Morgunblaðið - 29.08.1975, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. ÁGUST 1975
Eins og skýrt var frá í
Morgunblaðinu í síðustu viku
hafa Torfusamtökin, sem
berjast fyrir friðun Bernhöfts-
torfunnar f Reykjavík, sent
Geir Hallgrimssyni forsætisráð-
herra bréf þar sem þau benda á
möguieika til að nýta húsin.og
setja fram kostnaðaráætlun um
lagfæringu þeirra og endurupp-
byggingu.
Eins og kunnugt er hafa sam-
tökin barizt fyrir varðveizlu
húsanna á Torfunni og náði sú
barátta hámarkU þegar áhuga-
fólk mætti með málningu og
pensla niður í Lækjargötu fyrir
tveim árum og málaði þau líf-
legum litum, sem síðan hafa
orðið öðrum húseigendum
fyrirmynd. Er óhætt að fullyrða
að sú breyting, sem við þetta
varð á svip Torfunnar, hafi
breytt afstöðu fjölmargra Reyk-
víkinga, sem álitu húsin vart
annað en haug af fúaspýtum.
Húsin við Skólastrætið falla í
þriðja flokk, en þau eru svo illa
farin að ódýrara yrði að endur-
byggja þau algerlega, heldur en
að gera þau nothæf með við-
gerð. Það er einkum eldur,
langvarandi vanhirða og jarð-
vegshækkun, sem hefur valdið
fúa og raka, sem gert hafa
húsin léleg.
KRON SKAL FARA
1 bréfi sínu gera Torfusam-
tökin tillögu um það hvernig
nýta megi húsin á Torfunni og
telja þau heppilegast að húsin
verði tekin I notkun koll af
kolli eftir því sem viðgerð
þeirra miðar áfram, þannig að
beztu húsin komist fyrst í
ingar, blaðasala, jólatréssala á
vetrum og flóamarkaður á
sumrum, barnaleikvöllur og
sýningarsvæði fyrir högg-
myndir.
30 MILLJÓNIR
Torfusamtökin hafa reiknað
út kostnað við endurbætur hús-
anna. Eru útreikningarnir mið-
aðir við að húsunum verði
komið í nothæft leiguástand, en
ekki algerlega gerð upp, og eru
þeir miðaðir við byggingarvísi-
töluna eins og hún var í maí í
ár.
Kemur í Ijós að 5,37 milljón-
um þarf að verja til húsanna í
fyrsta flokki til að koma þeim f
nothæft ástand, 8,29 milljónum
til húsanna í öðrum flokki og
IKYRRÞEY
Undanfarna mánuði hefur
hins vegar verið heldur hljótt
um Torfusamtökin, út á við að
minnsta kosti. Þau hafa þó sfð-
ur en svo setið auðum höndum,
þó að þau hafi unnið meira í
kyrrþey en áður. Hafa þau
staðið i bréfaskriftum og sam-
tölum við ráðamenn rikis og
borgar. Þá hafa þau gert ftar-
lega athugun á ástandi húsanna
á Torfunni, og gera þau grein
fyrir þeirri athugun í bréfinu
til forsætisráðherra.
Kemur þar fram, að húsin
eru mjög misjafniega illa farin.
Mestar skemmdirnar stafa af
vanhirðu undanfarinna ára, en
sum húsanna hafa orðið fyrir
skemmdum af eldi, vegna jarð-
vegshækkunar eða rangrar við-
gerðar. Mörg húsanna eru þó
ekki verr farin en svo að gagn-
ger hreinsun, málun, endurnýj-
un á leiðslum og aðrar smávið-
gerðir ættu að nægja til að unnt
væri að taka þau í notkun.
ÞRlR FLOKKAR
1 svo góðu ásigkomulagi eru
bakariið gamla, verzlunin,
Bernhöftshúsið og þverbygg-
ingin milli þess og húsanna við
Skólastræti. Falla þessi hús f
fyrsta flokk, en samtökin skipta
húsunum í þrjá flokka eftir
ásigkomulagi þeirra.
Ljósmynd Sv. Þorm.
leigjendur verði vandlega
valdir, eftir þeirri starfsemi
sem þeir kæmu til með að reka.
Hvort sem það er af þessum
ástæðum eða öðrum, þá hafa
samtökin gert drög að leigu-
samningi, sem þau sendu með
bréfinu til forsætisráðherra og
gera þau I þeim drögum ráð
fyrir þvf að fá að hafa áhrif á
hverjir fá leigt í Torfunni.
