Morgunblaðið - 22.05.1975, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. MAl 1975
29
VELVAKAIVJDI
% Vandræði
bókaútgáfu
S. P. skrifar:
„Velvakandi góður.
I síðustu viku var haldið hér í
Reykjavík bókaþing. Þar áður var
haldinn aðalfundur Bóksalafélags
tslands, en þar var nafni félagsins
breytt i Félag Islenzkra bókaút-
gefenda. Ég var hissa á félögum
að fara að breyta þessu gamla og
ágæta nafni, því að bókaútgefend-
ur eru óhjákvæmilega bóksalar,
þótt til sanns vegar megi færa, að
ekki séu allir bóksalar bókaút-
gefendur.
En hvað um það — ekki átti
þetta að verða efni bréfsins.
Bókaútgefendur hafa nýlega
bætzt í þann fjölmenna hóp, sem
kveinkar sér og kvartar undan
þvi, að starfsemin beri ekki þann
arð, sem ætla verður að nauðsyn-
legur sé. Sá er bara munurinn, að
mér finnst þeir hafa meira til síns
máls en margir aðrir.
Það eru ekki margir hagsmuna-
hópar, sem láta sér það lynda að
dreifa framleiðslu sinni ókeypis
til neytenda i miklu magni árum
og áratugum saman, eins og rit-
höfundar og bókaútgefendur hafa
gert.
Einhvern tíma fékk nefnilega
einhver þá snjöllu hugmynd, að
fólk ætti heimtingu á því að lesa
bækur án þess að þurfa að greiða
fyrir það — þ.e.a.s. að fá þær að
iáni i bókasöfnum fyrir gjald, sem
ekki einu sinni stendur undir
skrifstofukostnaði við útlánin.
Mér til ánægju las ég fyrir
nokkru bréf í þessum dálkum frá
einhverjum sem virtist hafa sama
skilning á þessu máli og ég. Sá
vildi láta fólk borga fyrir það að
fá bækur að láni og nefndi verð
aðgöngumiða í kvikmyndahús þar
til samanburðar.
Ég vil endilega taka undir þessa
hugmynd. Það er engin lausn á
þessu máli að láta ríki eða bæ
standa undir kostnaðinum — út-
koman verður þá aðeins sú, að
þeir, sem ekki nenna að lesa bæk-
ur, eða hafa ekki tíma til þess,
verða látnir greiða fyrir skemmt-
un og dægradvöl þeirra, sem
kjósa að verja frístundum sínum
til þess að lesa bækur. Þá hafa
þeir hinir sömu ininna fé á milli
handanna til þeirrar tómstunda-
iðkunar, sem þeir taka fram yfir
bóklestur, eins og gefur að skilja.
0 Á að banna útlán
fyrstu mánuði
eftir útkomu
bókar?
Bókaútgefendur komu
fram með þá hugmynd á bóka-
þingi sínu, að þvi er greint var frá
í fréttum af þeirri sarnkomu, að
hugsanlegt væri að leggja bann
við útláni bóka úr söfnum fyrst
eftir að bækur kæmu út, líklegast
Ég sá að Christer var annars
hugar á svip og ég þekkti af
gamalli reynslu að hann var þá að
vinna upp einhverja sennilega
kenningu málinu til lausnar.
Þegar ég spurði hann forvitnis-
lega svaraði hann þó stríðnislega.
— Ég skal deila öllum leyndar-
málum með þér, ef þú hjálpar
mér með þrjú atriði. Ctvegaðu
mér Élisabet! Upplýstu leyndar-
dóm erfðaskrárinnar! Keyndu að
fá Thotmes III til að leysa frá
skjóðunni!
Ha'nn komst ekki lengra, því að
Svensson lögregluþjónn kom ask-
vaðandi og tilkynnti að Holt
ofursti hefði fyrir fáeinum mín-
útum ekið á braut og hefði farið i
áttina að aðal þjóðveginum.
Anders Löving og Einar þutu af
stað en Christer og pabbi hristu
höfuðið.
— Veslings maðurinn, tautaði
pabbi —getur hann ekki fengið
að snúa séír við nema hafa lögregl-
una á hælunum.
