Morgunblaðið - 06.01.1977, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. JANUAR 1977
19
THE OBSERVER THE OBSERVEB THE OBSERVER THE OBSERVER THE OBSERVER
Teikningin er af nýjasta tundurspilli Japana, tæplega 4.000 tonna skipí, sem smfði var lokið á núna f
sumar.
Japanir hyggjast efla
herskipaflota sinn
/
Einn af eldri tundurspillum japana, en þó mjög svo nýtfzkulegur.
JAPÖNUM er mjög umhugað
um að treysta veldi sitt á höfun-
um um þessar mundir.
Ástæðurnar eru ýmiss konar,
en einkum aukin umsvif
sovézka flotans í Austurlöndum
svo og vaxandi likur á alþjóð-
legum deilum um yfirráðarétt
yfir hafsvæðum.
Hrfsvæðin umhverfis Japan
eru þjóðinni afar mikilvæg.
Hins vegar er japanski her-
skipaflotinn harla rýr og enda
þótt landhelgin hafi verið færð
úr þremur mflum f tólf, og
ætlunin sé að taka upp 200
mflna efnahagslögsögu innan
tíðar, hefur lftt verið hugað að
þvf að efla hann.
Japanir eru meðal helztu
siglingaþjóða heims og þeir
flytja meðal annars gífurlega
mikið af olíu sjóleiðis frá Ara-
baríkjunum. Árið 1974 var tal-
ið, að kaupskipafloti þjóðarinn-
ar næmi um 39 milljónum
tonna, og hann hefur eflzt tölu-
vert sfðan. Er hann rúmlega
f jórum sinnum öflugri en kaup-
skipafloti allra annarra Asfu-
ríkja, samtals og þar eru Sovét-
ríkin ekki undanskilin. Vegur
herskipaflotans hefur ekki vax-
ið að sama skapi, og myndi
hann litla vernd geta veitt hin-
um mikla kaupskipaflota, ef til
ófriðar drægi. Skipakostur
hersins nemur aðeins 160.000
tonnum auk 1.000 flugvéla.
Japanir geta jafnvel ekki
með góðu móti annazt strand-
gæzlu á hinum víðáttumiklu
strandlengjum landsins né
heldur séð fyrir nægilega öflug-
um vörnum á hernaðarlega
mikilvægum stundum. Er þetta
meðal annars ástæðan til þess,
að strandgæzlan f Japan, sem
starfar ekki á vegum hersins,
kostar nú kapps um að auka
umsvif sfn. Strandgæzlan hefur
nú í bfgerð þriggja ára áætlun
um eflingu skipakosts o.fl. Er
þar m.a. gert ráð fyrir tveimur
gæzluskipum með þyrlum og á
hvort um sig að vera 3.800 tonn
að stærð. Þá á að smfða 6 hrað-
skreið lítil gæzluskip.
En sjóhernum er vitaskuld
mestur vandi á höndum, og
ýmislegt bendir til þess að
skilningur fólks á þörfinni fyr-
ir að bæta og efla herskipaflota
landsins sé farinn að glæðast.
Ekki er talið, að almenningur f
Japan geri sér ljósa grein fyrir
þeirri hættu, sem þjóðinni get-
ur stafað af hernaðarumsvifum
annarra þjóða á hafinu. Ymsir
yfirmenn flotans hafa þó lagt
sig í lima við að brýna þetta
fyrir almenningi, og þar á
meðal er Kazutomi Uchida
flotaforingi, sem nú er kominn
á eftirlaun. Hann var liðsfor-
ingi i sjóhernum og sfðar yfir-
maður herforingjaráðs flotans.
í grein, sem Kazutomi Uchida
skrifaði fyrir skömmu og
fjallaði um hernaðarkapphlaup
og öryggismál Austur-Asfu,
benti hann á ýmsa þætti, sem
valdið gætu deilum og átökum í
þessum heimshluta, og þá eink-
um vegna efnahagslegra hags-
muna.
1 fyrsta lagi segir hann, að
mikil ástæða sé til að ætla, að
olíu sé að finna á landgrunni
Austur-Kfnahafs. A þessu
svæði eru Senkaku-eyjar, sem
Japanir eiga, en bæði Kfnverj-
ar og Formósumenn gera tilkall
til.
