Morgunblaðið - 13.05.1973, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1.3. MAl 1973
17
GÍSLl J. ÁSTÞÓRSSON EINS OG MÉR SÝNIST
Hvar á að
geyma hólkinn?
Blöðin herma að það hafi
verið af diplómatískum ástæð
um sem þeir Nixon og Pompi-
dou völdu Island til fundar-
haida sinna uim neastu mán
aðamót. Nixon mátti með
engu móti láta sjá sig í París
af því hann er eitthvað upp
á kant við þá frönsku, og
Pompidou þorði ekki fyrir
sitt litla líf vestur um haf af
ótta við að verða álitinn Kana
sleikja. Eitthvað svipað var
ástatt með þá fyrir síðasta
fund sem fyrir vikið var hald
inn suður á Bermúda ef mig
misminnir ekki. Báðir voru
mieð diplómaitilsfcanj hundshaus
þá sem nú. Og Bermúda er
eins og ísiand með svo litl-
um stórveldisbrag að jafnvel
gikkslegustu þjóðhöfðingjar
þykja ekki setja ofan þar þó
að þeir séu dálltið manneskju
legir hvor við annan.
En diplomatisku dyntunum
mun þó alls ekki linna með
komu mikilmennanna hingað.
Hvor á að ganga fyrr í
fundarsalinn svo að dsemi sé
nefnt og hvor á að sitja á
hægri hönd Kristjáni þegar
hann ryður í þá steikinni?
Ekki að furða þó að ráðuneyt
isstjórar séu gráir og guggn-
ir og forsetaritarar tali um
að hengja sig. En mætti ekki
leysa þetta með þvi að láta
forsetann sitja til borð í
hringekju?
Blöðin segja líka að hér
verði varla þverfótað fyrir er
lendum pólitimönnum sem
eigi að uppræta Araba og
þess háttar lýð sem hefur það
fyrir sið að kála mikilmenn-
um. Það er alitaf uppi fótur
og fit að koma þessum heið-
ursmönnum undir græna
torfu þar sem þeir eru á ferð
rétt eins og þegar mest geng-
ur á hjá okkur í sláturhús-
unum.
Þessir einkaspæjarar rnikil
mennanna eiga lika að rann-
saka hvar hægt sé að hola
þeim niður án þess að allt
hverfið verði samstundiis
fullt af timasprengjum. >eir
eiga líka að fínkemba þjón-
ustuliðið, hvort það sé nokk-
uð fúlmannlegt. Mér finnst
það ólíklegt og efast um að
mikilmenni hitti annars stað-
ar gæflyndara fólk, jafnvel á
Bermúda. En ef ég væri
þjónn um þessar mundir eða
jafnvel þerna þá mundi ég
ekki vera mikið á stjái með
fiðlukassa til dæmis í návist
þessara herra.
Ég kann ekki við að nefna
símahleranir í sambandi við
þessta merku heimsókn: ein
hver kynni að taka það til
sin. Símahleranir munu samt
þykja sjálfsagðar þar sem
svona stórmenni eru á ferð.
Það er sagt að þegar það var
líflegast í bækistöðvum demo
krata i Watergate fyrir for-
setakosningarnar í fyrra, þá
hafi McGovern garmurinn
varla getað opnað svo glugga
að hann fengi ekki samstund
is stöðvarsón.
Ég er staðráðimn i að missa
ekki af frönsku spæjurunum.
Satt að segja kæri ég mig
kollóttan um það hvort ég sé
Nixon eða Poppa: ég er
löngu búinn að fá mig belg-
fullan af nefinu á öðrum
(sem er eims og fiskgoggur
með hettusótt) og svo af bros-
inu á hinum (sem er eins og
á lævísum blöðrusel). Aftur á
móti kváðu frönsku spæj
ararnir ekki eiga sinn líka.
Franskur almenningur kall
aði þá górillurnar i tíð De
Gaulle, enda meiri á þverveg
inn heldur en á lengdima og
mannýgir eftir þvi.
Amerísku spæjararnir
verða ef ég þekki þá rétt af
allt öðrum toga spunnir. Am-
erískir lífverðir eru til að
byrja með nánast alltaf snoð-
klipptir. Það er einhver tízka
hjá FBI. Þeir eru lika ævim-
lega með afskaplega góðmann
legan svip, svo drengilegan
og ærlegan að maður mundi
ekki hika við að kaupa af
þeim notaðan bíl, blindandi.
Þeir eru landi sínu til sóma,
ef þið skiljið hvað ég á við.
