Morgunblaðið - 03.04.1973, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. APREL 1973
11
ÞEGAR minn gamli vinur,
Bjom Pálsson, flugmaður, hefur
nú farið sína siðustu ferð —
yfir móðuna miklu — hljóta að
rifjast upp margar minningar,
svo. mikill persónuleiki var
hanh. Okkar fyrstu kynni voru,
þegar hann var bílstjóri hjá
Kleppsspítalanum. Þá sat ég
mörg kvöld í herbergi hans og
við urðum ágætis vinir.
Fljótt komst ég að því, hvert
hugur hans stefndi, því að oft
var hann með myndir af flug-
vélum fyrir framan sig og ræddi
mikið um þennan farkost, sem
heillaði hann mjög. Ég minnist
þess, að hann bjó til líkan af
flugvél, sem harm skar út með
vasabnífnum sínum. Það fór
ekki á milli mála, að flugið var
hans hugsjón, enda fór það svo,
að það varð aðalævistarf hans.
Það lýsir ef til viU mannkost-
um hans bezt, að hann tók sér
fyrir hendur að stunda sjúkra-
flug, og eru áreiðanlega ótalin
þau mannslif, sem hann hefur
bjargað með dugnaði sinum og
áræði, glöggskyggni og gætni
við erfiðar aðstæður.
Ég fullyrði, að enginn islenzk-
ur flugmaður hefur bjargað eins
möirgum mannslífum og Bjöm
Pálsson og veit að öll þjóðin
kveður þennan góða dreng með
miklum söknuði og trega með
þakklæti fyrir störf hans. Sjálf-
ur kveð ég hann með hjartans
þakklæti fyrir góða viðkynn-
ingu.
Far þú í friði, kæri vinur,
friður guðs sé með þér og hafðu
þökk fyrir vel unnin störf i
þágu alþjóðar.
Ég sendi konu hans, börnum,
systkinum: og öðrum ættingjum
’-ranar dýpstu samúðarkveðjur.
Jóhann Þórólfsson,
Týsgötu 8.
VINARKVEÐJA
Björn Pálsson flugkappi er
dáinn fyrir aldur fram, aðeins
65 ára gamall, eftir óvenjulega
litrika ævi og eftir persónuleg
afrek, sem hafa fyrir löngu
skipað honum sess meðal beztu
og mikilhæfustu sona þjóðar
sinnar. Hann hafði líka hlotið
virðingu og þakklæti meiri en
flestir menn, og það að verðleik
um. Fáir munu þeir vera, sem
beinlínis hafa bjargað jafnmörg
um mannslifum og hann með
áræði, vitsmunum, dugnaði og
æðruleysi.
Bn nú er ég að minnast með
sáfrum trega vinar míns. Marg-
oft höfum við farið saman i flug
vélum hans og við misjafnar að
stæður. Það er hart og okkur
finnst það ósanngjamt, að þessi
mikli og reyndi flugmaður skuli
farast á milli Akureyrar og
Reykjavikur, eftir allar þær
ótölujegu svaðilfarir, sem hann
hefur komizt kiakklaust úr.
Vinátta okkar hjóna við Bjöm
og Sveinu var mjög náin og
jókst stöðugt með árunum.
Þá vbiáttu og mörgu ánægjulegu
samverustundir fáum við nú
ekki héðan af fullþakkað.
Það. leið öllum vel í návist
Bjöms. Lífsgleði hans var mikil:
„Það er svo gaman að lifa, bara
að vera til“ var oft viðkvæði
hans. Jafnvel þó að oft bjátaði á
og erfiðleikar steðjuðu að á ýms
an hátt, og ekki virtist alltaf
jafnbjart framundan ura atvinnu
og afkomu, þá var Bjöm alltaf í
sama jafnvæginu og gat miðlað
öðrum, þannig að menn sann-
færðust um, að allt mundi ganga
vel. Jákvæð lífsviðhorf og af-
staða gagnvart mönnum og mál-
efnum var einkenni Bjöms.
Samheldni og gestrisni Sveinu
og Björns var óvenjuleg og hlýj
aði vinum þeirra um hjartaræt-
ur. Qg nú er hann horfinn um
sinn. 'i ( ,
Það er ekki vist að aliir hafi
hugsað út i þátt Sveinu, hennar
mörgu andvökunadur, þegar
hún beið milli vonar og ótta, með
an Bjöm var i hættulegum flug-
ferðum til þesis að reyna að
bjarga mannslifum.
