Alþýðublaðið - 21.10.1958, Blaðsíða 11

Þrlðjudagur 21. október 1958
Útvarpsumræður
Framhald af 1. síðu,
hækkun. Hefðu afleiðingarnar
orðið mikla-r verðhækkani,r og
myndu hinar miklu hækkanir
verðlags og kaupgjalds vafa-
laust gera nýjar ráðstaíanir —■
vegna útflutningsatvinnuveg.
anna óhjákvæmilegar.
GAGNRÝNI SJÁLF-
: STÆÐISFLOKKSINS.
Er Eysteinn Jónsson fjár-
málaráðherra hafði lokið ræðu
sinni tók til máls Magnús Jóns
son, og talaði af hálfu Sjálf-
stæðisflokksins. Gagnrýndi
hann ríkisstjórnina fyrir „úr-
,ræðaleysi“ í fjármálum. Ekki
benti Magnús þó á nein úrraéði
Sjálfstæðisflokksins. — Taldi
Magnús þó víst, að þjóðin væri
fús til að fórna einhverju og
taka á sig kvaðir ef unnt yrði
að koma fjármálum þjóðarinn-
ar á réttan kjöl.
Aðrir ræðumenn voru Björn
Jónsson af hálfu Alþýðubanda-
Iagsins og Emil Jónsson af hálfu
Álþýðuflokksins.
Framhald af 9. síðu.
Fredriksberg IF, 44,5 sek.
: 1000 m. boðhl.:
Fredriksberg IF, 2:01,3 mín.
Hástökk:
Bror- Christoffersen, 1,70 m.
Langstökk:
Poul Nielsen, 6,68 m.
Stangarstökk:
Poul Knudsen, 3,75 m.
Þrístökk:
E. Lindholm, 13,99 m,
Kúluvarp:
Bent Laursen, 12,19 m.
Kringlukast:
Peder Jensen, 39,94 m.
Spjótkast:
Svend Andersen, 52,58 m.
Sleggjukast:
Per Jespersen, 44,71 m.
17—18 ára drengir
(f. 1940 og síðar),
100 m. hlaup:
Peter Rasmussen, 10,9 sek.
300 m. hlaup:
Peter Rasmussen, 35,3 sek.
1000 m. hlaup:
Kurt Christiansen, 2:34,4 mín.
110 m. grindahl.:
Finn Stendahl, 16,5 sek.
4x100 m. boðhl.:
AIK, Vejgaard, 45,4 sek.
Hástökk:
Ole Thomsen, 1,80 m.
Langstökk:
Erik Keldmann, 6,18 m.
Stangarstökk;
Jörgin Jensen, 3,40 m.
Þrístökk:
Carl C. Schneider, 13,20 m.
Kúluvarp;
Svend Fosbo, 14,19 m.
Kringlukast:
Svend Fosbo, 45,05 m.
Spjótkast:
Ole Thomsen, 59,13 m.
Sleggjukast:
Svend Fosbo, 50,19 m.
Sveinar (f. 1942 og síðar).
80 m. hlaup:
Jörn P. Nielsen, 9,5 sek.
200 m. hlaup:
Jörn Busch, 24,3 sek.
80 m .grindahl.:
Erling Sandholt, 11,5 sek.
5x80 m. boðhl.:
Ben Hur, 47,4 sek.
Hástökk:
Ole Papsöe, 1,65 m,
Langstökk:
Chr. Caröe, 6,09 m.
Stangarstökk:
Jens V.. Pedersen, 3,00 m,
:Kúluvarp:
Finn Olsen, 15,00 m.
Kringlkast:
Jens Heie, 39,98 m„
Spjótkast:
P, Steen Hansen, 53,58 m.
Alþýðublaðið
11
13. J.
Nr. 23
Orðstír
ar, — eins og Innfæddur væri,
og nokkrir af þeirn voru ná-
kunnugir á þeim landsvæðum.
sem senda átti viðkomandi
starfsmenn til, — svo sem á
Grikkland:, í .Noregi og Júgó
slavíu.
