Morgunblaðið - 01.06.1973, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. JÚNÍ 1973
11
i ~i----IIMBMTIliir lÉi........r......1
Hluti áhorfendahópsirLS sem f.vlg:dist nieð j>eg-ar Pompidou fór
frá Laufásveginum.
sinma erindum sem bamíka-
— Velkominn
Franthaid af bls. 3.
blikkandi ljós og mátti þar í
miiðju kertna Citroenbifreið
Frakklandsforseta. Aftast fór
hins vegar sjúkrabifreið, þvi
Pompidou hefur átt Við van-
heil'su að sitríða að undanfömu.
Herra Kristján Eldjárn kom
eininiig út til móts við forseta
Frakkiands og ræddust þeir við
nokkra stund á tröppum Bessa-
staða, með aðstoð túlks. Beniti
herra Kristján Eldjárn, franska
forsetanum á útsýniið frá Bessa-
stöðum og virtist segja honum
stuttlega eitthvað um það.
GESTALISTINN
í»að voru al'ks 26 gestir í veizlu
forsetahjónanna. Það voru for-
setar Bandaríkjanna og Frakk-
lands, WiMiam Rogers, utanríkis
ráðherra Bandaríkjanna, Michel
Jobert, utanríkisráðherra Frakk-
lands, George Shultz, fjármálaráð
herra Bandaríkjanma, Valery Gis
card d’Estaing, fjármálaráðherra
Frakklands, Ólafur Jóhannes-
son, forsætisráðherra, Einar
Ágústsson, utanríkiisráðherra,
Magnús Torfi Ólafsson, mennta-
málaráðherra, Lúðvík Jósepssom,
sjávarútvegsráðherra, Eysteinn
Jónsson, forseti Sameinaðs þings,
Pétur Thorsteinsson, ráðuneytis-
stjóri, dr. Henry Kissimiger, ráð-
gjafi, Frederick Irwimg, sendi-
herra, John Irvin, sendiherra
Bandaríkjanna í Frakklandi, Edu
ard Balladur, ráðuneytisstjóri,
Geoffrey de Courcel, sendi'herra,
Haraldur Kröyer, sendiherra,
Philippe Benoist, sendiherra,
Jaques Kosciusko Mo.rizet, sendi
herra, Alexander Haig, fúlltrúi
Bandaríikjaforseta, Ronald Ziegl-
er, blaðafullitrúi Bandaríkjafor-
seta, Jeam-Barnard Raimond,
ráðunautur og Denis Baudouin,
ráðunautur.
Forseti Islands sat fyrir öðr-
um borðsendanum og hafði
Pompidou, sér á vimstri hönd en
Nixon á hægri hönd. Prú Hall-
dóra sat fyrir himum endanum
og hafði Will'iam Rogers, sér á
vinstri hönd en Miohel Jobert
sér á hægri hönd.
FRÖNGT Á ÞINGI
Þrjátíu ljósmyndurum og
fréttamönnum yar leyft að fara
í gegnum salarkymmim til að taka
myndir, meðan gestir og gest-
gjafar ræddust við I móttökusaln
um á Bessastöðum og svo fengu
tólf að fara i gegn síðar þegar
setzt hafði verið að borðum. Það
sem kannski fyrst vakti athygli
var að borðsal'uriinn var svo lít-
i'1'1 að þar hefði varla komist fyr-
ir einn einasti gestur í viðbót.
Öryggisverðir forsetanna höfðu
aðsetur í skrifstofu forseta Is-
lands og hafa einhverjir þeirra
sýnilega verið þreyttir, því a.m.k.
einn svaf fram. á henduir sér í
stól.
ÁTÖK ÚTI FYRIR
1 sambandi við þá fréttamenn
sem inngöngu fengu kom til
stympinga milli lögreglunnar og
nokkurra franskra fréttamanna
sem ekki fengu að fara inn.
Frönsku fréttamennimir út-
skýrðu að þeir þyrftu að fá að
hafa með einn ljósamann fyriir
sjónvarpsmyndavélamar, annars
væri all't unnið fyrir gýg.
