Morgunblaðið - 20.09.1979, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1979
13
Njörður P. Njarðvík
reyndar furða að ekki skuli skrif-
að meira um þau átök sem verða í
lífi unglinga á viðkvæmu skeiði
þegar kröfurnar til þeirra verða
óhóflegar.
Þýddar barnabækur nefnist
grein eftir Auði Guðjónsdóttur og
Kristínu Jónsdóttur byggð á rit-
gerð til B.A. prófs í íslensku eftir
þær og Þuríði Jóhannsdóttur.
Margar ályktanir þessarar grein-
ar má fallast á, en þó tel ég til
dæmis ástæðulaust að vera að
amast við Edgar Rice Burroughs,
höfundi Tarzanbókanna. Nýlendu-
stefnan er ekki áberandi í þessum
bókum þótt Burroughs hafi vitan-
lega verið barn síns tíma.
Erindi eftir Sven Wernström
sýnir að hann lítur á barna- og
unglingabækur sem heppilega leið
til að knésetja kapítalismann. Það
ErBarbapapa á
móti sósíalisma?
Guðjón Sveinsson. Bent er á að
Helgi skoðar heiminn eftir Njörð
P. Njarðvík hafi sérstöðu meðal
bóka sem ekki eru eingöngu ætlað-
ar til skemmtunar heldur vilja
„sýna og skýra eitthvert ofurlítið
brot af heiminum fyrir lesanda".
Þetta er orðað svo: „Þar er ekki
boðuð þægð við mannlegt kerfi
heldur náttúruna sjálfa".
Rétt er það að Guðrún Helga-
dóttir „vekur lesanda til umhugs-
unar um ýmis mál“, en Páll
Vilhjálmsson er tekinn nokkuð
hátíðlega þegar hann er talinn
minna stundum á hetjur reyfar-
anna vegna andlegrar ofur-
mennsku sinnar. Við skulum
minnast þess að það er ekki síst
skopskynið i bókum Guðrúnar sem
gerir þær læsilegar og eftirminni-
legar. Hugmyndaflug barnanna
má heldur ekki taka frá þeim með
því að einblína á vandamál og
lausn þeirra. Eigi barnabók-
menntir að verða hluti samfélags-
kennslu og pólitísks uppeldis
munu flest börn fljótlega fá
Súpermann til að leysa málin.
Auðvitað gerir Silja Aðalsteins-
dóttir sér grein fyrir þessu. Hún
bendir á að dæmisaga um banda-
ríska hersetu á íslandi eftir Guð-
jón Sveinsson höfði meira til
fullorðinna lesenda „sem hafa
gaman af að ráða í tákn sögunnar
en til barna sem verða að fá hjálp
við allt slíkt".
Olga Guðrún Árnadóttir fær
hér hrós fyrir Búrið um „stúlkuna
Ilmi sem sprengir af sér fjötra
heimilis og skóla þegar hún finnur
að þeir eru að verða henni hel-
fjötrar". Með Búrinu fann Olga
Guðrún þarft söguefni og er
er ekki langt stökk frá sjónarmið-
um Wernströms til þess sem
Njörður P. Njarðvík hefur að
segja um fjölþjóðlegt samprent.
Gerður G. Oskarsdóttir skrifar
um Tengsl skóla og atvinnulífs.
Hún lýsir kynningu atvinnulífs í
Gagnfræðaskólanum í Neskaup-
stað. Hún leggur áherslu á að
foreldrar eigi að vera í nánari
tengslum við skólana en verið
hefur og hafa tækifæri til að hafa
áhrif á stefnu þeirra og störf.
í grein Gunnars Karlssonar Um
pólitískt uppeldi er fullyrt að börn
séu pólitískt vannærð. Hann hvet-
ur til sameiningar foreldra sem
vilja að börn þeirra fræðist í
skólunum um pólitík „hvort sem
þeir hafa trú á borgaralegu eða
sósíalísku þjóðfélagi". Óneitanlega
fyndin hugmynd.
Eins og ljóst ætti að vera er
þetta hefti Tímaritsins efnismikið
og ætti að stuðla að umræðu.
