Morgunblaðið - 16.12.1972, Qupperneq 10

42 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 1972
Má nota íslenzk gosefni
í húsveggi og gluggatjöld?
Það munu rannsóknir leiða í ljós
Hörður Jónsson efnaverkfræð ingur.
— Viðtal við Hörð Jónsson,
efnaverkfræðing
Hvaða leikmanni dettur í hug
þegar hann sér gosefnin, sem
komið hafa upp með eldgosum
á Islandi og í hugum
manna eru yfirleitt tengd
tjóni og skaða á gróðri, að þau
geti hugsanlega orðið að trefja
þræði í gluggatjöld eða bygg-
ingarefni til að bæta okkar
byggingarmáta, eða til að
spara okkur i skóglausu
landi eitthvað af viðarinnflutn
ingi okkar. Þetta er ekki vitað
enn, því rannsóknir á gosefn-
um — aðallega basalti, hrauni,
vikri og perlusteini eru
á frumstigi, en komnar af
stað.
Hörður Jónsson, efnaverk-
fræðingur hjá Iðnþróunarstofn
un Islands, hefur undanfarin
ár unnið að rannsóknum á ís-
lenzkum gosefnum með það fyr
ir augum, að úr þeim megi
vinna nýtanleg efni til iðnað-
ar og gera að söluvöru á er-
lendum og innlendum markaði.
Vann hann fyrst að þessu,
ásamt Aðalsteini Jónssyni efna
verkfræðingi og Guðjóni
Sverri Sigurðssyni á veg-
um Rannsóknastofnunar
iðnaðarins, og skiluðu þeir
skýrslu 1971. En upp úr því
komst skriður á málið og úr
varð starfshópur sérfræðinga
er vinnur á vegum iðnað-
arráðuneytisins að þessum mál
um. 1 þessum hópi eru
auk Harðar og Aðalsteins þeir
Haraldur Ásgeirsson frá Rann
sóknastofnun byggingariðn-
aðarins, Stefán Arnórsson frá
Orkustofnun og Vilhjálmur
Lúðvíksson frá Rannsókna-
ráði ríkisins og Þorleifur Ein-
arsson frá Raunvísindastofnun
Háskólans, en hópurinn hefur
átt gott samstarf við Árna
Snævarr ráðuneytisstjóra.
Er fréttamaður MbJ. ræddi
við Hörð Jónsson um þessi mál,
kom fram, að rannsókn-
irnar beinast nú aðallega að
perlusteini úr Prestahnúk, en
Prestaiyiúkur er á Kaldadal
milli Langjökuls í austri
og Oks í vestri. Hnúkurinn er
við suðvesturjaðar Geitlands-
jökuls, og sker sig frá nálæg-
um fjöllum sakir þess hve
miklu ljósari hann er yfirlit-
um. Möguleikar perlusteinsins
hafa verið athugaðir, með til-
liti til útflutnings á honum möl
uðum og sigtuðum, og einnig
að vinna megi úr honum efni
til byggingariðnaðar hérlendis
og erlendis. En auk perlu-
steinsins er byrjað að athuga
basalt með tilliti til hugsanlegr
ar trefjaframleiðslu o.fl. Þess
má geta hér að unnið hefur ver
ið að athugunum á vegum ráðu
neytisins á þvi hvort hag-
kvæmt væri að steypa hérlend
is rör og fleira úr basalti.
Sýni hafa verið send til Tékkó
slóvakiu og er unnið að þess-
um athugunum í samvinnu við
Tékka.
0 ÞENST SEM
POPKORN
— Perlusteinn hefur í sér
4—6% af bundnu vatni. Þegar
hann er hitaður upp í um 1000
gráður, þenst hann líkt og pop
korn, segir Hörður. Einna nær
tækast virðist að nýta þær
milljónir af perlusteini sem eru
í Prestahnúk. Nóg er af góð-
um perlusteini þar fyrir okkar
þarfir um langa framtið, en
rætt hefur verið um útflutning
í stórum stíl og þarf því
að kanna nánar hve mikið er
þar af nægilega góðum perlu-
steini. Rætt er um að flytja
hann um 50 km leið niður í
Hvalfjörð, sigta hann þar og
mala og flytja út. Eða þá að
þenja hann meðan hann er enn
hér á landi og nýta innanlands
í byggingariðnaði, þannig að í
hann yrði blandað sementi eða
plasti og gerðar úr honum plöt
ur. Markaðurinn hér á íslandi
er að visu takmarkaður, en
hann mætti auka og möguleik-
ar á útflutningi á slíkum plöt-
um ættu að vera fyrir hendi.
Á borðinu hjá Herði liggja
nokkur plötusýnishorn og við
spyrjum hver sé munurinn á
þeim. — Plöturnar virðast hafa
mestan möguleika, en þar er
perlusteinninn bundinn með
sementi og styrktur með trefj-
um. En úr perlusteini og bas-
Eg nota
ekkí annað
en Castor
or
SKYRTAN SEM VEKUR ATHYGLI.
VINNUFATAGERÐ ISLANDS HF.