Morgunblaðið - 13.02.1977, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 13.02.1977, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. FEBRUAR 1977 25 Ragnhildur Helgadóttir, alþm.: SKATTALAGAFRUMVARP rfkis- stjórnarinnar verSur til umræSu næstkomandi mánudag og stefnt er að því að vlsa málinu þá um kvöldið til nefndar, og 2. umræðu. Þar eð ág get ekki tekið þátt I umræðunum vegna fjarveru f op- inberum erindum, rita ég þetta greinarkorn til að koma örfáum sjónarmiðum á framfæri. Miklar umræður hafa að vonum orðið um mál þetta manna á meðal. Að málinu hefur verið staðið með mjög lýðræðislegum hætti. Frumvarpið var lagt fram fyrir jól til þess að almenningi gæfist kost- ur á að athuga það og koma með ábendingar áður en 1. umræða færi fram. Tveir mánuðir liðu áður en ráðherrann mælti fyrir frum- varpinu. Þegar fjallað er um skattamál má kalla þetta æskilega málsmeðferð. enda snertir málið hagi hvers einasta manns f land- inu. Stjórnarliðar voru fyrirfram ekki bundnir við að fylgja málinu. Frumvarpið er fyrst og fremst uppástunga um tilhögun — grundvöllur umræðu. Frumvarpið er unnið af vel hæfum embættis- mönnum eftir megindráttum rfkis- stjórnarinnar. Undanfarnar vikur hafa fjöl- margar skynsamlegar ábendingar um lagfæringar komiðfram meðal almennings. Margar raddir hafa raunar verið mjög neikvæðar og má segja. að það leiði af eðli skattalaga. Þeir eru nefnilega fáir, sem hafa sérstakan áhuga á þvf að efla sameiginlegan sjóð lands manna með eigin fjárframlögum. Ný frumvörp um skattheimtu vekja ævinlega ugg eða tortryggni nema um stórkostlega og almenna skattalækkun geti verið að ræða. Ný skattalög verða að miðast við tvennt, einföldun og sanngirni. Bezt mundi þaðtvennt samrýmast með afnámi beinna skatta til rfkis- ins. Myndi sú lausn verða mörgum léttir og spara mikið vafstur. Mér sýnist hins vegar Ijóst, að Alþingi verði tæpast tilbúið til slfkra stór- ræða á næstunni, en vonandi áður en allt of langt um Ifður. Spor I þessa átt væri að gera þá breyt- ingu á skattaf rumvarpinu að hækka skattleysismörk og mörk neðra skattþrepsins. Alþingi mun væntanlega á næstunni hugleiða hvort rfkissjóður þyldi ekki slfka breytingu. Um skattamál hjóna Að svo stöddu byggi ég hugleið- ingar mfnar á frumvarpinu eins og það liggur fyrir. Meðferð þess þarf að miðast við. að verðugt tillit sé tekið til einstaklinga, starfs þeirra og heimila. Miklar umræður hafa orðið um nýskipan á skattamálum hjóna. Óhjákvæmilegt er að skatt- ar þyngist eitthvað á sumu þvl nýju hugmyndum um skattlagn- ingu hjóna og framkvæmd á henni. 1. Hjón þyrftu að geta valið hvorn kostinn sem er, helminga- skiptareglun eða sérsköttiin af séraflafé með fullnýtingu persónu- frádráttar. 2. Fjárhæðir heimilisafsláttar, barnabóta og barnabótaauka þyrftu að vera nægilega háar til að fólk legði raunverulega f þann kostnað. sem fylgir viðunandi um- önnun heimilis, ef bæði hjón vinna úti. 3. Heimilisafsláttur þyrfti að miðast við tekjuöflun á skattárinu fremur en vinnumánaðafjölda eins og frumvarpið gerir ráð fyrir. Rökin fyrir þessu eru fyrst og fremst eðli okkar atvinnulffs. þar stæða foreldra. Vil ég þá fyrst og fremst nefna eitt, en það er að meðlag (framfærsluframlag þess foreldris. er hefur ekki barnið hjá sér), verði ekki talið til tekna hjá einstæðu foreldri, sem við þvf tekur vegna