Morgunblaðið - 06.01.1973, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR -6. JANÚAR 1973
21
K
— Hvað f ór að gerast?
Framhald af bLs. 15
ríkjameTm komu 'tuindiurdiuflLum
íyrir úti fyrir höfnum í Norð-
ur-Víetniam — mymdu nú jafn-
vél láta tiil skarar sikríða, alténd
•bregðast ekM brœðraþjóðinni
•jafn aligeriieiga og áður. i Pek-
iinig gáfu háttsettir kinverskir
emlbættiismenn út yfiiriýsinigu,
þar sem lýsit var yfir samstöðu
mieð þjóð Vietnam og hennl heit-
•ið stuðnimgi í baráttunni við
•heimsvaildasinnana o>g yfirgamgs
segigkua fná Bandaníkjun'um. En
í hverju þessi stuðnimguir myndi
fefliast, hvað þá að boðin væru
fram hergögn, vistir eða fjár
mun’ir, var ekM tekið fram.
ísegar Leonid Brezimev, floMss-
leiðtogi sovézkra komimúnista,
hélt ræðu í titefni aif 50 > ára
a-fmæii Sovétríkjainina, fann hann
siig að vísu knúinn tiil að vera
mun harðorðaði vegna loftárása
Bainidariikjamanna. Á eiinum stað
í ræðumni lét hann að því liggja
að framtið sovézkra og banda-
riskra samskipta væru að veru-
logu leyti undir því komin, hver
yrðiu emdatok Indókina styrjald-
arinnar, en í næstu amdrá talaði
Brezhnev um það föigrum orðum
hversu ágætur áramgur hefði
náðst á fundu mþeirra Nixoms
forseta og hans og anmarra
sovézkra ráðamanna i Kreml á
si. vori.
Andúðin og reiðin er
kannski mest í Banda-
ríkjunum sjáifum
Riohard Nixon mun að lik-
indium — og hetfur sjáitfsaigt
fengið af þvi smjönþefimn nú
þegar — að andstaðan og reið-
in á þesisum sMpumuim hans er
Konur í Norður-Víet nam undir vopnnm.
lamgsamtega dýpisit og miest hjá
löndum hams. Og hann á sjádf-
saigt ekki vom á bliðium móttök-
um í þimginu, þegar það kem-
ur samam að loknu jólateyfi, þar
sem rnargir þdmgmemn bæði úr
öMumgadieiilldinni og fuilltrúadeild
inni hafa orðiið til að foi-dæma
ákvorðun hans. Þar í hópi eru
þeir Edward Keonnedy og Mike
Mamsifield. Og meira að segja
dyggur stuðniimgsmaður Nixoms
og hjállpairheilla á ýmsam hátt,
Hugh Scott, taismaðuir minni-
hliutalhóps repúiblikana í öld-
umgadeildinni, lét örila á óánægju
oig íaði að því, að enda þótt
hann stydidi forseta simn heiis-
hugar, -þá væri hanrn harrni lost-
inn og vonsviMnn yfir því að
aftur hefðu verið hatfnar loft-
árásir.
Le Due Tho og Kissinger kátir og glaðir í París. Myndin var
tekin, þegar iriðarsamkoimiiag virlist innan seilingar.
Fjöldagönigur og mótmæli í
Bamdaríkjumum, sem utar,
þeirra, hafa verið dagieigt bi'auð
upp á siðkastið og ólgan hetfur
verið lamgtum djúpstæðari og
heitari en í noikkrum öðrum
Vtetnammótfmaalatfundum þar í
landi áður, að dómi þeirra, sem
gleggsnt þekkja tlii mála.
Því er mjög trútegt að þing-
menn þeir, Sem ekki eru ein-
dregnir andistæðingar styrjald-
arrekstursims í Víetmaim eins o-g
hamn var þá heligu daga í des-
ember, finni hjá sér hvöt til að
látia í ljós aindúð sina, efcki hvað
siízt vegnia sinna eigin kjósenda.
Bnda er erfitt að fimna margt
til varnar ákvörðun Nixons,
jafnvel þó svo að hainn haitfi átt
í vök að verjaist gagnvart kröf-
um Norður-Víetnama og tví-
skimmungshætti. Og jafnvel þótt
Thteu fo.rseti Suður-Víetniams
hafi veigt honum umidir uggum
með þvermóðsku sinni við að
fallast á þau drög að sammingi,
sem allt bemdiir tiil að hafi tegið
fyrir, að miinm'sta kosti í frum-
gerð.