I Suður-Kfnahafi eru Paracel-
eyjar, sem Kínverjar eiga, en
Víetnamar, Filipseyingar og
Formósumenn gera einnig til-
kall til. Talið er líklegt, að olíu
sé einnig að finna á þessum
slóðum. Flotaforinginn sýnir f
grein sinni fram á, að þetta
þrætuepli sé mjög nálægt
helztu siglingaleiðum á svæð-
inu, og geti þeim verið mikil
hætta búin, ef ófriðarástand
skapist vegna yfirráða yfir eyj-
unum.
Japanir eiga einnig í deilum
við Suður-Kóreumenn um yfir-
ráð yfir hafsvæðum á milli
landanna, þar sem olfu er lík-
lega að finna. Annars staðar má
búast við deilum út af fiskveiði-
réttindum þar sem hingað til
hafa verið alþjóðleg fiskimið.
Þá eru Japanir uggandi um,
að frjálsar siglingar um svæði
og sund, sem hingað til hafa
verið alþjóðlegar siglingaleiðir,
verði skertar í ljósi þeirra
breytinga, sem komið hafa til
tals á Hafréttarráðstefnanni.
Má þar meðal annars nefna
siglingar um Malacca og Lom-
bok.
Ef til ófriðar kemur á Kóreu-
skaga, er hætt við því, að sjó-
herir Norður- og Suður-Kóreu
takizt á á Japanshafi, rétt við
bæjardyrnar hjá Japönum, en
ýmislegt hefur bent til þess að
undanförnu, að sambúð þessara
tveggja ríkja fari versnandi.
En flotamálasérfræðingar í
Japan hafa hins vegar lang-
mestar áhyggjur af útþenslu
sovézka flotans í Austurlönd-
um. Segir Uchida flotaforingi,
að hann nemi nú rúmlega
milljón tonna. Hafa Rússar á að
skipa 110 kafbátum, 2.300 flug-
vélum og 60 herskipum búnum
eldflaugum.
„Sovézki flotinn stækkar
stöðugt," segir hann. „Rússar
hafa bætt mjög alla aðstöðu til
viðhalds og viðgerðar á flota
sínum f Austurlöndum, og ekki
er óhugsandi, að unnt sé að
smiða orrustuskip og jafnvel
kjarnorkuknúna kafbáta i
Komsomolsk. Þá mun endur-
lagning Síberíujárnbrautarinn-
ar verða til þess aó stórbæta
alla aðstöðu flotans á þessum
slóðum.“
„Sovétmenn hafa lagt
Norður-Vietnömum til ógrynni
af vopnum," heldur hann
áfram. „Sagt er, að þeir vilji fá
eitthvað fyrir snúð sinn, og hafi
m.a. beðið um afnot af Cam
Ranh-flóa. Ekki er ólíklegt. að
orðið verði við þessari beiðni,
enda þótt Kinverjar séu þvi
mjög andvigir."
Eftir
Mark Murray
Uchida flotaforingi getur
þess í grein sinni, að Japanir
hafi verið gagnrýndir fyrir að
taka ekki nægilegan þátt í vörn-
um Austur-Asíu. Hafi það ekki
þótt sóma, að þessi mikla
siglingaþjóð sinnti ekki
öryggisgæzlu á siglingaleiðum.
„Þetta er hins vegar á mis-
skilningi byggt,“ segir flota-
foringinn.
Samkvæmt núgildandi
stjórnarskrá er Japönum
óheimilt að senda herlið til
annarra landa. Af þessum sök-
um gátu þeir ekki stutt tillögu,
sem Lee Kuan Yew forsætisráð-
herra Singapore lagði fram árið
1973 og gerði ráð fyrir
sameiginlegum flota rikjanna I
Suð-Austur-Asíu með stuðningi
Bandarlkjanna, Ástrallu, Nýja-
Sjálands Vestur-Evrópu og Jap-
ans.
