Tíminn - 26.06.1965, Page 5

LAUGARDAGUR 26. júní 1965
Otgefandl: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framlcvæmdastiórl- Kristján Benediktsson rtitstiórar pórnrinn
Þórarinsson (ábi Andrés Kristjánsson. Jón Helsason oa Indriði
G Þorsteinsson °killtrúl ritstjórnar Tómas Karlssor. Aug
lýsingastj Steingrlmui Glslason Ritstj skrifst.ofui liddu
búsinu slmaT 18300- 18305 Skrifstofur Bankast.ræt) Af
greiðslusimi 12323 Auglýstngaslml 19523 Aðrar skriistofur
slml 18300 Askriftargjald kr 90 00 á mán mnanlands t
lausasölu kr 5.00 eint - Prentsmiðjan EDDA h.f
Óverjandi hömlur
Stjórnarblöðunum gengur illa að verja þá ákvörðun,
að Stofnlánadeild landbúnaðarins er bannað að iána á
S '.ma ári nema til þess, sem hún kallar eina framkvæmd.
í verki verður þetta þannig, að bóndi, sem hyggst
byggja fjós og hlöðu, fær aðeins lán út á aðra bygg-
inguna, enda þótt þær séu sambyggðar. Þá er og sá fyrir-
vari látinn fylgja, að Stofnlánadeildin áskilji sér rétt til
að lána aðeins tvo þriðju af því, sem áður hefur verið
venja.
Það er augljóst, að hér er markvisst stefnt að því að
draga úr framkvæmdum landbúnaðarins. Þessar hömlur
bitna einkum á þeim bændum, sem verst eru settir og
skemmst eru komnir.
í stað þess að verja þetta beint. reyna stjórnarblöðin
að beina umræðunum inn á aðrar brautir. Mbl. hampar
enn á ný gömlum rógsögum, að lánasjóðir landbúnaðar
ins hafi verið tómir, er vinstri stjórnin lét af völdum.
Þvert á móti var þó hagur þeirra góður þá, en núv.
ríkisstjorn spdlti honum með gengisfellingum, því að
hún lét lánasjóði landbúnaðarins vera einu sjóðina, er
ekki fengu gengistap bætt.
Þá segja stjórnarblöðin, að þeim farist ekki að tala,
sem vilja svipta lánasjóðina bændaskattinum. Þessi skatt-
ur verður sennilega í kringum 15 millj. kr. í ár og er
það ekki lítill baggi fyrir bændastéttina og þó einkum
fyrir þá bændur, sem verst eru settir. En þótt þetta sé
þungur baggi á bændum, ætti Seðlabankanum að vera
næsta auðvelt að útvega Stofnlánadeildinni þessar 15
millj. kr. að láni, þar sem frysta spariféð nemur orðið
allmikið yfir einn milljarð kr. Það þyrfti því ekki að
draga úr lánveitingum Stefnlánadeildarinnar, þótt
bændaskatturinn væri felldur niður. Nokkuð var líka
það, að fram til valdatíma núv. ríkisstjórnar var lána-
sjóðum landbúnaðarins séð fyrir starfsfé, án nokkurr-
ar slíkrar skattlagningar.
Þessir útúrdúrar stjórnarblaðanna bæta því ekki mál-
stað þeirra, sem þrengja að landbúnaðinum með hinum
nýju fjárfestingarhömlum. Þessir útúrdúrar sýna aðeins
að stjórnarblöðin treysta sér ekki til að verja þær og
hafa þau þó ekki kallað allt ömmu sína í þeim efnum,
stjórnarblöðin sanna þannig sjálf, að þessar hömlur eru
óverjandi.
Mbl. og alúmínmálið
Mbi. segir í forustugrein í gær, að Tíminn hafi sagt,
að ríkisstjórnin muni ganga að hverjum þeim samnings-
kjörum, sem fáanleg eru í alúmínmálinu svonefnda.
Hið rétta er, að Tíminn hefur sagt, að skrif Mbl.
bentu til þess, að ríkisstjórnin væri reiðubúin til að
ganga að hverju, sem væri í þessum efnum. Ályktun
þessa hefur Tíminn dregið af því, hvernig Mbl. hefur
lofsungið tilboð alúmínhringsins.
