Alþýðublaðið - 22.08.1958, Qupperneq 7

Föstudagur 22. ágúst 1958
Alþýðublaðið
7
Viðtal við ritsfjóra frá Pakisfan:
HINGAÐ til Iands kom í enda þótt landsvæðið sé á
ivikunni ferðalangur austan frá ! stærð við aðeins sjötta hluta af
JPakistan. Hann hafði a’ðeins
íveggja daga vúðstöðu, en Al-
í>ýðublaðið var svo heppið að
má af lion«m tali, og bað hann
@ð segja lesendum frá hinu
®ýja og sérstæða Iandi, Pakist-
pn.
Hann hetir Yunus M. Said
fog er ritstjóri bókmenntatíma-
rits, sem kemur út mánaðar-
Jega í Karachi, höfuðborg
Jandsins. Hann er auk þess
Jcunnur rifhöfundur í landi
sínu og 'hefir gefið út smásög-
iUr. Hann mun vera fjölmennt-
aður maður og víðförull, hefur
idvalizt í mörgum löndum og
jkemur nú 'hingað frá Banda-
ríkjunum. Tvo síðastli'ðna
Wiánuði hefur hann dvalizt
’bæði í Norður- og Suður-
Ameríku og ætlar að verja
■tveimur mánuðum í Evrópu
áður en hann heldur heim til
Pakistan á ný.
Ellefu ára í þessum másiuði
•— „í þessum mánuði eru Uð-
Sn ellefu ár frá því að ríkið
jPakistan varð til,“, segir Yun-
íis. „Það var stofnað 14. ágúst
ium leið og Bretar veittu Ind-
verjum sjálfstæði. Stofnun
|>essa ríkis var að ýmsu leyti
pérstæð. Landamærin voru
ekki dregin eftir landfræðileg-
um mörkum eða fornri aðgrein
ingu, heldur eftir trúarbrögð-
«m íbúanna. Sambúð Hindúa
©g Múhameðstrúarmanna hafði
ekki gengið með öllu snuðru-
Jaust. Hindúar dýrka marga
guði, kýrin er þeim heilög, þeir
viðurkenna stéttaskiptingu,
gem trúaratriði og skurðgoð
pru í hávegum höfð meðal
þeirra- Hinir sameinast um
kenningar Múhameðs spá-
.manns, banna skurðgoðadýrk-
lun og Iíta á kúna með ótilhlýð-
anlegu virðingarleysi að áliti
pindúa.“
Miklir þíóðflutnin"ar
Landinu var skipt með það
íyrir. augum að skilja að Mú-
/hameðstrúarmenn og hina.
Landamærin voru lögð þannig,
©ð sem fiestir áhangendur Mú-
íiameðs lentu í hinu nýja ríki,
Vestur-Pak stan. Á meðfylgj-
andi uppdrætti má sjá afstöðu
landshlutanna. Vestur-Pakistan
liggur allra vestast. úmhverfis
Jndusfljót og nær sunnan frá
Arabíuhafi norður að Hindu
Kusu fjallgarðinum og að því
1-ggja löndin íran og Afganist-
an að vestan, en Kashmír og
Indland að austan, Austur-
Pakistan liggur í suðurjaðri
hins gamla Indlands og er um-
kringt á þrjá vegu af Indlandi
og að austanverðu af Burma.
Þéttbýlasta landsvæði veraldar
Ausiur-Pakistan nær yflr hin
víðáttumiklu óshólmasvæði
þarna feiknalegar framfarir.
Frá Austur- Pakistan er t. d.
flutt út 70 af hundraði af
hampi í heiminum og skapar
hampurinn nærri helming út-
flutn.'ngsverðmæta Pakistan.
Þúsund mílur á milli
Chittagong, aðalhafnarborg-
i in á þessum slóðum hefur síð- I
! asta áratug þrefaldað íbúatölu !
'sína og þar er nú unnið af
! kappi að stórfelldum hafnar-
gerðum. Þar :er lífæð þjóðar-
innar. Tvær tölur gefa til
kynna efltngu útflutningsverzl
unarinnar: Árið 1946 var flutt
út frá borginni 5,5 þús. tonn af
hampi en árið 1951 nam út-
flutningurinn 370 þús. tonnum.
Bamufos er þýðingarmikill til
margra hluta. Auk þess hefir á
síðustu árum verið lögð meiri
áherzla á ræktun banana, mel-
óna og annarra ávaxta í stór-
um stíl til útflutnings. Vanda-
Á kortinu má sjá afstöðu hinna tveggja landshluta Pakistan.
menn íhaldssemi og rótgróin
stéttask..pting stendur framþró
un fyrir þrifum. „Á þessu hef-
ur þó orðið mikil breyting í
seinni tíð,“ sagði Said, „Með
aukinni iðnvæð-ngu vex upp
millistétt, sem brúar bilið, já
hyldýpið, sem verið hefur á
mílli stétta frá fornu fari.