Lögreglan sagði hins vegar að
það fengju aðeins fjórir Frakkar
að fara inn og það skipti engu
máli hvort þeir hefðu ljós eða
ekki. Frakkarniir urðu mjög æst-
ir við þetta og hófust stymping-
ar milli eins þeirra og eins lög-
regluþjóns, en yfirmenn á staðn
um bundu fljótlega enda á þær
og var Hannes Jómsson, blaða-
fuMtrúi ríkisstjórnarinnar feng-
inn tiil að -miðla málum. Urðu
sættir á þá leið að bæði fransk-
ir og bandarískir sjónvarpsmenn
fengu að hafa einn ljósamann
með sér.
En úti fyrir biðu aðrif frétta-
menn og öryggisverðir í opnum
bíl og reyndu með stríðsdansi og
hoppum að halda á sér hilta.
— Barnabod
Framhald af bls. 9.
sem menn sæju svo fræga
menn út um stofugluiggann
heima hjá sér. Hún sagði að
sér fyndist forsetinn líta
mjög elliLega út, — eða ölliu
held'ur veik’.'uiega. Kvaðst
Renata hafa séð hann fyrir
niOkkrum árum í Þýzkalandi,
þar sam hann hefði verið að
stjóri. Það hefði verið miikill
rnunur að sjá hann þá og nú.
Loks sagði Renata, að nú
væri hún í óða önn að fletba
í gömíiu skólabókiunum sínuim
til að rifja upp írönskuna,
því hún ætlaði sér að reyina
að fá leyfi hjá frönsiku örygg-
isvörðunum til að senda
dóttur sína með blóm til fior-
setans áður en hann fiaari á
morgun.
Á blaðamannafiindinum síðdegis í gær. Henry Kissinger og Ziegler blaðafulltrúi Bandaríkja-
forseta. Ljósm. Mbl. Kr. Ben.
— Bandaríkja-
stjórn vill
Framhald af bls. 12.
yfirlýsingiar um meginsjónarmið.
Hvort fram skuli fara fundir
Nixons forseta og annarra evr-
ópskra stjórnmálaleiðtoga verð-s
ur ákveðið, þegar árangur þeirra
viðræðna, sem fnam eiga að fara
annars staðar, liggur fyrir. En
hvemig sem fer, þá mun Nixon
forseti fara til Evrópu til þess
að eiga þar viðræður á tvíhliða
grundvelli við hina ýmsu stjóm
málaieiðtoga þar.
Varðandi verzílunarviðskipti
samlþykktu báðir aðilar, að unn-
ið skyldi að þeim í samvinnu og
í jákvæðum anda. Varðandi pen-
ingamál gerði franski forsetinn
ítarlega grein fyriir sjónarmiðum
sfinum ag Nixon forseti sam-
þykkti að ihuga þau af mikilli
gaumgæfni og skilningi. Forset-
arnir tveir voru sammála um
það, að hagsmunir ianda þeirra
fari saman og að eini ágreining-
urinn milli þjóðanna nú felist i
þvi, með hvaða hætti bezt megi
ná sameiginlegum markmiðum.
Þetta var kjami viðræðnanna
i dag. Auk þeinra málefna, sem
ég hef þegar talið upp, ræddu
florsetarnir stuttlega um Suð-
austur-Asíiu og löndin fyrir
botni Miðjarðairhafsins, en þau
málefni voru rædd miklu ítar-
iegar á fundi utanrikisráðherr-
anna. Á miorgun hyggjast þeir
Nixon forseti og Pompidou for-
seti ræða samskipti á tvíhliða
gruindveili milili Bandaríikjanna
og Frakklands og við erum
saainfærðir um, að þær viðræð-
ur miuai'u einlkennast af þeim
sama jákvæða og vimgjarnlega
anda, sem rikti svo augljóslega
í dag.
Kissinger svaraði síðan ýms-
um spurningum blaðaman'na og
var þá fyrst spurður að því,
hvenœr för forsetans til Evrópu
væri fyrirhuguð og svaraði þá,
að það væri I endaðan október
eða í byrjun nóvember.
Þá var hann spurður að því,
hvort f'undur helztu stjómmála-
leiðtoga V-Evrópu væri kominn
undir því, að Pompidou forseti
gæti komið fram fyrir hönd
hinna stjórnmáialeiðtoganna nú.
