Morgunblaðið - 20.01.1974, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JANUAR 1974
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjór
Ritstjórn og afgreiðsló
Auglýsingar
Áskriftargjald 360,00
í lausasölu 22,00
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10-100.
Aðaistræti 6, sími 22-4-80.
kr. á mánuði innanlands.
kr. eintakið.
BSRB gerðu ríkis-
stjórninni það viðvik að
falla frá þessum kröfum
við samningagerð
fyrir áramótin og
gengu til samninga við
ríkisvaldið, án þess að
knýja fram þessar úr-
bætur, sem þó hefðu ver-
ið megin kjarabót alls
fjöld opinberra starfs-
manna, en einmitt þeir
kvarta sáran undan
skattránsstefnu ríkis-
stjórnarinnar, og er ekki
að furða, því að fjöldi
þeirra lendir í hátekju-
skatti. Ríkisstjórnin af-
greiddi f járlög fyrir jól, án
þess að þar væri gert ráð
fyrir lækkun beinna
skatta. Hún knýr nú mjög
á, að verkalýðsfélögin falli
frá þeirri meginkröfu sinni
og semji við vinnuveitend-
ur, án þess að ríkið geri
þær umbætur, sem krafizt
ustu um að gera þær úr-
bætur, sem liðkað gætu
samninga. En nú bendir
allt til þess, að stjórnvöld
hyggist sitja hjá og láta
arka að auðnu um það,
hvernig samningamálin
þróast. Raunar gera ráð-
herrarnir sér vonir um, að
forusta verkalýðssamtak-
anna muni eins og forusta
BSRB falla frá meginkröf-
um um úrbætur í skatta-
málum og húsnæðismálum
til að þóknast ríkisstjórn-
inni. En þá standa samn-
inganefndirnar í rauninni
frammi fyrir þeirri stað-
reynd, að einungis er unnt
að gera kjarasamninga,
sem staðfesta þá kjara-
skerðingu, sem launþegar
hafa orðið fyrir að undan-
förnu vegna skattráns-
stefnunnar og versnandi
kjara á húsnæðismarkaði,
af þeirri einföldu ástæðu
að atvinnuvegirnir rísa
ekki undir stórauknum út-
KJARASAMNINGARNIR
Eins og kunnugt er
af fréttum sitja samn-
inganefndir launþega og
vinnuveitenda á stöðugum
fundum til að leitast við að
ná samkomulagi um nýja
kjarasamninga, en segja
má, að allir kjarasamning-
ar á hinum almenna vinnu-
markaði í landinu séu nú
lausir. Frarn til þessa hefur
lítill árangur náðst í samn
ingaþófinu, og eru á þvi
eðlilegar skýringar.
Þegar verkalýðsfélögin
settu fram kröfur sínar á
s.l. hausti, var tveim meg-
inkröfum beint til ríkis-
valdsins. Annars vegar var
þess krafizt, að leiðrétting
yrði gerð á skattalögum,
þannig að meginþorri
manna lenti ekki í hátekju-
skatti eins og nú er. Og
hins vegar var krafizt úr-
bóta í húsnæðismálum,
þannig að lán Húsnæðis-
málastjórnar yrðu stórlega
hækkuð.
Frá upphafi var ljóst, að
illmögulegt eða ógjörlegt
yrði að ná endum saman í
samningum verkalýðsfé-
laga og vinnuveitenda,
nema úrbætur yrðu gerðar
í báðum þessum mála-
flokkum. Sannleikurinn
er líka sá, að þær kjarabæt-
ur og kaupmáttaraukning,
sem af er státað, er allt
tekið aftur með hinum
þungu sköttum — og raun-
ar vel það hjá allflestum
launþegum. Skattrán-
stefna ríkisstjórnarinnar
hefur þannig beinlínis
leitt til þess, að kjör
manna hafa verið
skert, gagnstætt því
sem lofað var, þegar ríkis-
stjórnin var mynduð, en þá
áttu kjör manna að batna
stórlega samkvæmt stjórn-
arsamningnum. Jafnframt
hefur byggingarkostnaður
hækkað gífurlega að und-
anförnu. Á 2'A ári vinstri
stjórnar hefur byggingar-
vísitala hækkað um jafn
mörg stig og á ÍO'Æ ári Við-
reisnarstjórnar, enda læt-
ur nú nærri, að íbúðaverð
og húsaleiga hafi verið tvö-
földuð á vinstri stjórnar
tímanum, en Húsnæðis-
málastjórnararlán hins
vegar lítið verið hækkuð,
þannig að þau eru nú
miklu minni hluti bygg-
ingarkostnaðarins en
þau áður voru. Er í
þeim aðgerðum eða
aðgerðarleysi fólgin stór-
felld kjaraskerðing, sem
ríkisvaldið að sjálfsögðu
ber ábyrgð á.
Þess er að vísu að gæta,
að Kristján Thorlacius og
aðstoðarmenn hans í
hefur verið og áður er get-
ið.