barnsins. Ástæðu- laust er að skattbyrði einstæðra foreldra þyngist. Annað atriði sem er mér ofar- lega f huga er skattlagning ein- staklinga ! atvinnurekstri, vanda- samt mál og flóknara en svo. að það verði nægilega rætt ! þessari litlu grein. Er málið enn viðkvæm- ara vegna þess að hér er um hóp að ræða sem rekur sln fyrirtæki f samkeppni við önnur rekstrar- form, sem njóta stórkostlegra lög- verndaðra frfðinda. Sjálfstæðis- flokkurinn hefur þvf miður ekki Punktar um skattafrumvarpið fólki, sem notið hefur góðs af 50% frádráttarreglunni, sem nú er I gildi. Flestir virðast vera sam- mála um, að þá reglu veri að afnema, þar eð hún veldur mis- rétti. Persónulega er ég hlynnt þeirri hugmynd, sem frumvarpið byggir á, að sameiginlegum tekjum hjóna sé skipt I tvo jafna hluta til skatt- lagningar og hjónum sfðan reikn- aður skattur af hvorum helmingi um sig. Regla þessi, sem oftast er nefnd helmingaskiptareglan, mis- munar ekki hinum ýmsu hjónum eftir því hvort unnið er innan eða utan heimilis, en sá annmarki er meðal gallanna á núgildandi fyrir- komulagi, 50% frádráttar- reglunni. Helmingaskiptareglan er og f samræmi við þær grundvallar- hugmyndir um hjúskap, að jafn- ræði sé með eiginmanni og eigin- konu, enda er þeim ætlað eftir hjúskaparlögum að bera byrðar að jöfnu. Lög gera ráð fyrir, að hinni gagnkvæmu framfærsluskyldu geti hjón fullnægt, annaðhvort með vinnu sinni á heimilinu eða öflun tekna utan þess. Eðlilegt er, að reglur um skattlagningu hjóna séu I samræmi við reglur um fjár- mál hjóna að öðru leyti. Hjón hafa valfrelsi um fyrir- komulag fjármála sinn. Þau ættu einnig að hafa nokkurt valfrelsi um fyrirkomulag skattlagningar. Þótt helmingskiptareglan sýnist I flestum tilfellum vera jafnhag- stæð fjárhagslega og hagstæðari en sérsköttun, eru þó ýmis hjón, sem fremur mundu kjósa síðar- nefndu leiðina. Hjón þyrftu því að geta valið hvorn kostinn sem er. Ýmsir aðilar, svo sem Bandalag háskólamanna, jafnréttisráð og Kvenréttindafélag íslands hafa komið með skynsamlegar ábend- ingar um sérsköttun af séraflafé með tilfærslu og fullnýtingu per- sónufrádráttar. Sú leið er ágæt svo langt sem hún nær, en vernd- ar síður en helmingareglan hag þeirra, sem lökust hafa kjörin. Helmingaskiptareglan mundi hins vegar ekki aðeins fullnýta persónuf rádráttinn, heldur og möguleika neðra skattþrepsins samkvæmt frumvarpinu. Áður en lengra er haldið vil ég nefna nokkur einstök atriði, sem ég tel að þurfi að breyta í hinum sem fólk leggur stundum nótt við dag f skorpuvinnu, oft árstfða- bundinni. 4. Barnabætur verði jafnháar með öllum börnum. Það er ein- faldara og sanngjarnara. 5. Nöfn beggja hjóna séu skráð á skattframtalið og tilkynningar samkvæmt þvf, ef helmingaskipta- reglan er notuð. Það er sjálfsögð kurteisi gagnvart skattborgurum og styrkir vitundina um það, að hjónin séu talin jafnréttháir aðilar í þvf sameiginlega fyrirtæki þeirra, sem hjúskapurinn og heimilis- rekstur þeirra er. 6. Ávfsanir vegna barnabóta f formi neikvæðs tekjuskatts séu stflaðar á bæði hjón vegna sam- eiginlegra barna þeirra og geti þá hvort þeirra sem er innleyst ávfsunina. Rökin fyrir þessu eru svo augljós, að þau þarf ekki að rekja. 