Morgunblaðið - 23.12.1975, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. DESEMBER 1975
17

: .. •; • ". ■
"sm

|gpjggfgggp
VIj t *»j
Ai
.■-.■ ■■:•■
........... .J
fijgSjssbg
V
t/'V'i-, ■';
I !*! i
K '. _ !■ k
mö A i
.

ll
>: •• '■'■ '..'.. : . • ■

ÉH§
XífíjM-í
• |' ' V'
' ■ ■•/.
.
»• ,+<^f ksj'í. 'tj'' "f i ai
Ípiií:?Si
l.nin

Unnið hefir verið að því í sumar
og haust að fullgera félags-
heimilið sem um nokkur ár hefir
verið í smíðum. Stykkishólms
hreppur er stærsti aðili þess. Er
félagsheimilið I sambandi við
hótel sem mun verða opnað f
sumar ef allar áætlanir standast.
Hluti byggingarinnar hefir nú
verið tekin undir gagnfræðaskól-
ann og var sá áfangi kláraður í
haust. Nú er verið að innrétta
samkomusal og tilheyrandi og er
mikið um sjálfboðavinnu félaga á
kvöldum og um helgar og er áhugi
mikill. Hugmyndin er að ljúka
félagsheimilinu á miðjum vetri
eða alltaf fyrir vorið. Hér er enn
notazt við samkomuhús byggt
fyrir aldamót og hefir það staðið
sig með prýði, er það timburhús
byggt fyrir aldamót og hefir það
staðið sig með prýði, er það
timburhús við aðalgötu bæjarns.
Þá er Lionhúsið notað mjög til
fundarhalda og þeirra mann-
fagnaða sem ekki eru fjölmennir.
Þá er og Hljómskálinn þar sem
Lúðrasveitin og Tónlistarskólinn
hafa sína bækistöð.
Á 40 ára starfsafmæli st.
Fransiskusreglunnar í Stykkis-
hólmi á þessu ári, ákvað
hreppsnefndin að gefa þeim
fallegan kross á turn kirkjunnar
við sjúkrahúsið. Er nú krossinn
kominn upp og lýsir er rökkva
tekur og setur fagran og heillandi
svip á kauptúnið. Er það álit allra
að ekki hefði verið hægt að gefa í
þessu tilefni betri gjöf en þetta.
Fréttaritari.
— Af bólum
Framhald af bls. 19
ef ekki væru hér hin ákjósanlegustu
skilyröi til úðasmitunar úr fatnaði
hinna látnu, af veðurfarsástæðum.
Ef um lungnapest hefur verið að
ræða, hlýtur þetta að hafa verið
veigamikil smitunarleið, og mætti
það vera skýringin á þvl, hvað það
var almennt i báðum plágunum að
þeir, er fluttu lík til grafar, dóu úr
veikinni við það tækifæri.
Það sem mælir með þvl, að um
lungnapest hafi verið að ræða, er,
að það er gamalt álit, að pestin I
Noregi 1349—1350 og plágurnar
á íslandi hafi verið sama veikin, að
báðar drápu þær innan 3—4 daga
og að dánartalan var afskaplega há.
Það er f hvorugum faraldrinum getið
um nokkurn mann, er lifað hafi af
sjúkdóminn, og getur þó Jón Egils-
son nokkurra, er voru sóttinni sam-
tlma. Þar á meðal ungbarna, er sugu
mæður sinar látnar Það er yfirleitt
ekki talinn munur á næmleika barna
og fullorðinna fyrir pest, og má það
þvi virðast með ólikindum, að svo
náin samskipti, sem að ofan greinir,
hafi ekki leitt til smitunar Þar við er
það að athuga, að snerting leiðir
ekki til smitunar, og það, sem meira
er, menn geta látizt úr lungnapest
án þess að hafa fengið hósta og
uppgang, sem sé án þess að hafa
orðið smitandi.
Flest bendir til þess, að dánar-
talan í sóttinni hafi verið nær
100%, en að það hafi verið margir,
sem aldrei fengu hana, enda telur
Jón Egilsson upp marga bæi i
Árnessýslu, sem veikin kom ekki á.
Þetta tvennt á ekki við neina aðra
farsótt en lungnapest, og þar við
bætist, að Islenzkar heimildir auð-
kenna þessa tvo faraldra með sér-
heiti, plága, sem aðgreinir þá frá
öllum öðrum, er hér hafa gengið. í
þvi efni virðast (slendingar hafa
verið á undan sinni samtið.
Að lokum er eðlilegt að varpa
fram þeirri spurningu, hversu stóran
toll plágurnar tóku af fólksfjöldan-
um? ( þvl efni er við fátt að styðjast
annað en almenna lýsingu heimilda.
Tölulegar upplýsingar um fjölda
eftirlifandi presta og tekjurýrnun
biskupsstóla og klaustra eru
ótraustar viðmiðanir af eftirfarandi
ástæðum: Vegna þjónustu presta
við sjúka er hætt við, að þeir hafi
frekar orðið pestinni að bráð en
almenningur, og sjálfseign hefur
ætið verið tekin fram yfir leigu, og
þess vegna vlsast, að hlutfallslega
mun fleiri leigujarðir hafi verið I eyði
eftir pláguna en sjálfseignarjarðir.
Næst sanni um mannfallið i
plágunum verður liklega komizt með
því að bera lýsingar á þeim og
afleiðingum þeirra saman við tilsvar-
andi lýsingar á þeirri mestu drep-
sótt, er hér hefur gengið, þar sem
nokkurn veginn er vitað um tölu
látinna, þ.e. bólunni 1707—1709.
( henni lézt um fjórðungur ibúanna,
auk þeirra sem dóu úr öðrum kvill-
um, og virðast hafa verið heldur
fleiri en þeir, sem fæddust á sama
tíma. Það er liklegt af þeim minning-
um, sem þessar drepsóttir hafa látið
eftir sig með þjóðinni, að plágan
fyrri hafi verið eitthvað skæðari en
bólan. Það mætti gizka á, að um
þriðjungur ibúanna hafi fallið i
henni, auk þeirra sem létust úr öðr-
um kvillum á sama tima og sem má
áætla, að hafi mætt fæðingunum,
þannig að við lok sóttarinnar hafi
mannfækkunin numið % af fólks-
fjöldanum við upphaf hennar.
( siðari plágunni hefur mannfallið
orðið Ifkt og i þeirri fyrri í þeim
landshlutum, þar sem hún gekk, en
heildarmannfækkunin að þvl skapi
minni, sem munar þvl, að hún kom
aldrei á Vestfjarðakjálkann."
Jólasvipur er kom-
inn á Stykkishólm
Stykkishólmur, f des. 1975
JÓLASVIPUR er nú að færast
yfir byggðina I Stykkishðlmi,
mislit ljðs, jðiastjörnur og annað
skraut er farið að sjást. Einnig er
að færast meira f jör I viðskiptin
og mikii ös hefir verið l pðstinum
eins og venja er seinustu dagana.
Er með árunum vaxandi jðlapðst-
ur. Jólasnjörinn kemur og fer.
Tíðin er umhleypingasöm, stund-
um þýða og rigning og svo aftur
snjðr og frost. Þessa stundina er
frost og snjðr. Allir vegir eru
færir og hafa ekki teppzt á þessu
hausti. Hér veiða bátar nú mest
hörpudisk sem unninn er I hrað-
fyrstihúsi Sig. Ágústssonar. Hefir
afli verið jafn og gðður Rðið er
fimm daga vikunnar þegar fært
er. öðrum veiðum er nú hætt.