Morgunblaðið - 05.10.1973, Qupperneq 16

16 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. OKTÓBER 1973.

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur. Reykjavfk.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn GuSmundsson.
Björn JóKannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10-100.
Aðalstræti 6. simi 22-4-80.
Áskriftargjald 360,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 22,00 kr. eintakið.
F'pidanfarnar vikur
\J hafa dagblöðin vart
skrifað um annað en land-
helgismálið. Er það að von-
um, því að þar hafa miklir
atburðir verið að gerast,
þótt enginn geti raunar á
þessari stundu neinu um
það spáð, hver niðurstaðan
verður.
En þrátt fyrir mikilvægi
landhelgismálsins er svo
sannarlega ástæða til að
ræða ýmis mál önnur um
þessar mundir, og einna
hæst ber þá þróun verð-
lagsmálanna og þá kjara-
samninga, sem framundan
eru, en svo til allar starfs-
stéttir eru með lausa samn-
inga nú í haust.
Enda þótt það sé grund-
vallarregla, að vinnuveit-
endur og launþegar semji
sin á milli um kjaramálin,
er hinu ekki að leyna, að
ríkisvaldið hefur oftast
þurft að taka meiri eða
minni þátt í gerð kjara-
samninga, og nú hagar
þannig til, að aðgerðir af
hálfu ríkisins virðast vera
óhjákvæmilegar, ef ein-
hver von á að vera um
samninga án verkfalla.
Vegna hinnar geigvænlegu
verðbólguþróunar er úti-
lokað, að launamenn sætti
sig við óbreytt kjör, en á
hinn bóginn hafa vinnu-
veitendur bent á, að í
ýmsum starfsgreinum sé
boginn spenntur til hins
ítrasta og atvinnuvegirnir
þoli ekki meira álag.
Þess er einnig að gæta,
að í ályktunum ýmissa
verkalýðsfélaga um kjara-
málin er megináherzla lögð
á tvo þætti, sem ríkisvaldið
hefur í höndum sér. Ann-
ars vegar benda launþega-
samtökin á, að skatta-
áþjánin sé orðin með þeim
ósköpum, að þar verði að
gera grundvallarbreyt-
ingu, og hins vegar er kraf-
izt úrbóta á sviði húsnæðis-
mála.
Skattránsstefna ríkis-
stjórnarinnar leikur menn
nú grátt. „Hátekjuskatt-
ur“, sem nálgast 60%, er
lagður á meðaltekjur,
þannig að allur fjöldi
landsmanna verður að
greiða þennan skatt af síð-
ustu tekjum, sem menn
afla. Þetta veldur því, að
ýmsir draga af sér við
vinnu, og þess eru dæmi,
að miklir aflamenn eru í
landi svo og svo mikinn
tíma ársins, eingöngu
vegna þess, að þeir vilja
ekki veiða fyrir Halldór.
Þá er það einnig opinbert
leyndarmál, að skattsvik
fara nú vaxandi, en mjög
dró úr þeim á siðasta ára-
tug, eftir að Viðreisnar-
stjórnin hafði komið á
hyggilegum skattalögum.
Sjálfstæðisflokkurinn
hefur flutt um það tillögur
aðgjörbreyta skattlagning-
unni, þannig að almennar
launatekjur verði skatt-
frjálsar og síðan verði hóf-
leg skattlagning á umfram-
tekjur, en heildarskatt-
lagning fari aldreú yfir
helming þeirra tekna, sem
aflað er. Þessar tillögur
munu verða lagðar fyrir
það þing, sem kemur sam-
an eftir nokkra daga, og
áreiðanlega mun lands-
lýður allur fylgjast með
því, hvernigþeim reiðir af.
Um húsnæðismálin er
það að segja, að verðbólgan
hefur valdið því, að lán
Húsnæðismálastjórnar eru
nú mun minni hluti
heildarbyggingarkostnað-
ar en áður var. Enda þótt
lánin séu nokkru hærri að
krónutölu, er raunveru-
lega um að ræða mjög
verulega skerðingu,
þannig að erfiðara er nú en
áður fyrir almenning að
komast yfir fasteign. Þar
að auki er fasteignaverð
gífurlega hátt svo og húsa-
leiga, enda telja fróðir
menn, að fasteignaverð á
Reykjavíkursvæðinu hafi
meira en tvöfaldazt í tíð
núverandi ríkisstjórnar.