Bjöm vax mjög trúaður og
viss um áframhald lifsins. En
lífið héma hjá okkur, sem eft-
ir lifum um skeið, er miklu fá-
tækara eftir að hann er horfinn
sjónum. Við höfum ekki ennþá
áttað okkur á þessu og alls ekki
sætt okkur við það. Langmest-
ur harmur er þó kveðinn að
Sveinu, börnum þeirra og bama
börnum. Við hugsum til þeirra,
en það er fátækleg huggun.
Friðrik Einarsson.
Kæri Bjöm.
AÐEINS fáeinar línur frá okkur
Flugþjóniustumöninum, gömlum
og nýjum. 1 þessu bréfi verða
engar sögur sagðar, þær yrðu of
langar og margar. Sveitungi
þinn, skáldmæltur, kemst svo að
orði, að. nefna megi nafnið hans,
ef litið liggur við. Þitt nafn
þurftu margir að nefna og iiá
oft mikið við. Þeirra vanda tókst
þér oftast að leysa. Óblauðari
mann þekktum við engan, en
teljum alla. Að sjálfsögðu hefur
lokabaráttan verið hörð, en hana
verða allir að heyja. Davíð Stef-
ánsson kemst þannig að orði:
Hún hafði gleymt þeim
gæfudísin,
en nú var að hamast
og höggva ísinn.
Ef hann væri brotinn
og burtu laminn,
var ku'ggurinn laus
við klakahaminn.
Svona fátæklegt tilskrif er
hvorki fugl né fiskur, en þó til-
raun til að votta þér og þinum
inniiegar þakkir fyrir samver-
una á liðnum árum. Megi þessi
ógaifuvetuir taka skjótan endi
og vorið fæðast. Þess óskum við
allir.
Flugþ.j ónustumenn.
E'lífur snjór í augu mín
út og suður og vestur skín,
samur og samur út og austur,
einstaklingur, vertu nú hraustur.
Dauðinn er hreinn og hvitur
snjór,
hjartavörðurinn gengur rór ;
og stendur sig á blæju breiðri,
býr þar nú undir jörð í heiðri.
Víst er þér, móðir, annt um oss,
aumingja jörð með þungan kross
ber sig það ailt í ljósi lita,
lífið og dauðinn, kulda og hita.
Jónas Hallgrímsson.
Björn Pálsson er horfinn vin-
um simim. Hann óttaðist ekki
dauðann, en þjónaði lífinu af
karlmetnnsku og æðruleysi. í
dimrau fór hann marga erfiða
för og kom ávallt aftur, þótt
biðin væri stundum löng. En við
bíðum ekki lengur. Hann er
gengirm hið dimma fet. Sú ferð
má ekki verða öðrum erfiðári en
hönum sjálfum. Lífsgleði hans á
að lifa. Kvaddur er góður viiiur,
elskulegur faðir og ágætur eig-
inmaðuir.
Við hjón sendum þér, góða
Sveina, dýpstu samúð okkar og
vottum minningu Bjöms virð-
ingu okkar.
Gréta, Tryggvi.
„Islands varst þú óskabarn"
kvað Grimur Thomsen um Jón-
as Hallgrimsson „listaskáldið
góða“. 1 dag kveðjum við Bjöm
Pálsson, flugmann, sem hvarf
svo snögglega og hörmulega af
sjónarsviðinu. Um áratugi hef-
ur hann verið óskabam og ást-
mögur þjóðar sinnar. Líf hans
var helgað því starfi að bjarga
sjúkum og særðum samborgur-
um sínum. Saga Bjöms er ein
merkasta saga flugmanns á fs-
landi. Hann mátti heita sjálf-
menntaður, að minnsta kosti
lærði hann fag sitt að mestu ut-
an skóla.
Afrek Bjöms Pálssonair sem
sj úkra flugmarms verða ekki rak
in hér, en öll sú saga væri efni
í heila bók og er alþjóð kunrr.