En hann segir ennfremur:
„Með þvl að færa okkur I nyt út
I yztu æsar landfræðilegar að-
stæður hefur okkur tekizt að
efla sjóvarnir á mikilvægum
sundum innan okkar eigin lög-
sögu. Við höfum stórbætt að-
stöðu okkar til að fylgjast með
erlendum kafbátum og þar með
lagt drjúgan skerf af mörkum
til að torvelda erlendum kaf-
bátum athafnir á úthöfunum.
Þar með höfum við einnig
stuðlað að því, að sjötti floti
Bandarlkjanna f Austur-Asíu
hefur rýmra athafnafrelsi en
ella.“
Eigi að síður telur flota-
foringinn, að uppbygging
japanska flotans verði að hafa
algeran forgang I J apan, því að
varnarmátturinn á höfunum sé
alltof slakur. Meðal annarra
ráðstafana, sem nauðsynlegar
séu, telur hann eftirfarandi:
— Japanir eiga að stuðla að
athafnafrelsi þess herafla
Bandarfkjamanna sem nauð-
synlegur er til varna i Austur-
Asfu. Hann segir, að þessar til-
lögur séu byggðar á þeirri for-
sendu, að sjöundi flotinn verði
aldrei kvaddur á brott gegn
vilja Asíuþjóða.
— „Það er æskilegt, að
Japanir og Bandaríkjamenn
hafi i sameiningu eftirlit með
ferðum herskipa og geri út
björgunarleiðangra I
sameiningu, þegar nauðsyn
krefur. Ennfremur sé æskilegt,
að þessar tvær þjóðir hafi
sameiginlega njósnastarfsemi,
en það er nauðsynlegt, ef til
ófriðar kemur."
— „Nauðsynlegt er að
Bandarfkjamenn og Japanir
geti komið á framfæri upp-
lýsingum um aðsteðjandi hættu
með þvl að skjóta á loft
könnunarhnöttum."
— Að lokum segir flota-
foringinn, að Japanir geti að
vísu ekki framleitt kjarnorku-
vopn, en eigi að síður geti þeir
og þurfi að stunda rannsóknir á
nýtizku vopnabúnaði I sam-
vinnu við aðrar þjóðir og reyna
að hagnýta sér ýmsar nýjungar
I rlkara mæli en hingað til, þar
á meðal lasergeisla.
Lyf við magasári gef-
ur miklar batavonir
LYF, sem kann að lina þjáning-
ar þeirra fjölmörgu, er þjást af
skeifugarnar- og magasáum, er
nú komið á markaðinn á Bret-
landi og er verið að undirbúa
notkun þess f Bandarfkjunum.
Samkvæmt upplýsingum lækna
hérlendis, er lyfið enn óskráð,
en gera má ráð fyrir að að verði
tekið f notkun á sjúkrahúsum
hér innan tveggja ára.
Lyf þetta nefnist cimetidine
og er talið geta valdið byltingu I
meðferð skeifugarnar- og maga-
sára, eftir því sem segir í ný-
legri grein í bandarfska tfmarit-
inu Newsweek. í sömu grein er
skýrt frá því , að um 150.000
manns gangist árlega undir
uppskurð i Bandarlkjunum
vegna maga- og skeifugarna-
sára. Morgunblaðið reyndi að
afla samsvarandi upplýsinga á
sjúkrahúsum hér, en það
reyndist ekki mögulegt, þar eð
ekki verður auðveldlega gengið
að slíkum upplýsingum með
skömmum fyrirvara.
Maga- og skeifugarnasár eru
talin stafa af offramleiðslu
magasýru eða sérstakar við-
kvæmni slimhúða I maga eða
skeifugörn gagnvart sýrunum.
Sár i skeifugörn eru algengari
en I maga. Sérstakt mataræði
fyrir þá, er þjást af sárum I
maga eða skeifugörn, inniheld-
ur lítið krydd og mikið mjólkur-
magn, auk þess sem þeim er
jafnan gefin sýrueyðandi efni.
En á síðustu árum hefur komið
I ljós, að litlar sönnur eru á að
slíkt mataræði hafi græðandi
áhrif og að mjólk hafi freka
örvandi áhrif á framleiðslu
magasýra en hitt. Þá munu
sýrueyðandi efni aðeins draga
úr verkjum, í stað þess að kom-
Framhald á bls. 24.