Þessi tvö mál eru þannig
vaxin, að verkalýðurinn
krefst úrbóta, og raunar er
ástæða til að ætla, að
vonlaust sé að setjast að
samningaborði, nema ríkis-
valdið hafi frumkvæði að
úrbótum í þessum tveim
málaflokkum. En þó að
verkalýðsfélögin hafi I
ályktunum sínum vakið at-
hygli á nauðsyn úrbóta,
örlar ekki á því, að ríkis-
valdið sinni þessum málum
neitt, og raunar hefur ríkis
stjórnin brugðizt þeirri
lagaskyldu að taka upp
samninga við opinbera
starfsmenn.
Vegna sinnuleysis ríkis-
valdsins horfir þess vegna
illa um gerð kjarasamn-
inga.
KJARAMALIN, SKATTARMR
OG HÚSNÆÐISMÁLIN
Alþjóðlegt skákmót í Norristown
ÞÓTT ýmislegt megi sjálfsagt
um Botoiby greyið Fischer
segja, ileiikur e>kki vafi á því,
að tilteik'tir hains við skák-
foorðið hafa stóraukið áhu'ga
heimsins á skákMstinni. Ekki
á iþetta sízt við um samlanda
Fischers, og nú er svo komið,
að hvert mótið refcur aamað
í Bandaríkjunum. Nú fyrir
skömmu lauk i iNorristown
á Pennsylvaníu alþjóðlegu
skákmóti, sem kennt er við
Gamibone — iLeight. Úrslit
urðu þau, að fjórir urðu efstir
og ja-finir, þeir Hermann
Piilnik (Argent.), P. Biyiasas
(Kanada), Bruno Parma
(JúgóslaVíu) og K. Rogoff
(Bandarikjunum). Hermann
Pilnik er óþarft að fcynna
fyrir ís'lenzjkum skákumnend-
um, hann dvaldist langdvöl-
um hér á iandi á árum áður.
Bruno Parana er einmig vel-
iþekktur stórmeistari, en hinir
tveir sigurvegaramir eru
mun minna þefcktir í skák-
heiminum. Peter Ðiyiasas er
ungur Kanadamaður og
næsta ný stjama. Hann tefcur
nú þátt í millisvseðamótinu i
Brasilíu og virðist hafa byrj-
að vel þar, þótt heldur séu
fréttir af skornum skammti.
Kenneth Rogoff er tvítugur
stúdent og mun talimm eimna
efniliegastur ungra banda-
rískra meistara í dag. Hann
hefur teflt á 1. borði fyrir
Bandariikim á heimsmeistara-
mótum stúdenita nú siðustu
árin og yfinieitt með góðum
áran'gri.
>eir fjóimenniingamir hlutu
allir 7% vimming af 11 mögu-
iegum, en röð annarra kepp-
enda varð sem hér segir:
5. —6. Bisguier og Soltis (báð-
ir frá Bandarí'kjumum) 7 v.,
7. Commons (Bamdar.) 6% v.,
8. —9. Martz og Mednis
(Bandar.) 5 v., 10.—11. Chell-
storp og Uzman (Bandar.)
3% v. og 12. Paoli (ítatóu) 1%
V. En liitum nú á viðureign
tveggja sigurvegaranna.
Hvítt: H. Pilnik (Argent.)
Svart: K. Rogoff (Bandar.)
Sikileyjarvöm.
1. e4 — c5, 2. Rf3 — d6, 3. d4
— cxd4, 4. Rxd4 — Rf6, 5.
Rc3 — e6,
Oetta er hið svonefnda
Scheveningen-afbrigði, sem
hefur notið aUmikilla vin-
sælda á síðustu árum).
6. g4
(L/eikur Keresar, sem olli
því, að Scheveni'ngen-af-
brigðið hvarf sem næst af
vettvangi um skeið. Leikur-
inn miðar að sókm á kóngs-
vœng jafnframt þvi sem
hvítur hótar að trufia ilið-
skipan svarts með því að
hrekja riddárann frá f6.