Það mátti segja að hann þekkti
hvern blett á fslandi. Mörg
sjúkraflug hans voru sem ótrú-
leg ævintýri m.a. hættulegar
Grænlandsferðir. Stundum lenti
hann á túnbletti við billjós eða
luktarljós, en alltaf var
sama öryggið og snilldin. Það
var eins og æðri hönd stýrði vit
und hans. Fjölmargir sjúkling-
ar neituðu að fljúga, nema Björn
Pálsson sæti sjálfur við stýrið.
Þessi orð skulu ekki vera
fleiri um vin minn Björn Páls-
son, flugmann. En ævi hans og
þrekraunir einnig endalokin
minna á einn frægasta landkönn
uð Norðmanna, Roald Amund-
sen. Amundsen hafði marga hildi
háð við pólasvæðin í norðri og
suðri, en síðasti björgunarleið-
angur hans endaði þannig, að
auðnin skilaði honum ekki aft-
ur.
Yfir óbyggðum endaði Bjöm
og félagar hans sína sið-
ustu ferð. Þjóðin var harmi sleg
in og syrgir nú einn af sínum
beztu sonum.
Hjálmtýr Pétursson.
Margir hafa átt því láni að
fagna, að eiga Bjöm að vini, og
þá gjaman að einkavini. Sam-
skipti hans við aðra voru ein-
læg og blátt áfram. Allar skoð-
anir hans, mannviti gæddar,
voru svo hreinræktaðar, og af
honum stafaði einhver ólýsan-
leg hlýja. Þar var oft gott fyr
ir kælda sál að oma sér.
— Bjöm Pálssom var sannkall-
aður mannvinur.
Hvemig má afbera þá raun
að sjá af slíkum manni? Mér hef
ur oft verið það umhugsunar-
efni hver væri leyndardómur sál
arlegrar og líkamlegrar hreysti
hans, og það vildl svo til, að
Bjöm gaf mér skýringu siðast
er við áttum tal saman, og hún
var einföld. Sannleikurinn er sá,
sagði hann, að ég er hamingju-
saanur maður og nýt hvers dags,
sem ég lifi, og þá verða engin
vandamál til.
Eyrr en varði hefur hann í
fullu fjöri kvatt þennan heim
Ég get fyllzt þakklæti fyrir góð
ar stundir, og von um endur-
fundi, eins og staðföst lífsskoð-
un hans boðar, en bið Guð að
varðveita og hugga dásamlega
tengdamóður mína og böm henn
ar.
Kjartan Borg.
Það eru ekki aðeins vin-
ir Bjöms Pálssonar, sem syrgja
með fjölskyldu hans nú. Vafa-
lítið hafa fáir íslending-
ar gengið ósnortnir til náða
mánudagskvöldið 26. f. mánað-
ar, þegar vitað var, að flugvél-
ar Björns væri saknað.
Við höfum notið vináttu
Bjöms og fjölskyldu hans um
árabil og haft tsekifæri til að
fylgjast með, sérstaklega á
fyrstu árunum, þegar hann hóf
starf sitt við sjúkraflug. Þá var
hann á vakt allan sólarhring-
inn allt árið og alltaf þurfti ein
hver að vera heima til að svara
í síma.
Við sáum hann leggja efna-
hagslega veiferð sína og sinna í
hættu hvað eftir annað til þess
að afla nauðsynlegra tækja fyr-
ir þá tegund flugs, sem hann
stundaði.
Það renna upp i huganum ótal
ferðir Björns, sem famar voru á
ófull’komnum vélum án fjar-
skiptatækja og með svo stuttu
flúgþoli, að hann varð að lenda
á túnum og melum á leið sinni
til þess að hella bensinlögg á
geymana úr brúsum, sem reidd-
ir voru með.
Björn bjó alla ævi að þeim
harða skóla, sem hann gekk í á
þessum árum. Hann öðlaðist
þekkirigu á landi og veðurfari,
sem dugði honum í ótöldum flug
ferðum við erfiðar aðsfæður.
Það er á engan hallað að flestra
dómi, þó að sagt sé, að Björn
hafi vefið állrd flugmanna kunn
ugastur landinu.
Fyrir tæpúm tuttugu árum
eignáðist Björn flúgvél af gerð-
inni Cessna 180. Það var tæki,
sem gerði honum fært að marg-
falda þá þjónustu, sem hann
hafði veitt áður og færa hana út
fyrir landsteinana. Við höfðum
áhyggjur af Bimi í fyrsta Græn
landsflugi hans á eins hreyfils
vél, en íerðin gekk vel og tvö
mannslíf bættust í þann stóra
hóp, sem hann hafði átt þátt í
að bjarga fram að því.
