Morgunblaðið - 17.06.1973, Qupperneq 2

34
MORGU'NBLAÐIÐ, SUNNUDAGÍR 17. JÚNl 1973
— Dyrhólaey
Framhald af bls. 33
stuttu máli um umboð til
rannsókna, verksvið, tilgang
og niðurstöður:
VERKSVIf)
Gerðar eru tvær tillögur
að höfn við Dyrhóiaey. Þess-
ar tillögur ber að líta á sem
frumdrög, en þær eiga að
sýna hverjir möguleikarnir
eru og hver liklegur kostnað-
ur yrði við gerð hafnar við
Dyrhólaey, fyrir fiski- og
farmskip að s'tærð allt að
6000 rúmlestir (BRT). Til
grundvallar tillögunum voru
gerðar umfangsmiklar mæling
ar og rannsóknir. Mælingar
voru gerðar á sjávardýpi O'g
öldulagi, sjávarfölium og at-
huganir á jarðlögum, sand-
burði með ströndinni og veðr
áttu. Undirbúningsvinna
þessi hefur staðið allt frá ár-
inu 1957. Verkið var unnið af
Hafnarmálastofnun ríkisins
og hafði Magnús. Óiafsson
deildarverkfræðingur umsjón
\ieð gerð lokaskýrslu.
TILGANGUR
Áhugi hefur lengi verið
fyrir byggingu hafnar við
Dyrhólaey og hugrnyndir
uppi þar um allt frá því um
aldamót. Landið við Dyrhóla-
ey liggur vel við einum beztu
sveitum landsins og fengsæl
fiskimið eru skammt undan.
Erfið hafnarskilyrði hafa
hins vegar komið í veg fyrir
að hafizt hafi verið handa
um hafnargerð. Áður en mik-
il vinna er lögð í athuganir,
rannsóknir og útreikninga
vegna lokahönnunar hafnar
við Dyrhóiaey, er rétt að tek
in sé ákvörðun um, hvort
hafnargerðin komi yfirleltt
til gre'ina nú, vegna erfiðra
aðstæftna og mikils kostnað-
ar. Ef bygging hafnarinnar
verður talin möguleg, þarf
nokkurra ára rannsókni.r og
undirbúningsvinnu áður en
að lokahönmiun hafnarinnar
verður komið.
Meg iwtilg angur þessarar
skýrslu er að auðvelda vald
höfurn að taka ákvarðanir
um framgang þessa máls, með
því að upplýsa um tækniaega
óg kostnaðarlega . hlið. hafn-
argerftar við Dýrhólaey.
NIÐURSTÖÐUR
Með nútíma tækni er hægt
að óyggja örugga höfn við
Dyrhölaey fyrir vörufiutn-
inga- og fiiskiskip.
Miðað er við, að höfnin sé
alltaf fær til inn- og útsigl-
ingar fyrir skiip allt að 6000
rúmlestir (BRT), nema í af-
tökum fáa daga á ári, og að
öruggt lægi sé í höfninni í
öllum veðrum.
Hafnargerð við Dyrhólaey
er hins vegar mjög örðug við
fangs. Hafrót er mikið við
ströndina og ölduhæðir með
því mesta er gerist, þar sem
hafnir hafa verið byggftar.
Stormar eru tíðir. Miikill
sandburður er með strönd-
inni, sem breytt getur sigl-
ingaleiðum á grunnsævi
skyndilega. Vegna hafróts og
sandburðar verfta ytri garð-
arnir, hinir eiiginlegu brim-
og sandvarnargarftar, að ná
út á mikið dýpi, ella brotnar
aldan í og framan hafnar-
mynnisins. Sigling imn og út
yrði þá oft ófær, ef hafnar-
garftar næðu ekki langt út,
auk þess sem mikili sandburð
ur yrði við hafnarmynnið,
sem kosta myndi þrotiausar
dýpkanir. Áætlað er að hafn
armynníð verði á um 12 metra
dýpi miðað við meðalstór-
straumsfjöru. Stór ytri hofn
er auk þess nauðsynleg, svo
hafaldan nái að deyfast það
mikið að nægileg kyrrð skap-
ist við hafnarbakka I dnnri
hafnafkvíum.
Kostnaður við ytri garða er
áætlaður 1704 milij. kr. í Til-
lögu I, en 1814 millj. kr. í Tii
lögu II. Innri mannvirki, þ.e.
innri garðar, strandvörn, 360
m langir hafskipabakkar, fyr
ir skip allt að 6000 tonn og
450 m langir hafskipabakkar
fyrir fiskiskip, með dýpkun
hafnarinnar, er áættað að
kosti 460 millj. kr. í Tililögu
I, en 324 millj. kr. í Tiilögu
II. Rannsóknakostnaður er i
báðum tiillögunum áætlaður
70 millj. kr. Hér til viðbótar
kemur kostnaður við öll
mannvirki í landi, frystihús,
fiskimjölsverksmiðjur, vöru
skemmur o. ffl., ásamt öJlum
kostnaði við byggingu bæjar,
er risa verður til að nýta
mannviirkin. Til glöggvunar á
því hve miklar upphæðir er
um að ræða, má geta þess, að
skemmur o.ffl., ásamt öllum
hafnagerðum á landinu með
landshöfnum og dráttarbraut
um, utan Reykjavikur, hefur
verið um 200 millj. kr árlega
undanfarin ár.
