Morgunblaðið - 24.11.1977, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1977
33
Vidskipli vió < instök löiul i hlutfallsttílum 1974 -1976.
hm/lutningur fc.i.J / Ulftuinin, ur if.o.h i
/ millj. kr. h>74 1975 1976 1974 1975 I97f,
Alls 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100.0
1 FTA 20,0 20.8 18,6 22.7 19.0 20.7
Ausiurriki 0,6 0.6 0.6 . 0,2 0.1 0.1
l-innlanti 2,6 2,3 2.0 1.2 ,1.4 1.7
Noregur 8,4 10,7 8.4 3.2 1,8 2.6
Portugal 0.4 0,4 0,3 10.3 11,8 10.4
Sviss 1.0 0,8 0.9 5.7 1.7 3.2
SvíhjÓÁ 7.0 6,0 6,4 2.1 2.2 2.7
. EBE 44,9 45,0 43,4 28.7 25,0 31.1
Brclland 2.1 10,9 10,7 3.1 10,1 0.9 8.5 10,2 12.1
Danmork 9.4 10.1 9,5 5,8 4.0 3.1
Frakktand 2,1 2.6 2.0 o.s 0,8 (1.6
lloll.mil 6.7 6.8 6.1 0.9 0.5 0.8
írland 0.1 0.1 0.2 0 0 0
• ítalia 1,4 1.4 1.5 3,0 2.3 3.2
L.uxcmburg 0.1 0,1 0 0 0.1 0
Vcstur-Þýskaland 12.1 10,7 10.9 8.8 6,3 10.5
Austur-Evropa 13.3 12,5 13.8 12.4 13,4 10,2
Austur-hýskaland 0,2 0.2 0,2 0.9 0.1 0.2
Bulgaria 0 0 0 0 0 0
Pólland 2.6 1.0 1.0 3,3 1.2 3.0
kumcnia 0 0 0 0 0 0.1
Kússland 9,5 10,3 11.7 7.6 10,8 5,5
Tckkóslóvakia 1.0 1,0 0,8 0,5 1,3 Í.O
ilingvcrjaland 0 0 0.1 0.1 0 0.4 1
Önnur-Evrópulönd 2.7 1,0 0.8 7.2 6,1 4,4
Ficrcyjar 0.1 0 0 0.8 0,5 0.5
Grikkland 0 0 0 1,3 1,2 1.2
Júgóslavia 0,1 0,1 0 0,6 0.1 0
Spánn 2.5 0,9 0,8 4,5 4,3 2.5
Tyrkland 0 • 0 0 0 0 0!2
Noröur-Amerika . ' 8.4 9.4 10,8 22.3 29.4 29.0
Bandarikin 7,9 9,3 10.5 22.1 29.2 "'8.8
Kanada 0,5 0.1 0.1 0.2 0.2 0.2
Ástralia 5.3 6,0 4.4 0 0 0,1
Brasilia 0,6 1,0 l.l 0,6 0,5 0.7
ísracl 0,1 0.1 0,1 0 0
Japan 2,7 2,3 4.1 4,2 1.0 1.5
Kína 0.1 0.1 0,1 0 3.8
Nigcria 0 0 0 0,2 1.3 1.3
Panama o.l 0,1 o.i 0,2 0,1 0,1
Önnur lönd 1.8 2,0 2.7 1,4 0,4 0,9
Vörusýningar
Islendingar hafa I auknum
mæli hin seinni ár farið
erlendis til þátttöku og fræðslu
á erlendar vörusýningar, en I
þeim efnum er um mjög fjöl-
breytt úrval fyrir nær alla
þætti viðskiptalffsins og f þvf
sambandi er birtur hér að
neðan listi yfir helztu sýningar
sem nú eru I gangi eða eru að
byrja:
22. —26. nðvember, i
Miinchen sýning á ýmsum
elektróniskum tækjum og sam-
hliða sýningunni er ráðstefna
um sömu málefni. 22.—25.
nóvembef, í Frankfurt
vefnaðarvörusýning og
kaupstefna. 23.—26. nóvember,
i Dusseldorf sýning á öryggis-
tækjum til iðnaðar. 24.
nóvember — 4. desember, í
París, alþjóðleg byggingavöru-
sýning. 27. nóvember — 11.
desember i Lagos „fyrsta“
alþjóðavörusýningin þar. 29.
nóvember — 3. desember í
Tokyo byggingavörusýning.