Vi'Iji svartur komast hjá því
að kijiást við þennan teik
verður hann1 að breyta
leikjaröðinni og leika 4. —
Rc6 í stað 4. — Rf6).
6. — h6,
(Svartur reynir að tefja
fyrir áfOnmum hvíts. Ann-
ar al'gengur leikur í iþessari
stöðu er 6. Rc6, sem stefnir
að hraðri liðskipan og
gagnsókn á miðborði).
7. g5
(Hvítur heldur ótrauður
áfram. Spumingin er nú:
sundrun hvítu peðastöðunn-
ar á kóngsvæng eða teppun
á ikóngsvæmig eða leppun
riddaram á f6?).
7. — hxg5, 8. Bxg5 — Rc6,
9. Rb3
(Svartur má ebki fá tæki-
færi ti'l að iétta á stöðu
sirtni með uppsikiptum).
S. - a6, 10. Bg2 — Dc7, 11.
De2 — Bd7, 12. 0-0 0 — 0-0-0,
13. f4 — Kb8, 14. Kbl
e-peðsins. 14. e5 gekk ekfci
vegna 14. —- dxe5, 15. fxe5
_ Rxe5, 16. Bf4 — Rd3f
og svartur stendlur betur).
14. — Hc8, 15. e5
(Hvítiur leggur hiklaust til
sóknar, en hér kom ekki
síður til 'álita að bíða átekta
oig leifca t. d. 15. h4).
15. — Re8, 16. f5?
(Hér gengur hvitur hins
vegar fuillangt. Bezt var
hér 16. Re4! og hvítur ætti
efcki að þurfa að kvíða
neinu. 16. —• dxe5? væri
t. d. óhagstætt svörtum
vegna 17. Rec5).
16. —Rxe5, 17. fxe6 — fxe6,
18. Bf4 — Rc4,
(Nú þegar er ljóst, að hvít-
ur hefur enga sótkm fyrir
peðið. Eina vandamál svarts
er nú, hverniig á að nýta
liðsyíirfourðina tii sigurs).
19. Hd3
(Svartur hótaði 19. —
Rxb2).
19.— Rf6, 20. Bcl — d5, 21. h3
— Bd6, 22. Hhf.l — Hhe8,
23. Ddl — Re5, 24. Hg3 —
He7,
(iNú er svarta staðan gulL-
tryggð og hvítur getur ekki
annað ien toeðið dauða síns).
25. Rie2 — Rc4, 26. Hd3 —
Be8, 27. Rf4 — Db6, 28. Kal —
Bf7, 29. h4
(Þessi leifcur veikir að vísu
h-peðið en hvað á hvítur að
taka til bragðs? Svörtu mið-
borðspeðunum verður að
halda i skefjum hvað sem
það kostar).
29. — Hh8, 30. Del — Ka8,
31. Rd2 — Dc7, 32. Rxc4
(Hvítur nær að skipta á
góðum riddara og lélie'gum
en engu að síður em upp-
skiptin svörtum í hag).
32. — Dxc4, 33. Ddl — Dc7,
34. Hc3 — Dd8, 35. Hhl —
Hc7, 36. Hb3 — Hc4,
(Nú vinnur svartur annað
peð og þá er ekki að sökum
að spyrja).
37. Rd3 — Hhxh4, 38. Hxh4 —
Hxh4, 39. Del — Hc4, 40. c3
— Rd7, 41. Be3 — Bg6, 42.
De2 — Be4,
(Athafnarými hvítu mann-
anna þrengist með hverjum
leik).
43. Bfl —Dh4, 44. Ddl — Hc7,
45. Rf2 — Bf5, 46. De2 — Dc4,
47. Ddl — Dh4, 48. De2 —
Hc6, 49. Dd2 — Re5, 50. Hb6
— Rc4, 51. Bxc4 — Dxc4,
52. Hxc6 — Dflf, 53. Rdl —
bxc6, 54. Dd4 — c5, 55. Da4 —
Db5,
(•Gerir allar vonir hvíts um
þráskák að engu).
56. Dh4 — Dd3 og hvítur
gafst upp enda er má,t óverj-
andi- Jón Þ. Þór.