Yfirleitt var 'ekki kennt ne^í a
fáum. þátttakendum saman,
þrem eða fjórum— oft og tíð-
um ekki nema einum, því að
þjálfun hvers um sig krafðist
sérstakrar aðferðar. Og þar
sem ekkert slíkt hafði yfirleitt
verið reynt í undanförnum
styrjöldum, er samsvarað'
slíku námi og undirbúni'ngi,
var ekki um annað að ræða
en þrieifa sig áfram, eftir því
sem reynslan sýndi að þörf
krafðist, þó vitanlega fyrst og
fremst eftir því hvernig alla''
aðstæður breyttust. Mesta nauð
•syn bar tij að hverjum viðkom
anda lærðist að taka á sig al-
gerlega nýjan persónuleika og
tileinka sér algerlega nýtt um
hvierfi og aðstæðúr, svo ekkert
kæmi honum á óvart. Og ekki
nóg með það, heldur að hann
samræmdist því algerlega, aS
eng nn, sem þar var fyrir og
rafði dvalist þar um ára bil,
gæti á nokkurn hátt séð að við
komandi ætti þar ekki heima.
Hverjum þátttakenda um sig
var vitnanlega fengið í hendur
kunnáttusamleg falsað vega-
bréf, á samt öllum þeim p:er-
sónuskilríkjum, er því til
heyrðu, svo og skömmtunar-
miðar, bæði hvað snerti mat-
væli og fatnað, og annað, sem
skammtað var. Þetta voru þó
aðeins ytri merki hinnar nýju
persónu. Hver og ein þeirra
varð síðan að eiga sér sýna
fölsuðu ævisögu, sem semja
varð af ýtrustu nákvæmni og
viðkomandi varð að tileinka
sér f smávægilegusu atriðum.
Hann varð að muna allt hugs
anliégt varðandi sína nýju
æsku og bernsku, síoia nýju fov
eldra og ættmenni, og þekkja
út og inn umhverfi það, sem
hann, samkvæmt þessari nýju
persónugerð og nýju ævisögu,
hafði alist upp og síðan stundað
nám og atvinnu. Til þess
varð hann vitanlega einnig að
þekkja sögu mnhverfisins ná-
kvæmlega, vita upp á hár allt
það helzta, sem þar hafði gerzt,
einkum á hinum síðari árum,
þekkja persónusögu fólksins,
sem þar bjó og annað slíkt,
svo hann gæti tekið þát í öll-
um umræðum um menn og
málefni, eins og hann hefði
alltaf dvalist þar, e:? kæmi
hvergi upp um sig nv i van-
kunnáttu, hvort sem hlustað
væri á hann af njósnu nun, eða
þei legðu fyrir hann flóknar og'-
óvæntar spurninga til þess að
koma honum í vandræði. Nú
höfðu ■ Þjóðverjar hersetið
Frakkland í þrjú og hálft ár,
og voru því vitanlega orðnir
nákunnugir öllum mönnum og
málefnum, en þó vitanlega;
fyrst og fremst þýzka leynilög-;
reglan, sem hafði þar aragrúa
starfsmanna, er fylgdust ná-
kvæmlega með öllu, — en auk
þess voru, því miður, alltaf
slíkir til meðal Frakka sjálfra,
er fúsir reyndust henni til að-
stoðar il þess að koma sér í
mjúkinn hjá þeim þýzku. Og
nýjar reglugerðir og allskonar
ný ákvæði höfðu tekið gildi á
þessum árum, og Violetta varð
að kunna það allt utan að, svo
hún kæmi ekki upp um sig með
því að brjóta eitthvert hvers-
dagslegt ákvæði, sem vitað var,
að allir, sem þar bjuggu, hlutu
að vita og taka tillit til. Þar
hafði og orðið þurrð á ýmsum
nauðsynjum og vörutegundum,
þannig að ekki samsvaraði þró
uninni heima á Englandi. En
sem ein af þeim, sem búsett-
ir höfðu verið á umræddu land
svæði undanfarin ár, varð Vio-
letta vitanlega einnig að vita
þeta nákvæmlega og læra að
haga sér þar eftir. Þá varð hún
og að vita allt varðandi áætl-
unarferðir járnbrauta og lang-
ferðabíla, strætisvagna og ann
arra farartækja, hvernig þeim
hafði verið hagað, hver breyt-
ing hafði orðið þar á undan-
farin ár, og hvað gilti í dag;
það mátti ekki koma fyir hana,
að hún þyrfti neins þess að
spyrja, sem almenningur þar
átti að vita, eða á henni sæist,
að henni kæmi á óvart neitt
það, sem aðrir þar töldu venju-