1.—7. desember i Dakar alþjóð-
leg landbúnaðarvörusýning.
5.—10. desember i Paris alþjóð-
leg iðnaðarefnasýning.
Bandaríski stáliðnaðurinn:______
Mikill vandi — eitt fyrirtæki
með um 159 milljarða tap
á fyrstu níu mánuðum ársins
MJÖG SLÆMT ástand hefur ríkt
I málum bandariska stáliðnaðar-
ins að undanförnu og kemur það
mjög berlega I Ijós þegar annað
stærsta fyrirtækið, Bethlehem
Steei, tilkynnti nýlega að á þrem-
ur fyrstu ársfjórðungum þessa
árs hefði fyrirtækið tapað um 750
milljónum dollara sem eru um
159 milljarðar fslenzkra króna.
Bethlehem hefur undanfarin ár
verið frægt fyrir góða stjórnun og
verið mjög opið fyrir öllum nýj-
ungum' og málefni starfsmanna
fyrirtækisins hafa jafnan verið í
mjög góðu lagi, en á þessu ári
hefur fyrirtækið þurft að segja
upp 12000 starfsmönnum af þeim
90000, sem störfuðu hjá fyrirtæk-
inu áður en þessi mikli vandi fór
að gera verulega vart við sig á
seinni hluta ársins 1976.
Greinargerð Sverris
Runólfssonar III
Viljum við
Áður hefur komið fram í skrifum
minum að ég hef aldrei álitið að þeir
tveir vegamálastjórar sem ég hef haft
viðskipti við ynnu á móti mér. Við
höfum haft skiptar skoðanir en það er
aðeins heilbrigt Því miður get ég ekki
sagt það sama um suma þeirra undir-
menn og þá ósýnilegu spotta i þessu
þjóðfélagi, sem ég kalla mafíur. Það er
kannski rangt að nefna ekki nöfn en
það er svo oft að manns mestu and-
stæðingar í byrjun hugmynda, verða
bestu stuðningsmenn þegar á reynir.
Frá tækjaútbúnaði og vinnubrögðum
hér á landi sýnist mér að mafíurnar i
okkar þjóðfélagi, skilji ekki að góð
afkoma þjóðar byggist aðallega á góðu
vegakerfi og þeir vilji ekki betri vegi?
Kafli nr. tvö þessarar greinargerðar
birtist 9. nóv. s.l. Þar kom fram hvern-
ig misskilningur hafði orðið milli full-
trúa Vegagerðarinnar og fulltrúa
„Bl.á.st." 3 4 1973 um útvegun tækja
við gerð tilraunakaflans á Kjalarnesi
Allir fulltrúar „Bl.á.st." sem sátu fyrr-
nefnda fundi eru þaulvanir fundarsetu
og því með ólikindum að við allir
misskildum fulltrúa V.R Nokkur dæmi
af þeim mörgu skal ég nefna hvað V R
var ..hjálpleg við útvegun tækja"
Undirverktaka valtari hafði bilað. fór ég
þá fyrir hann til tækjamanns V R Mér
var ekki tekið opnum örmum svo ég
fór til yfirverkfræðings Vegagerðarinn-
ar Þá var mér sagt að ég mætti ekki
fara beint til tækjamannsins heldur
yrði ég að gera viðskipti gegnum eftir-
litið þegar ég þyrfti á einhverju að
halda utan þess sem Vegagerðin hafði
lofað skriflega, sem var: „Scraper Veg-
hefill (þegar hann er ekki í vegheflun)
Vatnstankur og dráttarbill. Kindfóta-
valtari (án dráttartækis)". Líklega hafði
tækjamaðurinn hringt i yfirverkfræð-
inginn Þegar ég sagði eftirlitinu frá
þessu, varð fulltrúa þess að orði: „Hva!
Við erum engir tækjamiðlarar."