Seinast í gær, segir lika Mbl, að Alþingi verði að
afgreiða þetta mál jákvætt. Halda menn, að það geri
alúmínhringinn þægari í samningum, að stærsta blað
landsins skuli þannig krefjast þess að málið verði afgreitt
jákvætt áður en aðalsamningar hefjast og ekki er vitað
til fulls um það, sem í boði kann að verða?
Mbl. styrkir sannarlega ekki samningsaðstöðu ríkis-
stjórnarinnar með slíkum skrifum. En þau eru heppileg
fyrir binn erlenda hring.
TIMINN
W"- • • •' Tj.Ti • • 1 W
ERLENT YFIRLIT
Krag segir umdeilda setningu
Ætlar hann að styðjast við flokk Aksel Larsens eða ekki?
Jens Otto Krag, forsætisráðherra, ásamt konu sinni.
FYRIR nokkrum dögum lauk
29. flokksþingi Sósíaldemókrata
í Danmörku. Þing þetta fór
vel fram, deilur voru litlar á
yfirborðinu, og Krag forsæt-
isráðherra var einróma endur-
kjörinn formaður flokksins.
Það hefur því heldur dregið
úr þeim spám, að Sósíaldemó-
kratar kunni bráðlega að
skipta um foringja og setja
Per Hækkerup utanríkisráð-
herra á oddinn. Helzti gallinn
á Krag er sá, að hann hefur
Iítil tengsli við verkalýðshreyf
inguna og er ekki mælskumað-
ur á borð við ýmsa fyrri leið-
toga Sósíaldemókrata, þótt
hann sé eigi að síður vel
máii farinn. Hann hefur hins
vegar reynzt allslyngur samn-
ingamaður. Hækkerup er að-
sópsmeiri, en hann hefur engu
nánari tengsli við verkalýðssam
tökín en Krag. Af líklegum for
ingjaefnum hjá Sósíaldemókröt
um eru nú oftast nefndir Erl-
ing Dinesen, vinnumálaráð-
herra og K. B. Andersen
menntamálaráðherra.
ÁÐUR en flokksþingið kom
saman, hafði nokkur athygli
beinzt að því vegna ályktunar,
sem hafði verið samþykkt á
fun£(jtj£é}j|g§ hPgra Sósíaldemó-
krataS Kaupmannahöfn. Álykt-
un þessi var í stuttu máli sú,
að skorað var á flokkinn að
viðurkenna Sósíalistiska þjóð-
flokkinn (flokk Axel Larsens)
á þann veg, að atkvæði þing
manna hans væru reiknuð
með, þegar ná þyrfti meiri-
hluta í þjóðþinginu, engu síð
ur en atkvæði þingmanna úr
borgaralegu flokkunum.
Með ályktun þessari var
hreyft viðkvæmasta deilumál-
inu í flokknum og einu eld-
fimasta deilumáli danskra
stjórnmála. Af hálfu íhalds-
manna og Vinstri manna hefur
mikið kapp verið lagt á þann
áróður, að Sósíaldemókratar og
flokkur Aksel Larsens myndu
taka höndum samaij, ef þeir
fengju meirihluta á þingi og
þannig yrði mynduð róttæk
sósíalistastjórn í Danmörku.
Sósíaldemókratar hafa reynt að
hamla gegn þessum áróðri með
Því að lýsa yfir því, að þeír
myndu aldrei taka upp sam-
vinnu við flokk Aksel Lars-
ens. Fyrir seinustu kosningar
gekk Krag svo langt að bæta
því við, að Sósíaldemókratar
myndu ekki láta afgreiðslu
neinna stórmála á þingí velta
á- stuðningi þingmanna Sósíal
istíska þjóðflokksins eða m.ö.
o. atkvæði þeirra yrðu ekki tal-
in með meírihlutanum. Það var
gegn þessari yfirlýsingu Krags,
sem áðurgreindri ályktun ungra
Sósíaldemókrata í Kaupmanna
höfn var beint. Þeir kröfðust
ekki samvinnu við flokk Aks
els Larsens, heldur að stuðning
ur hans yrðí þeginn á þingi við
afgreiðslu mála.
Þegar Krag gaf áðumefnda
yfirlýsingu, var staðan á þingi
þannig, að Sósíaldemókratar og
Radikali flokkurinn höfðu eins
atkvæðis meirihluta á þingi.
Flokkamir stefndu að því að
halda Þessum meirihluta áfram.