Það var hætt að rigna og ég
gekk hægt út á veginn, dálitið sár
yfir þvi að Einar og Löving höfðu
neitað mér um að^Iást I för með
sér. Svenssop. lögregluþjónn kom
hlaupandi utan af vegi og lýsti
því yfir að ofurstinn hefði ekið til
i því skyni að hvetja til þess að
fólk keypti bækur í stað þess að
ganga inn í safnhúsið og ná þar í
bókina volga úr prentsmiðjunni.
Ef tekið væri fyrir útlánin fyrst
i stað myndi það sennilega leysa
einhvern vanda, en engan veginn
allan, þvi að meinið er stærra en
svo.
Það er illa farið ef ístenzk bóka-
útgáfa á að leggjast niður eða
verða fyrir stóráföllum fyrir
klaufaskap, eða vegna þess að
ekki er að henni búið sem skyldi.
Það er t.d. fáránlegt hve miklu
ódýrari erlendar bækur eru hér
en íslenzkar. Eðlilegt er auðvitað,
að þær séu eitthvað ódýrari, en
ekki eins mikið og nú er. Erlendis
eru bækur gefnar út i margfalt
stærri upplögum en hér, enda er
ágóði rithöfunda og bókaútgef-
enda eftir þvi, svo sem vera ber.
Það ætti þegar i stað að afnema
tolla á efni til bókaútgáfu, til þess
að létta útgefendum róðurinn.
Að undanförnu hafa ýmsir dug-
legir ritsmiðir, sem ekki hafa
fengið bókaútgefendur til þess að
leggja út i þann mikla kostnað
sem fylgir prentun og útgáfu
bókar, gefið verkin sjálfir út og
þá yfirleitt fjölrituð. Það er vit i
þessu, a.m.k. meðan ástandið er
eins og nú. Þarna hafa skáld og
rithöfundar tækifæri til að koma
boðskap sinum til lesandans á
fljótlegan og ódýran hátt, og án
þess að lagt sé út i mikið og dýrt
ævintýri.
0 Barnabækur
Það er rétt að fram komi, að
þótt ég sé fylgjandi því, að fólk sé
látið greiða fyrir það að fá bækur
að láni, þá er mér vel ljóst að
önnur regla þyrfti að gilda um
börn. Tökum t.d. foreldra með
nokkur börn á sinum vegum.
Færu börnin eitthvað að ráði i
bókasafn, eins og flest börn gera
sem betur fer, þá yrði leiga bók-
anna fljótt þungur baggi fyrir þá.
Mér finnst þakkarvert og ánægju-
legt, hvað islenzk börn eru mikið
fyrir bóklestur, og sjálfsagt að
stuðla að þvi með öllum tiltækum
ráðum. Þannig mætti t.d. hugsa
sér, að annaðhvort greiddu börn
minna fyrir lánið, eða þá að þau
hefðu einhvern sérstakan afslátt.
Þessum útgjöldum mætti hæglega
mæta með ýmsu móti.
Og fyrst ég er farinn að tala um
barnabækur, þá rennur mér til
rifja að sjá hvernig oft er kastað
höndum til útgáfu á þeim.
I seinni tíð hefur það færzt i
vöxt, að barnabækur séu prent-
aðar erlendis. Það er ágætt, því að
frágangur er þá mjög oft vandað-
ur, oft alveg sá sami og gerist i
viðkomandi bók í útlöndum. Hér
er þá eingöngu um að ræða bækur
eftir erlenda höfunda, en mjög
oft er þýðing illa unnin og meira
að segja mikið um hreinar og
beinar málvillur. Mér finnst þetta
hafa færzt mjög í vöxt, enda hef
ég séð það oft, að nafns þýðanda
er alls ekki getið á titilblaði. Það
er ekkert undarlegt, þótt fólk
skirrist við að leggja nafn sitt við
lélega þýðingu.
Það er vandi að þýða erlent mál
yfir á islenzku og ekki vanda-
laust, að ekki skuli hafa verið lögð
meiri rækt við þann þátt bókaút-
gáfunnar hér á landi þegar barna-
bækur eiga í hlut. Þetta er
algengast þegar barnabækur eiga
i hlut, en um leið miklu alvarlegri
trassaskapur en þegar um er að
ræða bækur, sem ætla má að full-
orðnir lesi að mestu leyti. Að
mínum dómi ætti að fylgjast
nákvæmlega með þvi, að málfar á
barnabókum sé víðunandi.