— Það er augljóst, að Pompi-
dou forseti kemur fram fyrir
hönd Frakikla'nds, svaraði Kiss-
inger, — en það er jafn augljóst,
að gagnsemi slíks fundar æðstu
mamna er komin undir vilja
helztu stjómmálaforingja til
þess að halda sl'íkan fund. En
við Baindaríkjamenn höfum al'lt-
af laigt áherz'ju á það, að slífkur
fundur væri ekki martomið í
sjálfu sér. Það, sam við álítum
nauðsynlegt, er að fram fari
umræður um framtið Atlants-
hafsbandalagsins og samslkipti
Atiantshafsbandalagsríkjanna. —
Fyrsta Skrefið í þessu skymi var
að kanna með hvaða hætti þau
skoðanaskipti gætu farið fram.
Þessum álanga hefur verið náð
í meginatriðum. Næsti þáttur-
inn ætti að vera að ökikar mati
framikvæmd þessara viðræðna.
Kissinger sagði, að fundir
forsetanna um daginn hefðu
ekki mótazt af þrætugirni. Þeir
hefðu ekki verið nein samfella
deiliumála. Þar hefðu einungis
toomið fram sjómarmið beggja
aðila og það hefði verið tilgang-
urinn. — Sem dæmi má nefna,
sagði Kissinger, — að við þelkikj-
um þann á'greining, sem er riikj-
andi varðandi peningamálin en
ég tel að við stefmum báðir að
traustu gjaideyriskerfi.
Kissinger sagði að nolkikur
ágreiningur hefði verið um þau
mál sem ætti að ræða eða hvort
leiðtogarnir ætt'u að binda sig
við ákveðna dags'krá í þeim
viðræðum sem væru framundan
á þessu ári. Hins vegar væri
ágreiningurinn ekki eins mikill
og látið hefði verið í veðri vaka
og áfram miðaði í samlkomulags-
átt.
Að sögn Kissingers ræddu for-
setannir um gru-ndvallaratriði
fremiur en að reyna að leysa
hvert einasta vandamál. Hann
kvaðst telija að Frakkar skilidu
betur en áöur að ekíki vekti fyrir
Ban'daríkj'unU'm að nota einn
ákveðinn málafloklk til að knýja
fraim tilslaikanir í öðrum mála-
flok'ki. Fremur væri ætiunin að
ræða hvert einstakt mál fyrir
sig og kanna skyldleiika þeirra.
Hann sagði að tekizt hefði að
semja viðunandi starfsáætlun
svo að nú væri hægt að kanna
þau mál sem Bandari'kin vildu
Jleggja flyrir bandalagið. Eftir
ætti því að koma í ljós hvort
samikomulag rikti um grundvall-
armarkmið.
Við höfum aldrei sagt að við
viissum núnia hver hin sameigin-
legu markmið væru. Við höfum
sagt að þörf sé á að reyna að
skýrgreilna þau og finnia aðferð
tid að kanna þau. 1 þessu held
ég að okkur hafi nokknð miðað
áfram, sagði Kissioger.
Aðspurður um horfur á sam-
komulagi um meginreglur, sagði
Kissliriiger að bíða yrði efltir nið-
urstöðum aif viðræðum, sem
væru að hefjiast um landvam/ir,
viðskipti og tvíhHða viðrseðum
Bandaríkjanina Við Frakka og
aðtrar Evrópuþjóðir.
Við teljum það vera sameig-
imlega hagsmurá að hefjast
hianda. Við miunium hefjast
handa af allvöru í þeim anda að
ekkert það sem við komum fram
með hafi noMcra þýðingu nema
því aðeins að bandamenn okkar
í Evrópu styðjii það fúslega,
sagði Kissilmger.
Við ætlum ekki að hefjast
handa á þeim grundvelli að við
vi'tum bezt og til þess að grafa
undan einingu Evrópu heldur til
þess að efla 'hana, bætti hann við.
Hann ítrekaði að Bandaríkja-
menn teldu sig ekki bundna af
ákveðinni dagskrá eða tímasetn
ingu ti'l þess að ná samkomulagi
um þau aitriði sem þeir hefðu
áhuga á.