Allur kostnaður í áætlum-
inni er miðaður við verðlag
sumarið 1972.
Þegar lokið er ytni görð-
um, er unnt að viinna að
imnri mannvirkjum eftir þvi
sem þörf krefur, en stækkun-
armöguleikar hafnarinnar
eru næstum ótæmandi með
því að grafa hafnarkvíar imn
í landi. Sjálift landið upp að
hafnarstæðinu er talið hent-
ugt til uppbyggingar.
Ef talið er að hafnargerð
komi til greina, þrátt fyrir
mikíinn kostnað, áður en unnt
er að nota höfnina, eru mörg
atriði, sem þarfnast nánari at
hugunar. Þjóftfélagslegar at-
huganir þurfa að fara fram á
þorf og möguleiku/n nýs bæj-
ar á Suðurlandi. Meta verður
áhrif á atvinnuiíf og byggð á
Suðurlandi, og landinu í
heild. Athuga þarf höfnina
með tilliti til nýtiingar fiski-
stofnanna, fjárfestingar og
ótal annarra atrifta. í þessari
skýrslu eru þessum atriðum
aðein gerð lauslega skil,
raunar helzt til að umdir
strika, að hér eru atriði sem
athuga þarf. Að þeim athug-
unúm loknum þarf að meta á
ný hlutfall kostnaðar og óhag
ræðis á móti þeim hagsbótum
er gerð hafnarinnar hefði fyr
ir þjoðarheildlna. Ef sú niður
staða verður jákvæð, og
bygging hafnarimnar ákveðin
þurfá umfangsmiklar rann-
sóknir á straumum, ölduhreyf
ingum, sandburði, botnlagi og
jarðlögum að fara fram áður
en lokahönnun hafnanimmar
getur hafiz-t. Við Dyrhólaey
er við hrikaöfl náttúrunmar
að etja, og allar breytingar á
eðlilegu jafnvægi geta haft
óf y rirsj áanlegar afleiðingar
ef ekki er farið að öllu með
gát.
Færi svo, að af hafnargerð
yrði ekki á næstunni, hafa
þær athuganir og rannsókn-
ir sem gerðar hafa verið og
gerðar verfta, samt mikið
gildi fyrir landið, bæði frá
hagrænu og vísindalegu sjón-
armiði, þar sem þær eiga ekki
aðeims við Dyrhólaeyjarsvæð
it heldur meginhluta Suður-
strandariinnar.
★
Það er Ijóst að þegar lokið
hefur verið við ytri hafnar-
garða við Dyrhólaey eru
óteljandi möguleikar á feiiki-
lega mikilli innri höfn. Gerð
hafnar við Dyrhóltaey hefst
þegar við teljum okkur hafa
efni á því að hugsa til fram-
tíðarinnar og þó er það ekki
spurning um hvort, heldur
hvenær. Hvenær hættum við
að bíða og hefjumst þess í
stað handa þar sem mikið er
í húfi. — á.j.
Ilyrhólaey og svaeðið í kring. Víkiirkaupstaður lengst til hægri.
„Ár í Tékkó-
slóvakíu“
Sýning í Laugardalshöll
I GÆR laugardag var opnuð
tékknesk vöru- og landkynningar
sýning í Laugardalshöilinni, er
ber heitið „Ár í Tékkóslóvakíu“.
Sýningin verður hins vegar opn-
uð almenningi í dag kl. 3
og verður opin daglega til kl. 10
til 1. júli n.k.
Sýningin á ekki að vera vöru-
sýning samkvæmt hefðbundnu
formi siíkra sýnimga, að sögn
Amtoruí Surka, eins af forsvars-
mönmum sýningariimmar, heldur
er ætiumin að sýna l'ífið i Ték’kó-
slóvakíu. Þesis vegna verða vör-
ur f.a.m. ekki kynntar endilega
I hefðbundnum neytendaumbúð-
um heddur reynt að bregða upp
mymd af vörunum í temgslium við
daglegt líf x Tékkóslóvakíu og
hvernig almennimgur þar notar
þeisisiar vörur.
Þar af iedðandi spannar sýn-
Lmeriin vfir mún stærra svið en edla
og þess vegna verða kynntar á
sýningunni margvíslegar vörur,
svo sem bækur, hljómplötur,
hitjómfflutningstæki, ísskápar og
þvottavélar, seguibönd og krist-
alimunir, skartgripir og prentvél-
ar, bílar, traktorar og matvæli,
svo að eitthvað sé nefnt.
Eirnnig verður haldið uppi land
kynningu á þessari sýnimgu, þar
sem leitazt er við að undirstrika,
að Tékkóslóvakí'a sé falliegt land,
sögufrægt land, þróað iðnaðar-
iand, lan<ibú naftarlaind og liamd
sem heldur vimsamlegum Scim-
skiptum við önnur lönd.
Við opnun sýnimgarinmar mun
tékknesk lúðrahljármsiveit leika,
en hún er skipuð um 75 hljóð-
færaleikurum. Tékkar hiafa sjálf-
ir amnazt uppsetnimgu siýniinigar-
iinnar, og hafla um 20 tékkmeskir
iðnaðarmienn unmáð aft því verki
að undamförnu.
Wm>,
,Ár í Tékkóslövakíu'
llnnift við að koma upp sýningunni