Kemur það einnig fram í drög-
um þessum að leigutakar taki
sjálfir að sér að koma húsnæð-
inu í viðunandi ástand að dómi
samtakanna og þjóðminja-
varðar, en að leigusali, þ.e.
ríkið, sjái til þess að styrkur
fáist úr húsfriðunarsjóði.
Þá kemur fram i bréfi sam-
takanna að ýmsir aðilar hafa
lýst áhuga á a(5 fá aðstöðu f
Torfunni, og fylgir listi yfir þá
aðila:
1. Torfusamtökin fyrir skrif-
stofu.
2. Islenzkur heimilisiðnaður
fyrir litlar vinnustofur og sölu-
búðir.
3. Fatahönnuður, vefnaðar-
hönnuður og þrykkkennari fyr-
ir vefnaðarverkstæði með sölu
og sýningarskála.
4. Félag íslenzkra teiknara
fyrir skrifstofu.
5. Veitingamenn fyrir veit-
ingasölu.
6. Listiðn fyrir sýningarhús-
næði.
7. Samtök áhugamanna um
leiklist fyrir leikhús.
8. Bandalag íslenzkra lista-
manna fyrir skrifstofu og dreif-
ingarmiðstöð.
9. Fyrirspurn frá Fram-
kvæmdastofnun ríkisins fyrir
samgönguráðuneytið um að-
stöðu fyrir upplýsingamiðstöð
fyrir ferðamenn.
EKKI FRIÐUN
i^úaspýtur
eða
föðurarfleifð?
Xorfusamtökin
skrifa
forsætisráðherra
bréf___________
15,56 milljónum til húsanna í
þriðja flokki. Kostnað við
niðurrif á Kronhúsinu, kamri
og kofa bakvið Landlæknis-
húsið áætla samtökin 1 milljón.
Samtals eru þetta 30,22 milljón-
ir. Þess ber þó að geta að ódýr-
ara yrði að endurbyggja húsin 1
þriðja flokki en lagfæra þau,
eins og ofangreindur kostnaður
er miðaður við.
EFTIRSÓTT TIL LEIGU
Flest bendir til að húsin á
Bernhöftstorfunni verði eftir-
sótt til leigu enda eru þau á
einum bezta stað í miðbænum,
hvort sem er til verzlunar eða
félagsstarfsemi. Þætti
verzlunarfyrirtækjum eflaust
fengur í að fá þar inni. Það
hlýtur því að vera mikilvægt að
Það vekur athygli að í bréf-
inu til forsætisráðherra fara
Torfusamtökin ekki fram á alls-
herjar friðun húsanna á Torf-
unni, heldur aðeins að þau
verði færð í það ástand að þau
geti aftur verið notuð sem hluti
af gamla miðbænum, þar til
annað verður ákveðið. Það mun
þó hins vegar vera skoðun sam-
takanna að ef húsin verða lag-
færð og komast f notkun,
þannig að almenningur hafi
gagn eða ánægju af, þá opnist
augu almennings betur fyrir
menningar og sögulegu verð-
mæti Torfunnar, þannig að
henni verði borgið fyrir aldur
og ævi.
Það verður fróðlegt að fylgj-
ast með framvindu mála og
hver viðbrögð rfkisstjórn-
arinnar verða við erindi Torfu-
samtakanna, en þegar Morgun-
blaðið hafði samband við Geir
Hallgrímsson síðast liðinn
fimmtudag, hafði ekki verið
tekin afstaða til þess.
í öðrum flokki eru Land-
læknishúsið og turninn, sem
hafa töluvert látið á sjá, þrátt
fyrir endurnýjun skömmu áður
en bókbandið flutti þaðan. Er
hér ekki sfzt um að ræða
skemmdir eftir bruna, en þó
ætti að vera vandalaust að
koma húsunum f gott lag með
einhverjum tilk.ostnaði, að sögn
samtakanna.
gagnið. Telja samtökin árfðandi
að húsin og Torfan verði opnuð
sem fyrst og garðsvæðin gerð
aðlaðandi með lýsingu, gróðri,
flísalögn, bekkjum og öðru, en
að húsið, þar sem áður var
Bókabúð Kron verði íjarlægt.
I bréfinu eru settar fram
ýmsar hugmýndir um starf-
semi, sem gæti farið fram utan-
húss við Torfuna svo sem veit-