Öllum er Ijóst, að hagur
atvinnuveganna er ekki
með þeim hætti, að þeir
geti axlað verulega út-
gjaldaaukningu. Þess
vegna vonuðu menn, að
ríkisvaldið mundi hafa for-
gjöldum.
Þetta er sú mynd, sem
við blasir, og þess vegna er
mikil hætta á því, að nú
dragi til stórfelldra verk-
falla, enda vart von að
launþegar sætti sig við
kjaraskerðingu í mesta
göðæri, sem hér á landi
hefur komið. Ríkisstjórnin,
aumasta stjórn, sem við
völd hefur setið hér á
landi, ber ábyrgð á þessari
þróun, og hún verður sótt
til saka, þegar kjósendur fá
tækifæri til að kveða upp
dóm sinn.
I Reykjayíkurbréf
V♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦«Laugardagur 19.
Undirskrifta-
söfnunin
Fátt hefur vakið jafn mikla
athygli síðustu daga og sú ákvörð-
un nokkurra einstaklinga að beita
sér fyrir undirskriftasöfnun
meðal þjóðarinnar, þar sem skor-
að er á rfkisstjórn og Alþingi „að
standa vörð um öryggi og sjálf-
stæði islenzku þjóðarinnar með
því að treysta samstarfið innan
Atlantshafsbandalagsins, en
leggja á hilluna ótímabær áform
um uppsögn varn^rsamningsins
við Bandaríkin og brottvísun
varnarliðsins". Þetta framtak
nokkurra einstaklinga hefur hlot-
ið irieð fádæmum góðar undirtekt-
ir og er nú þegar ljóst að hinn
þögli meirihluti, sem Þorsteinn
Sæmundsson stjarnfræðingur,
einn af oddvitum undirskrifta-
söfnunarinnar, gat um í sjón-
varpsviðtali, að fengi nú tækifæri
til að láta í sér heyra,
ætlar ekki að láta þetta
tækifæri sér úr greipum
ganga. Hvarvetna á vinnu-
stöðum eða mannamótum og á
heimilum hefur undirskrifta-
söfnunin vakið mikinn áhuga og
umtal, enda er ljóst af viðbrögð-
um kommúnista, að þeir óttast
mjög þau áhrif, sem undirskrifta-
söfnunin mun hafa á úrslit varn-
armálanna.
Ötti kommúnista kemur glögg-
lega fram í þeirri óhróðursher-
ferð, sem kommúnistablaðið hef-
ur nú þegar hafið gegn þeim
inönnum, sem fyrir undirskrifta-
siifnuninni standa. Hér eru
nokkrar tílvitnanir i Þjóðviljann,
sem gefa lesendum Morgunlilaðs-
ins nokkra hugmynd um það orð-
bragð, sem skriffinnar kommún-
ista nota til þess að lýsa forsvars-
mönnum undirskriftasöfnunar-
innar. í forystugrein kommún-
istablaðsins sl. fimmtudag sagði
m.a.: „Fáeinir ofstækisfyllstu
flokksmenn Sjálfstæðisflokksins
ásamt einum fvrrverandi vara-
þingmanni Alþýðuflokksins hafa
lagzt á fjórar fætur og flaðrandi
vilja þeir biðja Bandaríkin um
ævarandi hernám á islandi. Nú
telst það varla til tiðinda, að fá-
einir einstaklingar, brotabrot úr
prósenti, hagi sér þannig og dilii
rófunni á átakanlega undirgefinn
hátt framan f húsbændur sína. . .
Slíkír menn hafa ekki verið fúsir
til þess að gefa sig fram til þess,
sem ekki er von og varla Iáandi
með tilliti tíl þeirrar sögu íslend-
inga — ef nota má orðið „Íslend-
ingur“ um slíka menn, — sem
framtíðin á eftir að skrifa. Út-
hurðurinn er greinilega skriðinn
undan .Mogganum sínum eins og
fyrri daginn uppvakinn af áróðri
óþjóðlegasta blaðsnepils í heimi.“
í forsíðugrein í sama blaði er for-
svarsmönnum undirskriftasöfn-
unarinnar lýst á þann veg, að þeir
séu „eins og trúir rakkar". í sama
blaði er þessum einstaklingum
einnig líkt við „hundflatan
skrælingjalýð". Þá er þessum
sömu einstaklingum lýst f Þjóð-
viljanum sem „Bandaríkjalepp-
um“, sem krefjist „ævarandi her-
setu á Islandi" og sú furðulega
kenning er borin á borð, aðgamla
fólkið á Hrafnistu hafi minni rétt
en aðrir íslendingar til þess að
láta í ljós skoðun sína á því, hvort
hér skuli vera varnireða ekki.
Þessar tilvitnanir í óhröðurs-
sknf kommúnistablaðsins um að-
standendur undirskriftasöfn-
unarinnar sýna, að kommúnistar
eru skelfingu lostnir yfir því, að
almenningur í landinu á nú kost á
því að láta í Ijós með undirskrift
sinni skoðun á varnarmálum. En
fleira hefur vakið athygli en
undirskriftasöfnunin og hin
hatursfullu viðbrögð kommúnista
við henni. Að undirskriftasöfnun-
inni standa margir mætir menn,
en alveg sérstaka athygli vekur,
að Jónatan Þórmundsson
prófessor í lögum við Háskóla ís-
lands er einn í þeirra hópi.