í greininni Friðurinn sem ekki
varð, sem þýdd er úr Economist
og er á öðrum stað hér í opn-
unni, svo og í greininm um líð-
am hin's aimenma borgara í
Hanoi, þegar sprengjum Banda-
ríkjiamanna er látið rigna yfir,
er einnig vikið að þessum mál-
um: Hvað gerðist í Víetnam?
Hvað fór úrskeiðiis? Og vist geta
memn bolilalagt og brotáð heil-
ann, en semnilega verður hið
emdantega svar að koma frá
Nixon, forseta Bandiaríkjamna
og ráðamönmum Norður-Víet-
nam, viðvikjandi því sem lá tál
grundvaliar að ti'l svo óhugnan-
legra örþrifaráða var gripið.
Hvernig manni líður
í loftárásum á Hanoi
Eftir Michael Allen
BANDARÍSKUR prestnr,
að nafni Micliael Allen,
skrifaði eftirfarandi grein
uni loftárásir Bandaríkja-
manna á Hanoi. Hann er
einn af fjórum friðarsinn-
ihm bandarískum, sem
koniu til Hanoi 16. desem-
ber sl. og höfðu meðferðis
500 sendibréf til banda-
rískra stríðsfanga þar.
Allen er aðstoðardeildar-
stjóri guðfræðideildar
Yale-háskóla en áður þjón-
aði hann við kirkju heil-
ags Markúsar í Bowary-
hverfinu á Manhattan,
New York.
Það er aðfangadagskvöld
jóla. Eftir klukkustund eig-
um við Joan Baez að halda
guðsþjónustu. Að henni lok-
inni á að verða messa i dóm-
kirkjunmi og síðan hóf. Þetta
gæti orðið ánægjulegt en síð-
ustu sex dagar hafa verið
hræðilegir.
Síödegis á mánudag (18.
desemtoer) vorum við að
ganga um Hanoi innan um
þær þúsundir reiðhjóla, sem
fylla allar götur. Börnin
brostu alls staðar til okkar;
þau léku sér á strætum borg
arinmar, sem ennþá líkist
elskulegri franskri borg.
En þá um kvöldið byrjuðu
sprengjurnar að falla. Enginn
átti von á þeim. Ég stóð á
svölunum, ásamt frönskum
fréttamanni og við horfðum
á spremgjur og stöku flug-
skeyti skera sig gagmum him-
inimn, Svo varð himinninn
rauður í norðri; reykurinn
steiig upp og byrgði tunglsým.
Og í vestri varð himinninn
rauður og ég heyrði þytinn
af sprengjuþotunum y-fir
hötfði mér. Hræðslan greip
mig æ sterkari tökum og
franski fréttamaðurinn vísaði
mér til loftvamabyrigisins.
Sirenumar heyrðist aftur
og aftur, þegar hver alda
spremgjuþotna af annarri fór
yfir. Verst leið mér um
fimmleytið um morguninn,
þegar ég var orðinn sannfærð
ur um, að gistihúsið yrði
næst fyrir spremgju.
Á þriðjudag sáum við
fyrstu flugmennina, sem
höfðu verið handteknir í lotft
árásunum í síðustu viku.
Þeir virtust ennþá vera í
taugaáfalli. Einn var með sára
umþúðir um höfuðið. Þeir
virtust svo ringlaðir, svo
særðir og miður sín. Við vor-
um þeim ekki lengur ókunn-
ugir né þeir okkur. Vietnam-
ar hafa ekki sýnt okkur fleiri
slíka — þeir segjast ekki
vilja auðmýkja okkur og ég
trúi þeim.
Síðan sáum við fyrsta árás
arsvæðið, litla þorpið NOC,
sem er vestur af borginni.
Litlir kofar og hrísgrjóna-
ekrur voru sundurtætt og
rauk ennþá úr þeim. Fólkið
reikaði um stefnulaust og
tíndi upp þær fáu eigur sínar,
sem eftir voru. Mér fannst
þetta hræðitegt oig það olli
mér sársauka. En aftur
féllu sprengjur þessa nótt.