Eftirlitið reyndi að ná i yfirverkfræð-
ing V R en gat ekki Þá sögðu þeir mér
að hafa samband daginn eftir Á með-
an mundu þeir athuga málið Nú dag-
inn eftir var sagt að svona vildi Vega-
gerðin hafa það Þetta sýnist mér að
V R hafði litinn sem engan áhuga á að
vera „hjálpleg við útvegun tækja " Það
er engin leið að reikna út hvað þetta
fyrirkomulag kostaði framkvæmdina
og enginn getur gert sér i hugarlund
hvað þetta kom sér oft illa fyrir mig
Vitaskuld fannst mér það vera skylda
mín að leita til Vegagerðarinnar þegar
mig vantaði eitthvað í staðinn fyrir að
leigja það frá öðrum Annað dæmi
hvað Vegagerðin var „hjálpleg við út-
vegun tækja” Vegna þess að við höfð-
um ekki „mulningsvél á staðnum"
(Pulverizer) hafði ég ákveðið, þegar
verklýsingin var skrifuð, að nota hefla
og mann til að taka stóra grjótið úr
jarðvegshryggnum á vegarstæðinu i
burðarlagið Eins og ég hef oft gert i
staðinn fyrir að sigta efnið Mér var
gert mjög erfitt að breyta verklýsing-
unni eftir að framkvæmd hófst, sem er
algengt að fá, svo ég ákvað að sigta
efnið Teiknaði ég sigti og fór með
öðrum manni til tækjamanns Vega-
gerðarinnar og spurði hvort þeir ættu
ekki neitt i þessa átt Hann segir „Nei,
við eigum ekkert i þessa átt nema
kannski einhvers staðar úti á landi " Þá
varð mér að orði „Þá verðúm við vfsf
betri vegi?
að smiða það " Þá svarar hann „Það
ætti nú ekki að vera mikill vandi fyrir
þig sem veizt allt betur en við " Á
þessu stigi málsins var ég orðinn vanur
svona óhreinindum, en þó langaði mig
til að segja: Jú vinur minn, veit ég það,
því ég er búinn að gleyma meiru en
sumir okkar sérfræðingar vita Jæja,
við smíðuðum sigtið, sem vitaskuld
tafði framkvæmdir nokkuð Þegar við
erum byrjaðir að sigta, kemur maður
upp á verkstað og spyr verkstjóra minn
hvers vegna við notuðum ekki sigtið
sem lægi niðri i Vegagerðarporti
Verkstjórinn segir mér þetta svo ég
Skæruliðar
í skjóli
myrkurs
~ný bók Francis
Cliffords
HÖRPUÚTGÁFAN á Akranesi
hefur sent frá sér nýja bók eftir
höfundinn Francis Clifford.
Nefnist hún „Ska^rulidar í skjóli
myrkurs“. Þetta er tíunda bók
Cliffords sem gefin er út á ís-
lenzku.
í frétt frá Hörpuútgáfunni seg-
ir, aó bókin sé svo spennandi aó
enginn leggi hana frá sér fyrr en
aó loknum lestri síóustu blaösíöu
og gleymi henni aldrei.
Höfundurinn hefur hlotiö ýms-
ar vióurkenningar fyrir bækur
sínar, m.a. 1. verölaun samtaka
glæpasagnahöfunda í Bretlandi
árið 1969.
Bókin er 181 blaósíóa aö stærö.
Þýöingu annaðist Skúli Jensson.
Prentun og bókband er unnió hjá
Prentverki Akraness hf. Kápu-
teikningu gerði Hilmar Þ. Helga-
son.
Engar djúpar holur
mynduóust á þessum 100
lengdarmetrum, sem er
eini staðurinn af öllum
tilraunakaflanum, sem
fékk rétt asfalt á réttum
tfma. Hinir 1100
metrarnir fengu ekki rétt
asfalt og allur kaflinn
ekkert slitlag fyrr en ári
og seint. Þess vegna er
ótrúlegt að kaflinn eyði-
lagðist ekki allur.
keyri niður í portið Jú, jú, þarna blasir
við mér þetta fína sigti Já, ástæðurnar
fyrir því að verkið fór fram úr
kostnaðaráætlun eru margar.