Maður sér þá oft á frétta-
myndum lafmóða á eftir bil
forsetans þegar hann er að
láta múginn hylla sig og/eða
kasta i sig fúleggjum. Þeir
eru lærðir í að drepa menn
með frethólkum. Þeir ganga
með þá í innanávasanum þar
sem við geymum greiðuna eða
í buxnastrengnum eins og
Humphrey sálugi Bogart.
Ég veit ekki hvort þeir
frönsku eru eins bvssuglaðir.
Einhver sagði mér að þeim
fyndi'st langtum skemmti-
legra að snúa fólk úr.
Mér hefur heyrzt á fjöl-
miðlunum að við Islendingar
ættum að vera rígmontnir yf-
ir yfir þvi að þeir Nixon
og Pompidou skuli ætla að
leyfa okkur að stjana við sig
í stað þess að kássast tii dæm
is upp á Dyakana á Borneó
eliegar að slá sér út gistingu
hjá Chavante-Indíánunum í
frumskógum Brasilíu, sem
eins og kunnugt er þykjast
vera kappklæddir þegar þeir
eru búnir að sletta á sig fikju
blaðinu.
En kannski spæjararnir
hafi harðneitað að fara.
Eftir lýsingunni að dæma
er naumast til svo stórt fikju
blað i allri Suður-Ameríku að
það hefði dugað þeim
frönsku.
Og hvar hefðu blessaðir
góðmannlegu Kanastrákamir
átt að geyma hólkinn sinn?
lavikurhöfn.
hennar, birtist í einu virtasta
blaði Bretlands, Observer, grein
þar sem þessi sama landhelgis-
gæzla og starfsmenn hennar eru
lofaðir á hvert reipi og þeim m.a.
hælt fyrir snilldarliega sjó-
mennsku, eins og komizt er að
orði. Það er engum vafa undir-
orpið, að starfsmenn landhelgis-
gæzlunnar hafa vakið aðdáun
erlendira sjómanna og unnið
starf sitt með prýði við harla
erfiðar aðstæður, m.a. ónógan
skipakost, enda hlustaði rikis-
stjómin ekki á ósfcir þingmanna
Pjálfstæðisiflokksins á sinum tíma
þess efnis að efla lamdhelgis-
gæzluna með því að aufca skipa-
kost hennar. Það er þvi ekki und
arlegt, þótt starfsmemin landlhelg-
isgæzlunnar og sjómenn á is-
lenzkum fiskiiskipum gagmrýni
nú harðlega stefnu ríkisstjórnar-
innar í landhelgismálum. Á sama
tíma og menn, sem bera titla
þingmanna og vamþingmanna,
skýra frá því á prenti, hvað
að sé í útbúnaði og störfum
landhelgisgæzlunnar, m.a. hvaða
byssur séu óvirkar o.s.frv. —
og segjast gera það í skjóli
þess að Bretum séu kunn-
ar allar veikar hliðar í störfum
gæzlunnar — segir fyrmefnt
stórblað að Isdendingar hafi raun
verulega unnið landhelgis-
deiluna með hæfni starfsmanna
landlielgisgæzlunnar á varðskip
unum — og auðvitað þrátt fyrir
stefnuleysi rikisstjómarinnar.
Engu er Mkana en grein-
ar þeirra, sem flíka þingmanna-
og varaþingmannatitlunum og
brezka blaðamannsins við Ob-
server hafi víxlazt: flestum hefði
þótt eðlilegra 'að greinar Islend-
iinganna hefðu birzt í Observer,
en grein brezka blaðamannsins i
iislenzku blaði.
Vafalauist má finna ýmislegt að
yfirstjóm dómsmáliaráðherra og
afsfciptum hans af landlhelg-
iisigæzlunni, en haon á þakkir
sfcilið fyrir að leggja á
það áherzlu, að koma verði í veg
fyriir slys á mönnum eða maran-
sfcaða í átökum á miðunum. Is-
lendingar eru efciki víga-
þjóð. Þeir óska þess einungis að
fá að Mfa óáreittir í landi sínu.
Og þeir krefjast þess að erfend
um veiðiþjófum og ránsmönnum
haldist ekki uppi að ræna frá
þeirn llifsbjörginni í hafinu um-
hverfiis landið. AM't verðu-r að
gera til að koma 1 veg fyrir það,
ekki sízt þegar slkýrslur liggja
fyrir þesis efnis, að ránismennim
ir hafa beinlinis hagnazit á út-
færslu landiælginnar. Brezkir
landhelgisbrjótar og veiðiþjófar
styðjaist þvi miður við heimsku-
tegan ðtta misvit.uirra stjómmála
manna heima fyrir. Og þvi mið-
ur er utanríkiisráðhenra Breta,
Sir Alec Douglais Hame, í þess-
um flofclki. Af fréttas'tofufregn
urn að daama lét hann orð falla
um hekrasiku Islendinga, sem
verða áneiðamlega ekki til þesis
að flýta fyrir lausn landhe'lgis
deilunnar eða ýta undir óskir Is-
lendinga að semja við þá hroka-
gikki, sem stinga svo mjög í stúf
við hefðbumdna frægð Neðri mál
stofumnar brezku.