Bjöm var rólyndur maður.
Hann gaf sér tíma til að litast
um og sá margt á sinni leið, sem
hann festi á filmur. Árangurinn
varð myndasafn, sem hefur glatt
og á eftir að gleðja marga.
Björn var mikill gæfumaður
og sá verndarengill, sem honum
fylgdi, hefur verið nálægur, þeg
ar hann fékk Sveinu Sveins-
dóttur. Heimilisbragurinn hjá
þeim var einstakur. Vinum var
fagnað ekki síður óboðnum
en boðnum, og aldrei heyðist
falla styggðaryrði.
Björn sá börn sín fjögur eign
ast maka og öll voru þau búin
að gera hann að afa. Það er
gott til þess að vita að afkom-
endum Björns fjölgi, þvi seint
verður of mikið af mönnum með
hans eiginleikum.
Sár er hamurinn að sjá á eftir
Birni í fullu starfsþreki og biðj
um við Guð að milda Sveinu og
börn.unum sorgina við fráfall
hans.
Ingibjörg Skiiladóttir,
Karl Eiríksson.
Um fulla tvo áratugi hafa all-
ir Islendingar, komnir til vits
og ára, þekkt nafn Björns Páls-
sonar, flugmanns, og fjöldi
manns hefur þegið af honum
hjálp í erfiðleikum — oft á neyð
arstundu. Oft var hann eina von
in um líf sjúklings og enginn
veit, hve mörgum hann hefur orð
ið til bjargar. Þakkláta vini mun
hann hafa eignazt i hverju
byggðarlagi. Nú ríkir söknuður
um a.llt Island.
Kynni okkar Björns voru
ekki mikil. Þau hófust á Eiðum
vetuirinn 1925—‘26, þar sem við
vorum báðir við nám, þó sinn í
hvorri deild en herbergisfélag-
ár. Vináttuböndin, sem margir
bundu þar, hafa réynzt traust,
og þó að leiðir okkar Bjöms
skildu, og við hefðum ekki mik-
ið saman að sælda i seinni tið,
vorum við alltaf gömlu Eiðafé-
lagarnir, þegar fundum bar sam
an. Það síðasta, sem ég frétti af
honum (áður en öríagaförin var
farin), voru þau orð, er hann
hafði við einn bekkjarbróður
sinn, að hann biði tækifæris að
ná til sín Eiðavinum til þess að
njóta með þeim góðra minninga.
Það tækifæri gafst honum ekki.
Bjöm vakti ekki sérstaka eft-
irtekt á Eiðum, en hahn rækti
nám sitt og tók mjög gott próf.
Eitt var þó í fari. hans alláber-
andi. Hann var mjög opinn fyr-
ir öllum nýjungum — öllu ævin
týralegu. Var þar að þró-
ast innra með honum sú tilfinn-
ing, sem síðar ýtti honum út á
flugbrautina og upp I háloftin?
Eftir Eiðaárin lá leið Bjöms í
Samvinnuskólann. Ekki er mér
kumvugt um, að hann hafi eftir
það stundað verzlunarstörf eða
unnið að kaupfélagsmálum. Um
1930 verður hann bílstjóri hjá
ríkisspítölunum og er það fullan
áratug. Síðan stundar hann bygg
ingaviruTU nokkur ár. En jafn-
hliða þessum störfum er hann
við flugnám og fær í hendur
fyrsta sólóskírteini, sem gefið er
út hér á landi, 1939, þá rúm-
iega þrítugur að aldri. Árið 1949
fer hamn sitt fyrsta sjúkraflug,
og tveim árum siðar hefur hann
sjáilfstætt starf á eigin flugvél.
Það kom fljótt i ljós, að þörfin
var mikil og því jókst starfsem-
in. Síðast voru vélamar fjórar
og fastir starfsmenn fimm.