Á miðvikudag sáum við
tólf striðsfanga. Sprengja
hafði fallið rétt hjá fangabúð-
unurn og loftin í herbergjum
þeirra höfðu fallið inn. Ég
held þeir hafi verið eins
hræddir og við. Við Joan höfð
um stutta jölaguðsþjónustu,
tókum upp nöfn þeirra og
lotfuðum að hafa samband við
ættingja þeirra heima. En
verstur var föstudag'Uirinn,
þegar við sáum Bac Mai-
sjúkrahúsið — stærsta sjúkra
húsið i Hanoi — gereyðilagt.
Ósprungnar sprengjur lágu
hér og þar og fólk vann að
því að grafa sig að loftvarnar
byrgj'unuim, þar sem fórnar-
lömto árásanna voru ennþá
lokuð inni. Sumh’, sem að
þessu störfuðu, gátu heyrt
hróp þeirra. Vietnamskur
maður með hjálm á höfði
gekk framhjá. Hann hélt
vasabók fyrir andlitinu til að
hylja tár sín. Ég grét lika.
Yfirlæknirinn talaði við
okkur og rödd hans bar
merki taugaveiklunar. Eng-
inn vill um það segja hve
margir fórust í loftárásinni
en ég er sannfærður um að
þeir voru margir. Við sáum
hrundar byggingar og rústir
hvar sem litið var, geysistóra
sprengjugíiga; sumar sprengj-
urnar höfðu stækkað þá sem
fyrir voru eftir fyrri árásir i
haust. Og alls staðar stóð
fólkið í smáhópum með and-
litin stjörf af sársauka.
Flestar þjónustustofnanir
Hanoi eru þurrkaðar burt.
Borgin hefur nær ekkert raf-
magn. Járnbrautarstöðin hef-
ur verið eyðilögð og á fluig-
vellinum er aðeins hægt að
halda uppi takmarkaðri starf
semi.
Síðde-gis þannan dag sáum
við þorpið Anduong. Húsa-
samstæða, sem hafði verið
byggð fyrir verkafólk á árun
um 1950—’60, var gereyði-
lögð. Ég , sá gamlan mann
standa í rústum hússins, sem
hann hafði búið í. Hann fór í
frakkann sinn og úr honum
aftur í sífellu eins og þessi
hefðbundna hreyfing gæti
fært honum fyrra lítf á ný.
Þarna gat að líta svipbrigða-
laus andlit og líka mörg tár.
Á föstudagskvöldið hafði
átt að halda okkur skilnaðar-
hóf en sprengjutfliuigvélamar
trufluðu £að og við enduðum
hófið í loftvarnarbyrginu,
sem í var pakkað eins og
sardinudós. Joan söng frelsis-
söngva og tvær vietnamskar
konur sungu þjóðsöngva
þarna í þessari tötralegu
þvögu Vietnama og útlend-
inga. Við heyrðum ekki í
sprengj'unum gegnum tónlist-
ina.
Og þannig heldur lífið
áfram hérna. Á götunum er
ennþá urmull reiðhjóla og
börnin brosa ennþá, þegar við
Bandaríkjamennirnir fjórir
göngum framihjá þeim. En
það er verið að flytja burt
fjölda fólks. Þeir segja, að
allt sem hatfi nokkra hemað
arlega þýðingu, sé löngu
eyðilagt.
Aðeins fólkið er eftir og ég
sé engin veikleikamerki á
þvi. Það segist hafa barizt
fyrir sjálfstæði sínu í meira
en þúsund ár og muni ekki
hætta því nú.
Siðdegis á sunnudag heim-
sótti ég dómkirkju. Þar var
verið að setja upp skreyting-
ar fyrir messuna á sunnu-
dagskvöld, Wínversk ljósker
og ljósaperur.
Það sem hér er af raf-
magni er notað til að skreyta
kirkjurnar. Yfir altarinu er
nýmálað spjald, þar sem seg-
ir á latínu: „Guð hefur tekið
sér bólstað með mönnum.“
Þeir segja, að það verði
ekki eins margt fólk í kvöld
og venjulega en þeir ætli
samt að halda messuna —
með eða án sprengjanna. Við
ætlum líka að vera þar.
(Frá Intemational Herald
Tribune).