7. Athugað skuli sérstaklega hvort ekki sé eðlilegt, að séreign annars hjóna sé undanþegin ábyrgð á skattgreiðslu hins, ef sérsköttunarleiðin er valin. Ég vfk nú að þremur óskyldum atriðum. Hið fyrsta varðar ein- þingstyrk til þess að bæta úr þessu misrétti. Að lokum vil ég undirstrika eitt, sem varðar fremur skattapólitfk almennt en einugis það frumvarp, sem til umræðu er, en hér hef ég í huga eigin fbúðir fólks, sem það sjálft býr í. Mjög varlega verður að fara f að nota slfkt fbúðarhúsnæði sem andlag fjáröflunarskatta. Það er bæði ósanngjarnt og óskynsam- legt, því að æskilegt verður að teljast, að fólk geti búið f eigin fbúðum. Að svo miklu leyti sem sveitar- félög veita þjónustu vegna viðkomandi fasteigna, eru skattar af þeim réttlætanlegir, og einungis vegna þess. Menn hafa keypt fbúðir sfnar fyrir tekjur, sem skattlagðar voru þegar þeirra var aflað og með sffelldri skatt- lagningu íbúðarhúsnæðis eru menn að skattleggja margsinnis sömu krónurnar. Fleira hefði verið ástæða til að nefna f sambandi við skattalaga- frumvarpið en til þess verður tækifæri síðar við framhalds- meðferð málsinsá þingi. ílverinu í Straumsvík — Hin frá Diisseldorf. I þeirri borg var haldinn í iindur fulltrúa kommúnistaflokka í V-Evrópu. Þann fund sat einnig í Novosti-fréttastofunnar, fulltrúi frá alþjóðadeild sovézka kommúnista- ídi var skipulögð herferð gegn stóriðjufyrirtækjum í Vestur-Evrópu. ur þessi var haldinn hóf Alþýðubandalagið hér á íslandi og málgagn þess irsherferð gegn stóriðju á fslandi. „Einkennileg“ tilviljun? finningavaðall, þekkingarskortur- inn áberandi og misfarið með staðreyndir, eins og bezt þjónar málstað höfunda. Það væri barnaskapur að halda, að það sé einskær tilviljun, að þessi herferð kommúnista í stór- iðjumálum hefst einmitt skömmu eftir fundinn í DUsseldorf, þar sem nákvæmlega svona herferð var skipulögð. Hún er augljóslega angi af almennri herferð kommúnistaflokka um alla V- Evrópu og staðfesting á því, að Alþýðubandalagið hér er i nánum tengslum við kommúnistaflokka í öðrum löndum og byrjar að kvaka um leið og fulltrúi sovézka kommúnistaflokksins hefur ýtt á hnapp i DUsseldorf. í þessu ljósi ber að skoða allt tal og allan áróður Alþýðubandalagsmanna um þessar mundir í stóriðju- málum. Þeir eru fjarstýrðar mál- pipur. Ræðuhöld þeirra, skrif og annar áróður er liður í allsherjar herferð kommúnista um alla V- Evrópu gegn stóriðju og fjöl- þjóðafyrirtækjum væntanlega vegna þess, að kommúnistar telja þessi öflugu fyrirtæki Þránd I Götu tilrauna þeirra til þess að grafa undan lýðræðislegri þjóð- félagsskipan á Vesturlöndum. Isal — raforka — hreinsitæki i framhaidi af þessu er ekki úr vegi að rifja upp nokkrar ein- faldar staðreyndir um samninginn við álverið í Straums- vík, sem kommúnistar skv. fyrir- mælum frá Dússeldorf halda nú enn einu sinni fram, að hafi verið tslendingum svo óhagstæður. Búrfellsvirkjun er fyrsta stór- virkjun okkar íslendinga. Stofn- kostnaður hennar nam á sinum tima um 42 milljónum Banda- rikjadala. Þessi virkjun hefði aldrei verið byggð, ef ekki hefði verið gerður samningur um raf- orkusölu við Svissneska álfélagið. Ef sá samningur hefði ekki komið til, hefði enginn markaður verið fyrir hendi fyrir raforkuna frá Búrfelli. Orkusölusamningurinn við Svissneska álfélagið var svo hag- kvæmur að frá árinu 1969—1976 greiddi álverið í Straumsvfk sem svarar helmingi alls stofnkostn- aðar' Búrfellsvirkjunar fyrir raf- orku eða um 21 milljón Banda- ríkjadala. Á þessu ári munu tekjur