Morgunblaðið - 08.10.1975, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. OKTOBER 1975
DREGIÐ 15. OKT. — Um þessar mundir stendur sem hæst sala happdrættismiða í leikfangahappdrætti
Thorvaldsensfélagsins. Dregið verður 15. október um eitt hundrað glæsilega vinninga, en verðgildi
þeirra er frá 500 krónum upp í 40 þúsund. Einhver kann að spyrja hvaða leikfang sé svo veglegt að það
geti kostað 40 þúsund krónur en þar er um að ræða svokallað gírahjól. Af öðrum meiriháttar
vinningum má nefna „alvöru-píanó“ og önnur hljóðfæri.
Öllum ágóða af happdrættinu verður varið til styrktar vanheilum börnum. Miðar eru til sölu víða í
bænum, t.d. í Thorvaldsensbazar í Hafnarstræti.
Síldin
er
seld
intúrtunnum
í Sovétrflíjunum
SlLDARtJTVEGSNEFND hefur
vegna misskilnings I fjölmiðlum
— eins og það er orðað í fréttatil-
kynningu frá nefndinni, komið á
framfæri að sfldin, sem seld er til
Sovétrfkjanna sé seld þar I landi
upp úr tunnunum sem fullunnin
neyzluvara. Segir nefndin að af
þessum sökum sé um misskilning
að ræða að verið sé að flytja úr
landi hráefni, sem Sovétmenn
taki til frekari vinnslu.
I fréttatilkynningu sildarút-
vegsnefndar segir um samning-
inn við Sovétríkin, en um var að
ræða heilsaltaða síld:
„Samningurinn við Sovétrfkin
hefur gífurlega mikla þýðingu
fyrir íslenzka saltsíldarfram-
leiðslu og er þjóðhagslega mjög
hagstæður, þar sem með honum
er unnt að taka til manneldis-
vinnslu alla þá síld, sem ekki er
nægilega stór til framleiðslu á
hausskorinni sííd, enda sækjast
allar framleiðsluþjóðir saltaðrar
síldar eftir því að geta selt
smæstu síldina til þeirra landa í
Austur-Evrópu, sem selja síldina
heilsaltaða f verzlunum. Bjóða
aðrar framleiðsluþjóðir síld þessa
á langtum lægra verði en Síldar-
útvegsnefnd hefir samið um.“
Dótturfyrirtæki Scandinavian
Bank ltd. stofnað í Hong Kong
Heldur fyrirlest-
ur um húsverndun
NORSKI arkitektinn Arne Berg,
safnvörður við Norsk folkemuse-
um I Bygdöy, er staddur hér á
landi um þessar mundiri>g mun
hann flytja tvo fyrirlestra f Norr-
æna húsinu I þessari viku; hinn
fyrri f kvöld.
Koma Arne Berg hingað til
lands er f tengslum við húsfriðun-
arárið en hann hefur einmitt látið
sig mjög skipta verndun gamalla
húsa í héimalandi sínu. A fundi
með fréttamönnum, þar sem
Hörður Ágústsson var mættur
ásamt Arne Berg, lýsti hinn fyrr-
nefndi yfir ánægju sinni með
komu Norðmannsins hingað til
lands, en þar sem hann væri
hefðu þeir Islendingar sem ynnu
að varðveizlu gamalla húsa
löngum átt hauk í horni. Auk þess
mættum við tslendingar ýmislegt
af Norðmönnum læra í þessu
efni; þeir hefðu byrjað að gera
sérstakar ráðstafanir til varð-
veizlu fornrar byggingarlistar
fyrir rúmri öld jafnframt því sem
segja mætti að íslenzk bygging
fram eftir öldum væri ein grein á
meiði norskrar húsagerðar.
Arne Berg skýrði síðan örlítið
frá efni fyrirlestra sinna. Hinn
fyrri verður eins og áður segir
haldinn í kvöld og nefnist „Om
norsk bygningsvern“. Arne Berg
sagðist í þessum fyrirlestri fjalla
um aðgerðir einstaklinga og opin-
berra aðila varðandi varðveizlu
gamalla húsa í Noregi. Kvaðst
hann ætla að taka dæmi um það
hvernig byggingar í bæjum og
sveitum hefðu verið varðveittar,
svo og heilu bæjarhverfin. Nefndi
Arne Berg sérstaklega gamla
hlutann í Stafangri, en þar kvað
hann verndunarsjónarmiðin vera
hvað mest í hávegum höfð í
Noregi, jafnframt því sem gamli
bæjarhlutinn þar væri að sumu
leyti í töluverðri hættu vegna
þess að Stafangur væri að verða
miðstöð ólíuvinnslunnar við
Noregsstrendur og því áreiðan-
lega tilhneiging hjá fyrirtækjun-
um sem þar ættu hlut að máli að
reisa stórhýsi undir starfsemi
sína sem mest miðsvæðis í
bænum. Mun Arne Berg sýna
skuggamyndir til skýringar með
fyrirlestrinum.