Bjöm er liðlega fertugur, þeg
ar hann hefst handa um sjúkra
fluig. Hann hefur áþreifanlega
sannað, að „allt er fertugum
fsért“. Sérfræðin er mikils met-
in nú, og ekki vil ég neita nauð-
syn hénnar. Éins er hitt talið
mikils vert, að menn séu þjálf-
aðir til framtíðarstarfa á ung-
um aldri. Líf og starf Björns Páls
sonar undirstrikar þó ekki þessa
kenningu. Og vel get ég trúað
því, að fjölbreytni í störfum á
fyrri hluta ævinnar hafi orðið
honum til þess þroska, sem kom
sér vel, er hann mörgum sinn-
um síðar þurfti að taka skjótar
ákvarðanir og beita öilu þreki
sínu til að sigrast á vanda og
örðugleikum. Það mun öilum gott
að geta stundum verið sinn eig-
in „læknir, lögfræðingur, prest-
ur, smiður, kóngur, kennarinn,
kerra, plógur, hestur“, en það
verður sá sem í uppeidi og á
yngri árum venst fjöibreyttum
störfum og kemst ekki hjá því
að taka eigin ákvarðanir og
bera ábyrgð. 1 slikan skóla gekk
Bjöm Pálsson, og próf tók hann
mörg á ferðum sínum og sum
þung.
Áreiðanlega tefldi Bjöm oft
á tvær hættur. Sumir töldu hann
glanna. Munur er á glannaskap
og dirfsku, en þar er þó mjótt
mundangshófið og því naumast
hætt að draga mörk á milli.
„Gæfa fylgir djörfum". Dirfsku
Bjöms Pálssonar fylgdi gæfa.
Einhver sagði, að það væri lík-
ast því sem hann fyndi á sér,
hvað væri óhætt og hvað ekki.
Svo hefur verið sagt um fleiri.
Hvað í því felst, vitum við ekki.
Er kannski um að ræða auka-
skilningarvit, sem lítt eða ekki
starfar hjá almenningi? En að
því slepptu getum við nefnt trú
hans á nauðsyn starfsins, hug-
prýði og sjálfstraust. Og eitt er
enn. Ég þekki ekki konuna hans
né börn (að Amheiði undanskil
inni, en við höfum verið sam-
kennarar um nokkur ár), en mér
finnst allt benda til þess, að
Bjöm hafi verið hamingjusamur
í einkalífi sínu — að konan hafi
verið honum til halds og trausts
svo að skipt hafi sköpum. Það
þarf sterka konu og stillta vel
til þess að geta tekið því með
jafnaðargeði, að maður hennar
leggi margoft út í tvisýnu — I
lífshættu — vegna annarra.
En þar kom að lifi lauk, og
það án fyrirvara. Uppi á miðju
hálendi íslands var endamark-
ið. Oft hafði Bjöm sigrað öræf-
in í tvísýnum leik, en þau áttu
síðasta leikinn.
„Brjánn féll en hélt velli.“
Hér þarf aðeins að setja Björn
fyrir Brjánn.
Svo sem kunnugt er, var hann
ekki einn. Þama varð eitt af
stóru slysunum á þessu mikla
slysaári, sem enn hefur þó að-
eins lagt 1/4 að baki. Hér er
„harmur mikill og þungur". Guð
styrki þá, sem syrgja og sakna.
Ég bið konu Björns og böm
þeirra að fyrirgefa þessi fátæk-
legu orð mln. Líklega hefði ég
ekki látið þau frá mér fara, ef
ég hefði ekki verið til þess hvatt
ur af nokkrum saméiginlegum
vinum okkar Bjöms, Eiðamönn-
um. Og frá okkur fylgja inni-
legar saimúðarkveðjur.
Eiríkur Stefánsson.
100 þús.
kr. gjöf
NÝLEGA var Krabbanieinsfélagi
íslands afhent 100 þús. kr. gjöf
frá aðstandendum Sólveigar heit
innar Jónsdóttur frá Ljárskóg-
um.
Einnig barst félaginu ánægju-
leg gjöf frá Pétri Maack Þor-
steinssyni, sem tekið hafði þátt
í námskeiði aðventista og
Krabbameinsfél. Isl., sem haldið
var fyrir fólk, sem langaði til að
hætta að reykja. Pétur kom
fram í sjónvarpsþætti í þessu
sambandi og voru honum greidd
ar 3 þúsund krónur fyrir það.
Sagðist Pétur fséra Krabbameins
félaginu þessar krónur með sér-
stakri ánægju. Vert er að geta
þess, að Pétur hefur staðið sig
með stakri prýði i reykingabind
indinú.
Frétt frá Krabbameinsfélagimi