Astæðan til þess, að nafn hans
vekur sérstaka athygli, er sú, að
fyrir örfáum árum var hann einn
helzti forystumaður i vinstri armi
Framsóknarflokksins, en sagði
skilið við flokkinn fyrir mokkrum
misserum. Hann hefur nú skipað
sér í raðir þeirra, sem ekki láta
sér á sama standa umkiryggi lands
og þjóðar og vekur það verð-
skuldaða athygli. Grein, sem birt-
ist hér í Morgunblaðinu fyrir
nokkrum dögum eftir Sigurð
Líndal prófessor og Valdimar
Kristinsson viðskiptafræðing,
hefur einnig vakið mikla eftir-
tekt, ekki aðeins vegna tillögu
þeirra um að flytja varnarstöðina
á Melrakkasléttu, heldur og ekki
síður vegna hins, að með þessari
gi'ein lýsir Sigurður Líndal yfir
þeirri skoðun sinni, að nauðsyn-
legt sé að hafa varnarlið á íslandi
og munu það þykja nokkur tíð-
indi, enda þótt Sigurður Lindal
hafi aldrei skipað sér í raðir her-
stöðv ara nds tæði nga.
Bersýnilegt er, aðmikil almenn
hreyfing er að skapast í land-
inu gegn brottför varnarliðsins,
Um næstu nánaðamót koma hing-
að nokkrir þjóðkunnir Norðmenn
undir forystu Guttorms Hansen
forseta norska stórþingsins, en
þeir sitja hér ráðstefnu, sem
Samstök um vestræna samvinnu
og Varðberg efna til um öryggis-
mál íslands og Noregs, en þessar
tvær frændþjóðir eiga margvís-
legra sameiginlegra hagsmuna að
gæta í öryggismálum sinum. Sú
þjóðlega hreyfing, sem er að rísa-í
landinu gegn brottför varnarliðs-
ins, er mikið fagnaðarefni, og er
full ástæða til að hvetja alla þjóð-
holla menn til þess að leggja
henni lið.
Aðförin gegn
Solzhenitsyn
Nær daglega berast nú fregnir
frá Sovétríkjunum um aðför þá,
sem er gerð aðsovézka rithöfund-
inum Solzhenitsyn vegna bókar
hans Archipelago Gulag, sem gef-
in var út f París nú fyrir skömmu
og fjallar um hinar illræmdu
fangabúðir á tímum Stalíns. Sov-
ézk blöð og tfmarit hafa haldið
uppi samfelldri herferð gegn
Solzhenitsyn. Sovézkt menningar-
tímarit hefur líkt Solzhenitsyn
við norska stórskáldið Knut Ham-
sun, sem var leiddur fyrir rétt
sem landráðamaður eftir síðari
heimsstyrjöldina, vegna föður-
landssvika og fylgispektar við
nasista í Noregi á stríðsárunum.
Sjálft málgagn kommúnistaflokks
Sovétríkjanna, Pravda, hefurgert
harkalega árás á Solzhenitsyn og
sagt, að hann eigi skiiið örlög föð-
urlandssvikara, en samkvæmt
sovézkum lögum Iiggur dauða-
refsing við föðurlandssvikum.. 1
Pravda sagði fyrir nokkrum dög-
um: „Solzhenitsyn er svikari, sem
hver vinnandi sovétborgaiú, hver
heiðarleg manneskja á jörðinni
hlýtur að snúa baki við í reiði og
af fyrirlitningu."
Vikurit, sem gefið er út af sov-
ézku rithöfundasamtökunum,
hefur einnig tekið þátt í rógsher-
ferðinni á hendur Solzhenitsyn og
segir f grein i nýútkoiiinu hefti
tímaritsins: „Solzhenitsyn er
óvinur lands síns, hann er óvinur
Þannig er umhorfs „vesta:
landa sinna, það eru engar ýkjur
að segja, að hann sé í andlegu
samfélagi við landráðamenn, sem
beittu vopnum gegn eigin þjóð." í
útvarpsþætti í sovézka útvarpinu
sl. þriðjudagskvöld var látið að
þvi liggja, að Solzhenitsyn ætti
að fara úr landi til að búa í „þeim
Iöndum, þar sem sköpunarverk-
um hans er hampað sem sígildu
dæmi um baráttuna gegn hug-
myndum sósialismans".
Þessi ofstækisfulla herferð
gegn hinu sovézka Nóbelsskáldi
hefur vakið gífurlega athygli um
heim allan. Sök Solzhenitsyns er
sú ein að hafa skrifað bækur, sem
Sovétstjórninni eru ekki þóknan-
legar og sem ekki fást gefnar út í
Sovétríkjunum. Er fyrirsjáanlegt,
að verði skert hár á höfði Solzhen-
itsyns á beinan eða óbeinan hátt
mun það hafa afgerandi áhrif á
samskipti vestrænna ríkja og Sov-