Skáldskaparefni er m.a. ljóð í
samantekt Vilborgar Dagbjarts-
dóttur. Nokkrir rithöfundar leggja
til efni handa börnum. Guðbergur
Bergsson á þátt sem nefnist Ég á
bíl, Olga Guðrún Árnadóttir ljóð-
ræna mynd sem hún kallar Börn
dags og nætur og Vilborg Dag-
bjartsdóttir bernskuminningu frá
Seyðisfirði: Slagbolti. Þetta er
úrvalsefni sem eykur gildi Tíma-
ritsins þótt óneitanlega hefði ver-
ið gaman að fá fjölbreyttari mynd
af því sem nú er skrifað handa
börnum. Þýddar sögur eru Nornin
í Múfftargötu erftir Pierre
Gripari, þýðandi Þorgeir Þor-
geirsson og Tu tu tu eftir Astrid
Lindgren sem Þorleifur Hauksson
þýðir.
Henrik Nordbrandt kemst í
raun að sömu niðurstöðu og Bert-
olt Brecht síðar í ljóði sínu með
orðunum:
Einnig hatrið á svívirdunni
afskræmir andlitið.
Varla yrkir Henrik Nordbrandt
þetta ljóð að ástæðulausu. Við
þekkjum mörg dæmi þess sem
hann talar um. Ég hef ekki fyrr
rekist á ljóð eftir hann sem kalla
mætti pólitískt. Hann yrkir yfir-
leitt á klassíska vísu með skírskot-
unum til liðinna menningarskeiða
og er manna best að sér í grískum
og tyrkneskum bókmenntum, enda
búið lengi á þeim slóðum þar sem
þessar tungur eru talaðar.
í Spögelseslege er Henrik Nord-
brandt trúr þeim yrkisefnum sem
einkennt hafa skáldskap hans frá
upphafi. Enginn verður fyrir von-
brigðum sem les Ode til en
gammel vin eða Om Islam og Den
danske Kunst. En Nordbrandt
yrkir að þessu sinni einnig um
heimkynni bernsku og æsku: Fre-
deriksberg, Lilleröd og Korsör.
Heimkomið frá vöggu menningar-
innar snýr skáldið sér að hvers-
dagslegum hlutum eins og dönsku
bæjarlífi. En í ljóðheimi þess eru
frægari höf en Eystrasalt ávallt
innan seilingar, strendur sírena
sem heilla til sín sæfara.
Ljóð Henriks Nordbrandts sam-
eina með sérkennilegum hætti
goðsögn og veruleik. Skáldum
hættir til að byggja lífvana minn-
isvarða um fortíðina. En heimur
fornmenningarinnar verður hjá
Nordbrandt eðlilegur rammi til-
finninga hans. Hann dregur upp
myndir úr lífi fólks í grísku
eyjunum og lýsir því hvernig nú er
umhorfs þar sem Ódysseifur var
áður á ferð. Stéttabarátta og
dægurmál koma lítið við sögu hjá
Henrik Nordbrandt. Slíkt eftir-
lætur hann öðrum skáldum. Aftur
á móti mætti benda á ferðaminn-
ingar hans frá Grikklandi og
Tyrklandi ef menn vilja fræðast af
öðru en ljóðum. Þær hafa komið
út í bókinni Breve íra en ottoman
(Gyldendal 1978) og eru mjög
skemmtilegur lestur, fullar af
ýmsum athugunum sem koma á
óvart. Að hætti skálds leggur
hann áherslu á mannlegar hliðar
ferðalaga, en setur sig ekki í
stellingar sérfræðings. Þess vegna
er Breve fra en ottoman þægilegur
félagsskapur.
Þeir sem vilja kynnast því besta
í dönskum nútímaskáldskap ættu
að ná sér sem fyrst í bækur
Henriks Nordbrandts.
Feröatöskur
í miklu úrvali
mmm
Hallarmúla 2,
Hafnarstræti 18,
Laugaveg 84.
DnnssHfiu
sivniDssonRR
OL
œttu að fá
að lœra að dansa
Sjálfsagður og eðlilegur þáttur
í uppeldi hvers barns
ætti að vera að læra að dansa.
Kennslustaðir
Reykjavík: Kópavogur:
Brautarholt 4, Hamraborg 1,
Drafnarfell 4, Kársnesskóli.
Félagsheimili Fylkis Seltjarnarnes:
(Árbæ). Félagsheimiliö.
Hafnarfjörður:
Gúttó.
Símar 20345> 24°59
74444,39551.
Innritun og
upplýsingar
kl. 10-12
og 13—19
f
38126,