Landsvirkjunar af raf- orkusölu tii ísals fara langt með að standa undir afborgunum af lánum Landsvirkjunar. Þessar einföldu tölur sýna, að það er auðvitað fáránlegt og út I hött þegar kommúnistar tala um, að íslendingar hafi ekkert haft upp úr samningunum við álverið í Straumsvik. Þessu til viðbótar er eftirtektar- vert að fylgjast með þeim áhrif- um, sem starfræksla álversins hefur haft á næsta umhverfi sitt. Hafnarfjörður er um þessar mundir ein blómlegasta byggð á íslandi, bæjarfélag, sem er I örum vexti. Til þess liggja margar ástæður. Ein þeirra er sú, að fáum sveitarfélögum er jafn vel stjórn- að og Hafnarfirði. En eitt af þvi, sem Hafnfirðingar hafa notið góðs af, er starfræksla álversins, bæði vegna tekna, sem bæjar- félagið og höfnin hafa haft frá álverinu og vegna hins, að starfs- menn álversins búa við mjög göð launakjör. Þá er komið að menguninni frá álverinu og þörf hreinsitækja i Straumsvik. Fyrir skömmu var gerð nokkur úttekt á mengunar- málum álversins I Straumsvík hér I Morgunblaðinu. í viðtali við Morgunblaðið sagði Pétur Sigur- jónsson, formaður flúornefndar þeirrar, sem fylgist með dreifingu flúors frá álverinu, m.a.: „Þróun- in hefur orðið nokkurn veginn eins og við spáðum á sinum tíma er við gerðum áætlun um, hvernig mengunin yrði miðað við 30 þús- und tonna framleiðslu á ári og hefur þessi spá sem sagt staðizt í öllum atriðum en miðað við þessa 30 þúsund tonna verksmiðju var ekki gert ráð fyrir neinum veru- legum mengunaráhrifum. Siðan gerist það, að verksmiðjan er stækkuð og við gerum þá aðra áætlun miðað við 60 þúsund tonna ársframleiðslu en nú er hún komin upp í 74 þúsund tonn. Það er greinilegt, að þá er við- horfið annað og frákast meng- unarefna eðlilega samsvarandi meira.“ Sama dag segir Sveinn Guð- bjartsson, heilbrigðisfulltrúi í Hafnarfirði, I viðtali við Morgun- blaðið: „Um hreinsitæki er það að segja, að við höfum fyrir löngu gert okkur grein fyrir því, að það þarf að koma upp hreinsitækjum og þá er og nauðsynlegt að hafa í huga að ekki þarf siður að hugsa um mannskapinn, sem vinnur inni I kerskálunum og á svæði ísal... Þá sagði Sveinn, að i ráði væri að skipuleggja íbúðarhverfi á sunnanverðu Hvaleyrarholti og líka að skipuleggja iðnaðarhverfi á svæðinu frá Sædýrasafninu að Álverinu. Sagði Sveinn að sér fyndist ekki koma til greina að hefja neinar framkvæmdir á þess- um stöðum fyrr en sett hefðu verið upp hreinsitæki í Álver- inu.“ Eins og sjá má af ummælum þeirra tveggja manna, sem ábyrgð bera af hálfu Islenzkra stjórn- valda, er nauðsynlegt að koma upp hreinsitækjum við álverið i Straumsvik. Um afstöðu ísals sagði Ragnar Halldórsson, forstjóri Álversins, sama dag i viðtali við Morgun- blaðið, eftir að hann hafði lýst þeim tækjabúnaði, sem fyrirhug- að er að setja upp í Straumsvik: „Þessa dagana er verið að leggja siðustu hönd á gerð timaáætlunar um framkvæmd þessara breyt- inga og verður hún lögð fyrir rikisstjórnina i næsta mánuði. Þessi fullkomni hreinsibúnaður er mjög dýr og er gert ráð fyrir, að það muni kosta milli 4 og 5 milljarða króna að breyta öllum kerjunum til að hægt sé að koma búnaðinum fyrir og tengja hann við þurrhreinsitækin. Breytingar þessar munu taka nokkurn tima en nánar verður fjallað um þetta á fundi með stjórnvöldum i næsta Framhald á bls. 47

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.