Síðari fyrirlesturinn verður
laugardaginn 11. október og hefst
kl. 16, en hann verður fluttur í
tengslum við sýningu nýrrar
litkvikmyndar um norskar staf-
byggingar.
Arne Berg hefur eins og að
framan greinir látið húsavernd 1
Noregi mjög til sín taka. Minja-
deild Norsk folkemuseum með
gömlum byggingum ásamt bygg
ingarsögulegum rannsóknum
þeirra er þó meginviðfangsefni
hans, en hann er einnig vara-
formaður í stjórn „Fortids-
minnesmerkesforeninga" sem
bæði vinnur aó rannsóknum á
menningarsögulegum arfi í húsa-
gerð og stuðlar að varðveizlu hans
og verndun. Að frumkvæði Menn-
ingarmálasjóðs Noregs hefur
einnig verið komið á fót því sem
nefndist „Registrering av faste
kulturminner í Norge" og fyrsta
verkefnið verður byggingar. Þar
er Arne Berg stjórnarformaður.
Arne Berg arkitekt, safnvörður
við Norsk folkemuseum 1 Bygdöy.
Mismunur landhelgissamninga
MENN hafa nokkuð velt þvf
fyrir sér, hvers vegna Bretar
telji sig hafa heimild til þess að
veiða upp að 12 mílna fiskveiði-
lögsögunni frá 1958, er samn-
ingurinn frá 1973 fellur úr
gildi, en hann var gerður milli
þáverandi forsætisráðherra,
Edwards Heaths og Ólafs Jó-
hannessonar.
llans G. Andersen sendiherra
sagði Mbl. f gær að skýringin á
þessu væri sú, að 1 samningn-
um frá 1961 milli landanna
væri sérstaklega tekið fram 1
samningum að Bretar falli frá
mótmælum sfnum við 12 mflna
fiskveiðitakmörkin og f þvf
felst viðurkenningin. Hins veg-
ar fékkst engin viðurkenning f
samningnum frá 1973 á lög-
skýringum aðila, enda fóru
Bretar f mál við Islendinga fyr-
ir alþjóðadómstólnum f Haag.
í DAG verður opnað í
Hong Kong Scandinavian
Far East Ltd, dótturfyrir-
tæki Scandinavian Bank
ltd. London. Mikið fjöl-
menni verður við athöfn-
ina og þ.á.m. Bertil Svía-
prins, sem er heiðursfor-
maður sænsku útflutnings-
42 bíó
á landinu
TUTTUGU og fimm kvik-
myndahús eru starfrækt f
kaupstöðum landsins og á Sel-
fossi — að þvf er segir f nýút-
komnum Hagtfðindum. Elzta
bfóið er Gamla Bfó f Reykja-
vfk, sem stofnað er 1906, en
yngsta bfóið er Sauðárkróks-
bfó, sem hóf starfsemi árið
1964. Næstelzta bfóið er Nýja
Bíó f Reykjavfk, sem hóf starf-
semi 1912 og þriðja f röðinni
er Hafnarfjarðarbfó, sem
starfrækt hefur verið frá 1914.
I skýrslu, sem nær yfir árið
1972, er tala sæta f bfóum
landsins 9.454 og tala sýndra
langra mynda það árið náði
1.886. AIls bárust Hagstofunni
skýrslur frá 42 kvikmyndahús-
um á landinu, er beðið var
upplýsinga um starfsemi kvik-
myndahúsa.
samtakanna. Að sögn tals-
manns Scandinavian Far
East Ltd. var fyrirtækið
stofnað til að auka starf-
semi bankans á alþjóðlega
viðskiptasviðinu, einkum í
SA-Asíu. Scandinavian
Bank London Ltd. var
stofnaður í London árið
1969 til þess að fjármagna
og auka utanríkisviðskipti
Norðurlandaþjóðanna og
eru eigendur 7 bankar á
öllum Norðurlöndunum
þ.á.m. Landsbanki Islands.
Fyrsti stjórnarfundur
S-Scandinavian Far East
verður haldinn I næstu
viku í Hong Kong.