Stórstígar framfarir
Yunus býr í Karachi, höfuð-
borg Pakistans. Hún stend.ur
.við Arabíuhaf í vesturhéraði
,mál Austur-Pakistans eru fólg i.Indlandssléttunnar skammt
Yunus M. Said,
in í slæmum samgöngum,
.menntunarleysi fólksins, alvar-
<ltegu heilbrigðisástandi og ein-
angrun frá hinum hluta ríkis-
ins. Samgöngur á milli ríkja-
jhlutanna fara aðeins fram á
legi eða í lofti. Þúsund mílur
eru á milli landshlutanna og
yfir óvinveitt ríki að sækja
landleiðina.
Bengali og iirdú aðaltungurnar
Yunus M. Said segir að tíma
rit sitt sé prentað á ensku. Þeg
ar hann er nánar spurður um
tungur í Pakistan kemur það
fram, að í Austur-Pakistan er
aðallega töluð bsngali og í V-
Pakistan úrdú. Enska er mikið
töluð og notuð við kennslu i
skólum og þess ber að gæta, að
í öllu Indlandi munu vera tal-
aðar um tvöhundruð mál og
fjöldamargar mállýzkur. Þjóð-
ir og þjóðflokkar eru nær ó-
teljandi. Heimamenn kenna sig
hérað sitt og Yunus M.
segir að heildarhugtakið
vestan við óshólma Indusfljóts.
Borgin er í örum vexti og hef-
ur tekið á sig stórborgarsvip.
Þar er betri höfn en annars
staðar við ströndina. Víða hátt
ar svo til að vsgna útgrynnis
geta stórskip varla komizt í
landssýn. Á síðustu árum hef-
ur Indusfljót meira og minna
rnisst það hlutverk sitt sem að-
alsamgönguleið héraðsins eftir.
að járnbrautarkerfi var ‘ lagt
um landið. Karachi telur 215
,þúsund íbúa en stærsta borg
Pakistans er Lahore í Púndja-
héraði með 675 þús. íbúa.
stórfljótanna Ganges og Brama
pútra upp af Bengalflóa. Þar
er frjósöm jörð og gróðurmagn
ótæmandi en líka Ktt rannsak-
aður frumskógur og ógreiðfær
stórgróður. Hérna er talið vera
eitt þéttbýlasta landsvæði ver-
aldar. 42 mi'lljónir manna búa við
á 54,5 fermílum lands. Ná- j Said
kvæmt manntal er ekki til. | um Indland, um Indver ja sé
Afkoman byggist
Akuryrkja
atvinnulífs
duttlungum
á akuryrkju
er grundvöllur
í landinu. Undir
veðráttunnar eiga
Óteljandi urmuU manna hefst j komið frá Vestur-Evrópumönn
þar við í frumskógum meðal ; um í seinni tíð en til skamms
villtra tígrisdýra, fíla, og úlfa, ! tíma óþekkt meðal heima-
þó að ekki sé nú minnzt á manna. Hitt er sönnu nær, að
krókódíla. Meðal hausavelðara! Indverjar séu gjörólíkir inn-
þó að ekki byggju þein á skýrt Á þessum slóðum finna mann- byrðis. Þar er að finna bæði
^afmörkuðu landsvæði. MikiH1 fræðingar sér verkefni" og þó frumstæða villimennsku og
.meir hluti íbúa Pakistans voru!hafa a síðustu áratugum orðið ævagamla hámenningu, en al-
jþó Múhameðstrúar og Múham-
eðstrúarmenn, sem við skipt-
inguna lentu í öðrum hlutum
Jndlands tóku brátt að flytjast
þúferlum í stórum hópum til
þess að taka.sér bólfestu í hinu
inýja ríki. Láta mun nærri að
J5—20 milljónir manna hafi
■komið til Pakistan frá stofnun
jþess og eru það 'ef til vill hinir
ynestu þjóðflutningar í allri
sögunni.
í tveimur hlutum
Pákistan er i tveimur pört-
um, Austur- og Vestur-Pakist-
an og er álíka langt á milli ein
gtakra landshluta og milli
fRevkjavíkur og Osló. En sam-
eiginleg trú tengir 'íbúana sam-
an og hvorir tveggja heyra und
ir eina stjórn. í öllu ríkinu eru
«ú 85 milljónir íbúa, þar af 42
,milljónir eða nær helmingur
jhúanna ! i Austur-Pakistan
milljónirnar á Indlandsslétt-
l.unni afkomu sína. Hveitj og rís
!,er ræktað í stórum stíl og gefa
Jaf sér góðan arð ef vatnaguð-
| irnir koma þá ekki í mynd ofsa
jlegra vatnsflóða, sem belja
niður hlíðar Himalajafjalla,
yfir frjósamar sáðsléttur og
sópa burtu öllum nyjagróðri og
leiða af sér örbirgð og hallæri,
malaríu og hungurdauða. Bret-
I ar gerðu á sínum tíma stór-
átak til að koma á áveitu. Síð-
,ari hefur verið komið á um-
fangsmiklu vatnsveitukerfi,
sem stuðlar ásamt stórbættum
samgöngum að öruggari at-
vinnulháttum. Frá Karachisegir
Yunus, að aðallega sé flutt út
Jhveiti, rís, bómull og 'hampur,
húðir og skinn.