legt. Hún mátti, í einu orði
sagt, ekki vera Violetta Szabo,
heldur varð hún að gerast að
öllu leyti ný persóna og önnur,
sem bar ekki aðs nie ýttn
sem bar ekki aðeins nýtt nafn,
heldur átti sér og sína sögu,
nýtt umhverfi, ný örlög, nýtt
starf, og þessa nýju persónu
varð hún síðan að nota sem
einskonar skjól fyrir sitt raun-
verulega starf á vegum leyni-
þjónustunnar. Og henni var
kennt, að þetta væri allt ann-
að og miklum mun örðugra, en
að takast á hendur hlutverk á
sviði og lifa sig gersamlega
inn í þaS, læra tilteknar setn-
ingar ,og læra að segja þær í
samræmi við hlutverkið og
persónugerðina, því að þarna
vissi hún aldrei hvernig sviðið
kynni að breytast þegar hún
byggist sízt við, eða hvaða
spurningu hún yrði að svara
næst og hvaða ákvörðun hún
hlyti að aka, en allt yrði þetta
að verða henni svo eiginlegt,
að hún brigði aldrei hlut-
verki eða gervi hins nýja per-
sónuleika síns. Og hún y.rði þó
fyrst og fremst. að muna alla
smáatburði, í sambandi við
hina ný.ju fortíð sína, svo svör-
um hennar bæri alltaf saman,
og' hún mátti ekki einu sinni
þurfa að hugsa sig um.
Þetta nýja hluíverk var síð-
an æft, aftur og aftur. Hún
mátti eiga þess von á hverri
nóttu, að tveir af kennurunum
'vektu hana af værum blundi,
dulbúnir sem þýzkir leynilög-
reglumenn, og tækju að spyrja
hana spjörunum úr og reyndu
-á allan hátt að koma henni í
-bobba eða gera hana tvísaga.
Allt ósamræmi, sem fram kom,
en þess gætti vitanlega mest
fyrst, var nákvæmlega skráð
og fyllt í allar eyðurnar. Vio-
letta bar að vísu af öðrum, hvað
gáfur og hugkvæmni snerti,
en hún komst þó ekki hjá því
að gera alvarlegar skissur fyrst
í stað, eins og géfur að skilja-.
Við getum reynt að gera okk-
ur það í hugarlund, hvernig
fara mundi, ef menn, sem við'
vissum að réðu lífi okkar og
dauða, vektu okkur upp um
miðja nótt, og tækju að spyrja
okkur hálfsofandi hinna þaul-
hugsuðustu spurninga, en við
yrðum að svara þeim með svo
þaulhugsaðri lygi, að hvergi
gæti neitt bent til annars en
um heilagan sannleika væri að
ræða. Við mundum bátt kom-
ast að raun um að það væri
ekki auðveld raun. Það var því
sízt að undra þótt æfa yrði
þennan þátt upp aftur og aft-
ur. Ög smám saman urðu svör-
in skjótari og hiklausari, fram-
koman öruggari, augnatillitið
eðlilegra. Annað mikilvægt at-
riði var að læra hvernig forð-
ast skyldi að vekja á sér at-
hygli. Með tilliti til þess var
gert ráð fyrir að allir umhverf-
is væru þýzkir njósnarar, sem
hefðu auga á hverjum fingri,
og væru að svipast um eftir
persónum, sem hugsanlegt
væri að ekki væri að treysta.
Þessir njósnarar gátu verið
franskar stúlkur, gamlar kon-
ur, vinnumenn á búgörðum,
sendlar, afgreiðslufólk í verzl-
unum og fólk, sem þar var statt
í verzlunarerindum, eða þá
fólk, sem fram hjá gekk og
hafði augun hjá sér. Þess vegna
urðu allir sem leyniþjónustu
stunduðu að vera sérstaklega
við því búnir, að alltaf Oo alls
staðar væri athygli með þeim
höfð, eða einhver veitti þeim
eftirför, hvar sem þeir fóru og
hvar sem þeir voru staddir.
Þeir urðu því að temja sér að
ganga um eins og ekkert væri,
en vera þó undir niðri með vak-
andi athygli á hverjum, sem
þeir mættu og öllu, sem fyrir
veita því eftirtekt. Og ef svo
þá bar, án þess nokkur mætti
færi, að þeir yrðu þess varir að
þeim væri í rauninni veitt eft-
irför, urðu þeir að kunna örugg
og skjót ráð til að villa um fyrir
þeim, er veitti þeim eftirförina,
eða ganga honum úr greipum.
