skyldu sinni síðar að koœa
prinsessunnar tíl eyjarinnar
og dvöl hennar þar hefði eink
ar æskileg áhrif á keisararm;
hann mætti kallast gerbreyti.
ur; væri hinn kátasti Qg
kvæðist staðráðinn í að sækja
til páfans um leyfi til skilnað
ar við Jósefínu svo hann gæti
kvænst hinni töfrandi prins
essu af Caraboo.
Og svo harf hún a£ sviði
sögunnar eins og hún koBQ,
eins og títt er með líkar se»
intýrapersónur.
N Ý K O M 1 Ð
fyrir herra.
á dre:B.gi og stúlkur.
FatadeiMin..