Margir vita hvernig gekk að fá verk-
fræðing sem var fáanlegur til að vinna
að þessu með mér Það tókst þó loks-
ins. Verkfræðingurinn gerði verklýs-
ingu og kostnaðaráætlun Verklýsingin
fyrir undirbygginguna. skurði og ræsi
var eftir verklýsingu Vegagerðarinnar
með upplýsingum um kostnað og af-
köst tækja frá Vegagerðinni, borgar-
verkfræðingi Reykjavíkur og einnig
ýmsum verktökum, sem leigja tæki
Burðarlagið og slitlagið var áætlað
eftir upplýsingum frá ofangreindum
aðilum Með aðstoð minni um afköst
og hvernig blöndunarvélin vinnur
Einnig frá fræðiritum
Verklýsingin og kostnaðaráætlunin
voru skrifaðar með sérstök tæki í huga,
t d fór ég með verkfræðingum til eins
verktakans og var ákveðið að við
notuðum 2 vagna (scrapers) til að
vinna undirbygginguna Þetta brást og
varð ég að sætta mig við að breyta til
með tæki. og afköst minnkuðu við það
frá því sem áætlað var Það viðurkenn-
ist hér aftur að ég hafði víst ekki gert
mér grein fyrir því að á íslandi er ekki
hægt að fara í næsta sima og fá annan
i stað þeirra sem bregðast eins og
hægt er i Amerrku.
Eins og menn vita eru vélar gefnar
upp til vissra afkasta. en hér fær meður
kannski ekki nema einn þriðja af
áætluðum afköstum eftir vinnudag og
hef ég vissar hugmyndir um þetta
ástand Kostnaðaráætlunin var miðuð
við dagvinnu, en það kom á daginn að
ég fengi ekki sum tækjanna nema á
sunnudögum Við gerð slitlagsms varð
ég að nota dreifara sem ekki er byggð-
ur fyrir það verk, því dreifaranum sem
átti að nota var Vegagerðin búin að
farga, þegar þurfti á honum að halda
Fyllingar fyrir undirbygginguna voru
reiknaðar 25 þús. teningsmetrar Þetta
meir en tvöfaldaðist og þar að auki
niðurgröftur og jarðvegshreinsanir sem
ég taldi ekki nauðsynlegar og ekki
ætlaðar Samningar höfðu ekki verið
gerðir við landeigendur um námutök-
ur. Þegar framkvæmd var hafin var
lögbann sett á verkið og þurftum við
að breyta yfir í námustaði sem voru
óhentugri Ekki einu sinni, heldur oft-
ar Út af kostnaði má ekki gleyma
blessaðri verðbólgunni en
1 974—75— og 76 voru mestu verð-
bólguár hér á landi Kostnaðaráætlun-
in var gerð snemma árið 19 74
Það hefur komið fram áður að í
verkið, eftir að verklýsingin og
kostnaðaráætlunin voru skrifaðar,
bættust um 100 metrar við undir-
bygginguna og þ a a afleggjari að
bænum S : urbæ
í bréfi verkfræðings míns þann
12.7.74 stendur „Er málið varðar er
einungis óskað eftir grófri kostnaðar-
áætlun i formi einingaverða Vakin er
athygli á smæð verksms í þessu sam-
bandi sem gerir okkur að sjálfsögðu
erfitt um vik sérstaklega um mat á
undirbyggingu vegarins."
í fjórða og seinasta kafla þessarar
greinargerðar sem verður afhentur á
fréttamannafundi þann 21 nóv. n k
mun koma fram m a hvernig að mínu
áliti var að ásettu ráði reynt að eyði-
leggja þessa tilraun
Málverkasýning á
Borgarspítalanum
UNDANFARNA daga hefur
staðió yfir málverkasýning á
Borgarspitalanum á verkum
Guðrúnar Brandsdóttur hjúkr-
unarfræðings. Guórún er elzti
starfandi hjúkrunarfræðingur
Borgarspítalans, átti 75 ára af-
mæli 16. október sl.
Fyrir 10 árum tók Guðrún að
mála myndir í fristundum sin-
um, hún sótti m.a. námskeið í
Myndlistaskólanum við
Freyjugötu í fjóra vetur og
hélt einkasýningu á myndum
sínum á Mokka árið 1972. Á
Borgarspítalanum sýnir Guð-
rún 39 oliumyndir og eru þær
flestar til sölu.