Vega úr launsátri
að
forsætisráðherra
Vart hefur það farið fram hjá
dómsmálaráðherra, sem jafn-
framt er forsætisráðherra lands-
ins, hvernig sumir samráðherrar
hans og málgögn þeirra hafa veg
ið að honum úr launsátri vegna
útfærslu landhelginnar. Sjávar-
útvegsmálaráðherra, sem ertend
blöð kalla gjama „kommúnist-
ann Lúðvík Jósepsson“ rær að
þvi öllum árum að koma mistök-
um, sem ríkisstjómin í heild ber
ábyrgð á, yfir á dómsmálaráð-
herra einan, enda er Lúðvík kumn
ur að því að taka málið af utan-
ríkisráðherra, þegar hann ræðir
landhelgisdeiluna, og það í allra
viöurvist, og reyna þanniig m.a.
að sanma sinu fólfci, að hann
sé meiri kappi en aðrir og Al-
þýðubandalagið sfceteggara í
landhelgLsmálum en samstarfs
flokkamir í ríkisstjóm, efclki siízt
Framsóknarflokkuirinn. Nú síð-
ast stundl hann þvi upp í al-
þjóðar áheym, að taka yrði er-
lendan togara og var auðvitað
undanskilið að einhverjir vond-
ir menn — þ.e, dómsmálaráð-
herra — hetfðu fram að þessu
kornið í veg fyrir það. Þessi áróð
ursherferð kommúnista hefur
haft einhver áhrif I þá átt að
boma öllum mistökum, sem orðið
hafa í sambandi við útfærslu
landhelginnar, á Framisófcnar-
flökkinn, og þá einfcum forsæt-
isráðhema, Olaf Jóhannesson,
sem virðist ekfci gera sér grein
fyrir þessari hættu, enda hefur
hann oft sagt sjálfur, að hann
„hafi veirið svo bamalegur að
halda" þetta og hitt — eims og
hann hefur komizit að orði við
ótrúlega mörg tælkifæri. En allir
hugsandi menn vita, að kommún
istar og Lúðvík Jósepsson bera
ekki síður ábyrgð á öllum mis-
tökum ríkisstjórnarinnar í sam-
bandi við útfærslu landhelginn-
ar en aðrir, sem að stjórninni
standa, þeir geta emungis firrt
sig ábyrgð með því að hverfa úr
rí'kisstjóm. Þetta vita ailir, sem
hafa meira vit en Sir Alec tal-
aði um, þegar hann veik að Is-
tendingum í þingræðu sinni í
Neðri málstofunni — en það er
yfirgnæfandi meirihiuti íslenzku
þjóðarinnar, þó að brezki for-
sætisráðherrann og Lúðvík Jós-
epsison haldi annað.
Brandt og
landhelgin
1 nóvember s.l. hitti blaðamað-
ur Morgunblaðsins Willy
Brandt, kanslara Vestur-Þýzfca-
lands í Bonn og spurði hann um
landheligisdeiluna. Kan'slarinin
sagði þá og birtust. ummæli hans
1 Morgunblaðinu: „Við munum
gera allt sem í okkar valdi stend
ur til þess að samkomulag náist
um landheligismálið. Ég vona, að
samkomulag muni násit milli Is-
lendinga og Vestur-Þjóðverja.
Við erum reiðubúnir að leggja
okkur alla fram til að svo verði.“
Spyrja má, hvers vegna rifcis-
stjóm Mands hefur ekki reyrat
að hafa samband við Willy
Brandt sjálfan, þegar vitað er um
þessa aifetöðu hans? Hvers
vegna hefur verið látið undir höf
uð leggjast að leysa iandhelgis-
deiluna við Þjóðverja, fynst
kanislarinn er svo jákvæður 1
garð okkar Islendinga sem um-
mæli hanis bera vott um — og
einamgira þannig Breta. Menn,
sem haía hvorfci vit né þrek tH
að ræða við Willy Brandt, eru
elcki færiir um að sitja i rífcis-
stjórn Islands, því síður að hægt
sé að treysta þeim til að bera
ábyrgð á framtíð íslenzku þjóð-
arinnar.