í þingkosningunum, sem fóru
fram síðastl. haust, glataðist
þessi meirihlutí. Sósíaldemókrat
ar mynduðu þá minnihluta
stjórn og hefur hún hingað til
byggzt á óbeinum stuðningi
Radikala flokksins og tveggja
liðhlaupa úr Vinstri flokknum.
Þessi stuðningur er alltof valt
ur. Hins vegar yrði staða stjóm
arinnar allt önnur, ef vikið væri
frá yfirlýsingu Krags og fallizt
á stefnu ungra Sósíaldemókrata
í Kaupmannahöfn. Þá gætí
stjórnin notið óbeins stuðnings
Sósialistíska þjóðflokksins í
mörgum málum. Aksel Larsen
hefur nefnilega lýst yfir því,
að hann vilji gjarnan veita
slíkan stuðning, því að hann
vilji ekkí fella stjórn Sósíal-
demókrata, ef afleiðingarnar
verða þær, að hægri flokkarn-
ir taki við stjóminni.
UNGIR Sósíaldemókratar í
Kaupmannahöfn létu allítarlega
greinargerð fylgja tillögu sínni.
Þar segir, að Sósíaldemókratar
hafi undanfarið byggt pólitík
sína á því, að þeir gætu haft
samvinnu við frjálslyndan mið
flokk, Radikala flokkinn. Allt
benti til, að fótunum væri
nú kippt undan þeirri pólitík,
þar sem Radikali flokkurinn
væri augljóslega deyjandi flokk
ur. Ýmsir létu sig nú dreyma
um, að hægt yrði að fá Vínstri
flokkinn til samstarfs í stað
Radikala flokksins, en Þær
vonir væm orðnar að litlu eða
engu eftir brotthlaup Wester
bys og Didrichsen. Við það
hefði bílið milli Sósíaldemó-
krata og Vinstri flokksins auk
izt. Þannig hefðu nú viðhorf
skapazt í dönskum stjómmál-
um og Sósíaldemókratar yrðu
að endurskoða afstöðu sina með
tilliti til þess. Þetta gilti ekki
sízt afstöðuna tíl Sósíalistíska
þjóðflokksins. Stefnumunur
hans og Sósíaldemókrata væri
a. m. k. ekki í orði kveðnu
meiri en svo, að samruni þess-
ara flokka væri ekki óeðlilegur
í framtíðinni, ef persónur og
gamlir fordómar stæðu ek'kí í
veginum.
AF HÁLFU hægri flokkanna
var sérstaklega fylgzt með því,
hvort deilur risu á þingi Sós-
ílademókrata út af þessari til-
lögu ungra Sósíaldemókrata í
Kaupmannahöfn, en formlega
lá hún ekki fyrir þinginu.
Auðsjáanlega var líka reynt
að þræða fram hjá Þessu máli
á þínginu, en vafalítið hefur
það verið rætt að tjaldabaki.
Til þess bendir ein setning,
sem Krag sagði á þinginu og
áreiðanlega mun verða langlíf,
ef marka má skrif danskra
blaða í dag. Krag sagði, að
bein samvinna við Sósíalistíska
þjóðflokkinn kæmi ekki til
greina, og þetta var mjög ræki
lega áréttað í ályktun þingsins.
Hins vegar bætti Krag við, að
atkvæði þingmanna Sósíalist-
íska flokksins yrðu að sjálf
sögðu talin með, þegar póli-
tískar ákvarðanir væru tekn-
ar á þjóðbinginu. Þótt þessi
setning sé harla loðin, hafa
dönsku blöðin yfirleitt túlkað
hana á einn veg. Þau telja, að
Krag hafi hér vikið frá yfir-
lýsingu sinni fyrir kosningarn
ar og gengið inn á sjónarmið
ungra Sósíaldemókrata. Hvort
þetta verður svo í reynd, sker
reynslan að sjálfsögðu úr um.
En víst er það að andstæðingar
Sósíaldemókrata til hægri
munu reyna að gera sér mikinn
mat úr þessari setningu og
gera sem mesta grýlu úr hugs
anlegri samvinnu Sósíaldemó-
krata og Sósíalistíska þjóði.
flokksins. Hvernig, sem menn
vilja túlka þessa setningu, er
það jafnframt augljóst, að um
þessi mál er ríkjandi veruleg
ur ágrein»ngur hjá Sósíaldemó
krötum. Þ.Þ.
I