Aðspurður um horfur á fundi
æðsitu manna Evrópu og Ame-
riku sagði Kissinger að þær
kæmu betur í ljós í jútí þegar
nokkrar þeirra umræðna sem
væru á döfinni yrðu haldnar.
Hann vildi ekki útiloka að „topp
fundur“ yrði haldinn í haust, en
kvað of snemmt að segja nokkuð
um það.
Kissiniger kvað áhuga Banda-
rikjamanna á toppfundi byggjast
á árangri viðræðnanma sem væru
framundan, að Frakkar væru eitt
hvað tregari, en Bretar og Þjóð-
verjar nær sjónarmiðum Banda-
ríkjamanna. Hins vegar kvað
hann Bandarílkin ekki vilja
þjarka um boppfund, hvort halda
ætti slikan fund færi eftir því
hvort gagn yrði af honum.
Kissinger var inntur nánar eft
ir meginregTum Atlantishafsyfir-
lýsingarinnar, sem hann sagði aö
undirbúningsviðræður hefðu far
ið f.ram um Við nokkur lönd, en
sagði að þær mundu skýrast: þeg
ar viðræðurnar um þessi mái
væru kominar lengra á veg.
Hann kvaðst telja iíklegt að
væntanlegur toppfundur yrði
sjáiifstæður, en ekki á vegurn
NATO eða EBE, en tök fram að
það hefði etoki verið ákveðið.
Hann lét í ljós undrun á spurn-
inigum um mál sem hefðu ekid
verið ákveðin. Hamn sagði að
viðræður um toppfundimn yrðu
sennilega haldnar við aðildair-
lönd NATO og EBE. Pólitiskar
viðræður sagði hann að faaru
fram eftir diplómatískum leið-
um, viðræður um viðskipti og
varnir innan hlutaðeigandi sa*n
taka. Auk þess yrðu tví'hliða við
ræður og svo væri uppi hug-
mynd um fund aðstoðarutanrík-
isráðherra.
Ziegler blaðafuHtrúi hafði áð-
ur sagt að Kiissinger gæti svwr-
að tveimur spumingum að lokum
og er hér var kornið sagði hamn
„Þakka ykkur kaariiega fyrir".
Bn þá kom fram fyrirspum firá
Mabthíasi Joharunesscn ritstjóna:
Sp. — Þér hafið talað um stór-
veldin, en þér hafið ekki minrrzt
á smáríkin. Núna eruð þér á ís-
landi. I fyrsta lagi, veiit fonsett
Bandaríkjanna að Bretar eiru að
skjóta íslandi út úr NATO og
hvað ætlar hamn að gera í því?
Ég er frá stærsta blaðinu á 1»-
landi.
Dr. Kissinger: Ég Skildi spum-
inguna, sem hljóðaði, skilja
Bandaríkin að skothríð ....
Sp. — Nei, .... rikisstjóm yð
ar að Bretar séu að skjóta Is-
landi út úr NATO vegna fram-
ferðis þeirra á íslandi og hvað
ætla Bandaríkjamenn að gera
við því?
Dr. Kissinger: Bandarikin
gera sér grein fyrir viðsjánum
sem eru milli Bretlands otg Is-
lands eLmmitt um þessar mundir.
Forsetanum gafst færi á að ræða
þetta mál í gær við forseta yð-
ar, forsætisráðherra og utanrik-
Lsráðherra sem gerðu mjög góða
grein fyrir málstað íslendinga og
mjög skelegglega.
Ég tel að það sé ékki viðeig-
andi í tilefni heimsóknar sem ec
farin til Islands í þeim tilgaingi
að ræða við Frakka, að Banda-
ríkin taki formlega afstöðu til
þessarar deilu. En ég vil taka
fram að okkur þykir sárt að
tvær góðar vinaþjóðir okkar eiga
í þessari deilu, að við vonum ein
læglega að hana verði hægt að
leysa í bróðerni og að við mun-
am gera okkar bezta til þess að
stuðla að jákvæðri lausn.
Þar með lauk blaðamamna-
fuindi Laust fyrir kl. 7.