Vilja aukna um-
ferðargæzlu
FUNDUR kvenfélagsins f Njarð-
vík, sem haldinn var f Stapa 2.
október s.l., samþykkti eftirfar-
andi ályktun:
„Fundurinn skorar eindregið á
yfirvöld að auka stórlega gæzlu á
Reykjanesbraut. Þar sem vegur-
inn liggur í gegnum byggðarlagið
eru slys tíð, og stafa oft af of
hröðum akstri eða framúrakstri.
Þetta á þó aðeins við þar til
viðunandi framtfðarlausn fæst á
þessu.“
Kennarar gagnrýna menntamálaráðuneytið:
Finnast fyrirmæli og tilskipan-
ir um breytingar berast seint
ALMENNUR kennarafundur var
haldinn f Hagaskóla hinn 1. októ-
ber sfðastliðinn. Var þar rætt um
seinagang, sem oft er á fyrirmæl-
um og tilskipunum frá mennta-
málaráðuneytinu og segir f
ályktunum, sem fundurinn lét frá
sér fara, að það hljóti að „teljast
óhjákvæmilegt að öll fyrirmæli
og nýmæli f kennsluháttum og
breytingar á skðlastarfi liggi fyr-
ir áður en skólaár hefst.“
Kennarafundurinn átaldi harð-
lega seinagang menntamálaráðu-
neytisins varðandi tilkynningar
um breytingar á prófum, kennslu-
háttum og útgáfu bóka. Máli sfnu
til stuðnings segja kennarar að
tilkynningar um breytingar á
kennsluháttum, sem rætt er um í
grunnskólalögunum, hafi enn
ekki borizt, en þessar breytingar
kvað fundurinn þó vera taldar
forsendu fyrir styttingu gagn-
fræðanáms úr 4 i 3 vetur. Þá hafi
tilkynningar um valkosti
nemenda f 3. bekk á þessu skóla-
ári borizt um það bil mánuði eftir
að kennslu lauk síðastliðið vor og
var því óhægara um vik að iáta
nemendur velja viðfangsefni
fyrir þetta skólaár. Þá segja kenn-
arar að tilkynningar um að gefa
skyldi einkunnir f heilum tölum á
gagnfræðaprófi siðastliðið vor
hafi borizt um leið og próf hófust
og var þá búið að gefa einkunnir í
a.m.k. tveimur greinum, sem Ioka-
próf var tekið í úr 3. bekk, og
tveimur greinum öðrum. Segja
kennararnir í ályktun sinni að
ætlazt sé til að kennsla sé mark-
viss og þvf sé brýnt að þeir geti
skipulagt starf sitt í upphafi
skólaárs.
Kennarafundurinn lætur jafn-
framt i ljós vantrú á gildi marz-
prófa sem fyrirhuguð eru. Telja
þeir þau valda röskun á kennslu
og skólastarfi á meðan þau standa
og breyttu viðhorfi og hugarfari
nemenda að þoim loknum. Þá
segja kennararnir að samkvæmt
grunnskólalögunum skuli 12 dag-
ar á ári ætlaðir til prófa og virðist
drjúgur hluti þeirra ætlaður til
marzprófanna. Þeir segja: „Það
virðist því vera stefnt að lauslegri
umsögn kennara í maf í stað raun-
verulegra vorprófa. Er líklegt að
framhaldsskólar telji slíkar niður-
stöður marktækar? Niðurstaða
þessa fyrirhugaða skipulags hlýt-
ur að vera sú, að úrslit marzpróf-
anna einna verði talin marktæk
til framhaldsnáms, en hin „frjálsa
og óbundna“ kennsla kennara í
apríl og maí hafi raunVerulega
lítið gildi. Má geta sér til um
vinnufrið og starfsáhuga síðustu
vikur skólaársins.
Gert er ráð fyrir, að „einkunnir
á samræmdum prófum verði hlut-
fallseinkunnir þannig að nokkurn
veginn ákveðinn hundraðshluti
nemenda hljóti hverja einkunn."
Þetta er stórfellt nýmæli í
einkunnagjöf hér á landi, og skal
enginn dómur lagður á það að svo
stöddu. Hins vegar er vandséð
hvernig falla megi saman hlut-
fallseinkunn nemenda, sem sýnir
einungis stöðu hans gagnvart
heildinni, og hefðbundna eink-
unn skólans, sem leitast við að
sýna kunnáttu nemandans í til-
tekinni námsgrein."