I von um, að yfirvöldin taki
fljótt og vel til hendi og bæti hag
islenzkrar bókaútgáfu, þakka ég
fyrir birtinguna, og bendi á, að
ekki er nóg að tala um „bókaþjóð-
ina miklu“ í mærðartón á hátíð-
legum stundum. S. P.“
£ Meðlag
og launatekjur
Maður hringdi, kvaðst vera
fráskilinn og greiða með þremur
börnum. Hann sagðist vilja leggja
nokkuð til mála í þeim umræðum
sem orðið hafa um meðlags-
greiðslur o.fl. viðkomandi
börnum, sem ekki búa á heimili
beggja foreldra.
Hann sagðist hafa i laun uin 60
þús. á mánuði. Þar væri um að
ræða hæsta taxta Dagsbrúnar
með einum tima i eftirvinnu i
viku. Hann sagðist greiða 19 þús-
und krónur i húsaleigu á mánuði
og skv. hækkun á meðlaginu, ætti
hann nú að greiða 23 þúsund á
mánuði með börnúm sínum, og
sæju þá allir hvað eftir væri til að
lifa af.
Hann sagðist vera þeirrar skoð-
unar, að verst væri þó hve lítil
tækifæri gæfust til umgengni við
börnin. Þótt allt væri i sátt og
samlyndi og hann gæti hitt þau,
þá gæti hann þvi miður ekkert
veitt þeim fram yfir það að greiða
meðlagið með þeim.
Maðurinn sagðist skilja vel, að
ekki væri mikið á fá 23 þúsund
krónur á mánuði greiddar með
þremur börnum, en miðað við
launin þá væri mikið að þurfa að
greiða þetta.
0 Góð lesning
Björn Indriðason hringdi
og vildi koma á framfæri ánægju
sinni með þrennt hér i Morgun-
blaðinu. Það fyrsta var grein eftir
Ernst Hemmingsen hagfræðing
um kaupgjald og vísitölu, sem
birtist s.l. föstudag. Björn vildi
hvetja sem allra flesta til að lesa
þessa grein því að hún væri skil-
merkileg, vel skrifuð og ætti er-
indi til flestra. Þá hældi hann
mjög grein Hjálmars Jónssonar
skipstjóra i Vestmannaeyjum,
sem birtist i sama blaði, og loks
Rabbi Gisla Sigurðssonar, sem
birtist i síðustu Lesbók. Rabbið
fannst honum skemmtilega
skrifuð ádeila, sem ætti erindi til
margra.
HOGNI HREKKVI3I
Milli fjöru og fjalls í
Simca 1100
SimcallOOGLS.
SIMCA 1100 er einn vinsælasti litli fimm manna bíllinn á Norður-
löndum, enda er hann annálaSur fyrir gæði, styrkleika, lipurS.
hagkvæmni. aksturshæfni, sparneyzlu, aS ógleymdu ótrúlega lágu
verSi. — SIMCA 1100 GLS er 4. dyra, en með fimmtu hurSina aS
aftan og á fáeinum sekúndum má breyta honum í einskonar station-
btl. — SIMCA 1100 GLS er sérstaklega styrktur fyrir fslenzka vegi og
veSurfar.
GeymiS ekki þangað til á morgun þaS sem hægt er aS gera f dag:
pantiS nýjan SIMCA 1100 — hringið eða komið strax f dag.
Ifökull hf.
ÁRMÚLA 36 REYKJAVÍK Sími 84366.
© I LAWN - BOY
■H- Létt, sterk,ryðfrí
* Stillanleg sláttuhæð
Slær upp að húsveggjumog út fyrir kanta
* Sjálfsmurð, gangsetning auðvelcf
* Fæst meö grassafnara
/—? I—>
;
-' j:
Garðsláttuvél K hrtn uc
hinna vandlátu »,„0..r5“,.L‘u'-L
V "" J