Pau atriði varð að æfa gaum-
gæfilega og hvað eftir annað.
Venjulega fóru þxr æfingar
fram í einhverri., nálægri borg.
Viðkomandi var fluttur þangað
í bifreið og skilinn eftir á götu-
horni. Einhver, sem hann ekki
þekktj og hafði ekki minnstu
hugmynd um, hafði verið sett-
ur til .að hafa eftirlit með hon-
um og veita honum eftirför. en
verið um leið boðið að fara að
Öllu með ýtrustu gætni, svo við
kemar.dj yrði þess ekki var.
Viðkomandi varð því næst að
kunna að veita þessum náunga
athygli, villa um fyrir honúm
og sleppa frá honum, án Þess
hann gæti haldið eftirförinni á-
fram, eða rækist á hann aftur.
Þetta atriði var síðan æft hvað
eftir annað. í kvikmyndum eru
ýmsar brellur sýndar í þessu
sambandi, en þær eiga ekkert
sameiginlegt með veruleikan-
um, enda yrðu slíkar brellur að
eins til þess að vekja athygli Og
staðfesta enn betur þann grun,
sem eltandinn hefði á viðkom-
anda.
Loks var svo komið, að þjálf-
unin var farin að samsvara
ýmsum þeim hugmyndum, sem
hún hafði gert sér um starfið,
er biði hennar, — njósnastarf-
semina. Þetta varð þó enn
meira spennandi, þegar Þar
kom þjálfuninni, að henni var
falið frumkvæði'ð í, slíkum elt-
ingaleik. Nú var það hún, sem
átti að finna þá persónu, sem
grunsamleg gæti talizt, veita
henni eftirför og kom upp um
hana ef hún hagáði sér á ein-
hvern hátt öðruvísi en eðiilegt
-gæti talizt. Nú varð hún og að
nema, eftir ljósmyndum, .teikn-
ingum og kortum* allt njósna-
k’erfj þýzku lögreglunnar og
gagnnj ósnakerfi, starfsaðferði r
hennar og alla tiihögun ,einnig
allt starfsskipulag nazistahexj-
anna þýzku, öll einkennismerki
bifreiða þessara deilda. Þá varð
hún og að læra dulmál það, sem
þýzku njósnararnir og lögregl-
an notaði, en þó fyrst og fremst
að kynnast skapferli þeirra,
sem á vegum slíkrar stofnunar
storfuðu. Þetta var mjög nauð-
synlegt með tillitj til væntan-
legra viðskipta við þetta fólk.
Þessari Þjálfun heyrði það
til, að hún næðj sambandi við
það fólk ,sem reiðúbúið var að
veita leynilega aðstóð, og
þekkja varð úr fyrir ýtrustu ná
kvæmni og varúð, þar sem
gera varð ráð fýrir að fjand-
mennirnir hefðu komizt á snoð
ir um hvað í undirbúningi var,
og hefðu viðkomandi aðila grun
aða; einkum var hennj nauðsvn
legt að læra að forðast ,jgervi“-
vini, sem fjandmennirnir voru
líklegir til að láta bjóða henni
aðstoð í því skyni að fá hana
til að ganga í gildru. Einkenn-
ing sú, sem úr skar, varð að
vera á allan hátt eðlileg, ein-
kennisorðin þannig valin, að
þau gætu ekki vakið grun,
hvernig sem á stóð. Til-dæmis,
„ég vona að frækna þín sé held
ur að hressast,“ gat kallað fram
eðlilegt svar, væri allt með
felldu, „já, henni líður mun bet-
ur, þakka þér fyrix“, en það gat
þó verið allt annað svar, sem
veita átti til einkennmgar.
,,Gott veður í dag,“ mátti ekki
velja sem einkennisorð, þar sem
vel gat hitzt svo á að veðrið
værj alls ekki gott, og mundi
siik rökleysa þá hæglega geta
vakið athygli einhverra við-
staddra. Það var erfiðara en
nokkur gat að óreyndu gert.sér
í hugarlund, að finna þannig
upp eðlileg gervisamtöl, sem
einkennt gætu samkvæ-mt ,því,
sem til var ætlast, samstöðu
tveggja aðila, án þess þau gætu
vakið nokkurn grun þeirra, er
aðra og ef til villi f jandsamlega
afstöðu höfðu. Og viðkomandi
varð að gera sér upp bros, þótt