Bylting í atvinnulífinu hefur
þó mest orðið á sviði iðnaðar.
Upp hefur risið í landinu verk-
smiðjuiðnaður, bómullar- og
hampiðja og miklu fjármagni
er varið til stóriðju. Hafa Pak-
istanmenn til þess notið tækni-
Jegrar aðstoðar Breta og Banda
ríkjamanna, en efnahagsástand
ríkisins hefur verið mjög erfitt.
.hreinskilningslega, að þar megi
á næstunni búast v.ð styrjöld
og blóðsúthellingum á milli
herja Indlands og Pakistans.
—„Meiri hluti landsmanna i
Kashmír er Múhameðstrúar,
en valdastéttin og aðallinn era
Hndúatrúar. Pakistan teggur
.eindregið til að þjóðaratkvæða-
greiðsla verði látin fara fram
í Kashmír og það sem fyrst, en
þykjast þess full-vissir,- að
.meiri hlut: íbúanna vilji sam-
íainast Pak’istan, en Hindúa-
trúarmenn halla sér að Ind-
landi og þverskallast við kröf-
um Pakistanmanna um þjóðar-
atkvæðagreiðslu sem annað“.
,Svona er þsssum málum hátt-
'að, sagði hann, og nú eru allar
ihorfur á styrjöld. Yunus M.
,Said, segir okkur enn til fróð-
,leiks, að íbúar Kashmír séu
fjórar milljónir. Búa þeir að
mestu á fögru Srinagarháslétt-
.unni inni í hrikalegasta hluía
.HimalajafjaUa. Þar voru unniri
í eina tíð hin frægu Kashmír-
sjöl og þar er höfuðborgin,
Srinagar með 250 þúsund íbúa.
Skammt þar frá er Dapsang,
eða Godwin-Austin-tindur, —
þæsta fjaU jarðar að Everest
tindi einum undanskildum.
Þegar okkur fýsir að vita eitt
hvað um stjórnmál í Pakistan,
vill Yunus M. Said meina, að
istjórnmálaflokkar þar í landi
svari ekki til flokkaskiptingar
á Vesturlöndum. í landinu er
þingræði og margir stjórnmáía
flokkar. Samsteypustjórn situr
að völdum og er hægri sinnað-
ur flokkur áhrifamestur, að þvi
er ritstjórinn segir. Pakistan-
búar eru vinveittir vestur
/blokkinni, og sambúðin við ná-
grannana í norðri, Rússa og
Kínverja hefur gengið vand-
ræðalaust. Margt flelra ber á
góm í spjalli okkar, bæði veður
far og bókmenntir, og margt
þar á milli. Hann kveður Pak-
istanbúa hafa kynni af öllum
afbrigðum veðráttunnar. Hann
býr sjálfur í hitabeltisloftslagi
með staðvindum, stórrigning-
um og hitaþurrkum til skiptis,
en litlu norðar getur verlð níst
andi frost og stórhríðar. Þessa
dagana stendur regntíminn yfir
í Indlandi og rísinn, sem sáð
var til í júní, er tilbúinn til
uppskeru.
Indvei'jar eiga sér nútíma-
skáld, segir hann þó að þau séu
ekki kunn á Vesturlöndum,
nema þá helzt Gandhi og Tag-
ore, sem. hlaut Nóbelsvterðlaun
árið 1922. Hins vegar er ekki
um að ræða sjálfstæðar bók-
menntir í Pakistan, svo ungu
■ríki. MikU áherzla er nú lög'ð
á félagslegar umbætur heima
Stórátak hefur verið gert á undanförnum árum til þess að
bæta samgöngur í Pakistan. Myndin er af fjallvegi.
Verður styrjöld um Kashmír?
Vart er hægt að skilja svo
við Pakistanmann, að ekki sé
spurt um Kashmír — þrætu-
eplið alkunna. Yunus hleypir
brúnum og segir, að Kashmír- . ..... , .
deilan sé alvarlegt vahdamál Stjornaryoldm hafa und-
_ !,aniarið lagt ohemiu fe í skola-
jbyggingar, en aðeins 19 a£
Framhaid á 8. síSu. ,
og ekki að vita til hverra tíð-
| inda kann að draga. Þegar á j
Lhann er gengið segir hann 1!!