Morgunblaðið - 12.10.1979, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. OKTÓBER 1979
Ný bók frá Stafafelli:
Grónar götur
eftir Hamsun
BÓKAÚTGÁFAN Stafafell er
um þessar mundir að gefa út
bókina Grónar götur eftir
Knut Hamsun í íslenzkri þýð-
ingu Skúla Bjarkans. Fjallar
höfundur þar um handtöku
sína, dvöl á geðveikrahæli og
úrskurð sérfræðinga, sem
sögðu hann hafa skertar sál-
argáfur, en bókina skrifaði
hann eftir að úrskurður þessi
lá fyrir.
Magnús Brynjólfsson hjá
Stafafelli tjáði Mbl. að Knut
Hamsun hefði ritað bókina á
níræðisaldri árið 1949 og væri
hún um dvöl hans á geðveikra-
hæli svo sem fyrr er sagt og
lýsti hann þar hvernig vísind-
um höfðu úrskurðað hann með
skertar sálargáfur og er fjallað
um prófessorinn sem hafði með
hann að gera meðan á vist hans
á hælinu stóð. Magnús sagði að
bókaútgáfa sín hefði jafnan
reynt að gefa út bækur eftir
Knut Hamsun
þekkta höfunda, en áður hafa
komið út t.d. Bókin um veginn,
Lilja o.fl. Þá gefur útgáfan út í
ár tvær barnabækur, en bók
Knut Hamsuns er nú í bók-
bandi og kemur á markað á
næstunni.
★Bandídó nidur mjóar gallabuxur ABandídó Flannel buxur med klauf ef
óskað er
★Bandídó „Dún watte“ jakkar ★Bandídó barnabuxur ★Bandídó skyrtur
★Wrangler „smió“ buxur ★Wrangler skyrtur ★Wrangler flauelís buxur
★Wrangler barna buxur ★Alls konar nýr haust/fatnaður
Laugavegi 20. Sími frá skiptiborði 85055.
Brezhnev gefur
línuna
KREMLVERJAR hafa greinilega
ákveðið að nota 30 ára afmæli
kommúnistastjórnarinnar i Aust-
ur-býskalandi til hins itrasta i
áróðursskyni. Stóryrtar yfirlýs-
ingar Brezhncvs um friðarvilja Sov-
étmanna og fylgirikja þeirra eiga
bæði að slæva árvekni Vesturlanda-
búa og draga athyglina frá jafn
óþægilegum staðreyndum og þeirri,
að frá stríðslokum hafa 3 miíijónir
manna að minnsta kosti flúið
„sælu“ kommúnismans i austur-
Þýskalandi.
í hátíðarræðu sinni boðaði Brezh-
nev, að Sovétmenn mundu fækka um
20 þúsund hermenn í liði sínu í
Austur-Þýskalandi og flytja þaðan
um 1000 skriðdreka. I sovéska hern-
um í Austur-Þýskalandi eru 400
þúsund hermenn og 7000 skriðdrekar
en margir þeirra eru orðnir úreltir.
Þegar metið er gildi þessa boðaða
samdráttar, má ekki gleymast, að í
Mið-Evrópu hafa Varsjárbandalags-
löndin 127 herdeildir undir vopnum
en Atlantshafsbandalagslöndin að-
eins 47. Skriðdrekar kommúnista eru
alls 20 þúsund en Vesturlanda 7000
og herflugvélarnar eru 12350 fyrir
austan en 4300 fyrir vestan. Til þess
að draga úr þessu gífurlega ójafn-
vægi í venjulegum vopnabúnaði hef-
ur Atlantshafsbandalagið komið
fyrir um 7000 kjarnasprengjum í
Vestur-Þýskalandi, sem beitt yrði á
vígveilinum í Mið-Evrópu.
Viðræðurnar sem fram hafa farið í
Vínarborg síðan 1973 milli Varsjár-
bandalagsins og Atlantshafsbanda-
lagsins um jafnan og gagnkvæman
samdrátt herafla í Mið-Evrópu
(MBFR), sýna, að menn telja, að með
ofangreindum viðbúnaði hafi skapast
forsendur fyrir samdrætti heraflans.
Hitt er annað mál, að Sovétmenn
hafa tekið í notkun ný ógnarvopn,
sem ekki hafa verið til umræðu í
Vínarborg og raska allri myndinni.
Þetta er annars vegar SS-20 eld-
flaugin og hins vegar Backfire-
sprengjuþotan, en bæði þessi vígtæki
flytja kjarnorkusprengjur og teljast
því ekki til „venjulegra" vopna eins
og þau eru skilgreind. Takmörkun á
þessum vopnum mundi verða innan
ramma Salt-3 samnings verði hann
einhvern tíma gerður. En í Salt-2
viðræðunum lofuðu Sovétmenn
Bandaríkjamönnum, að þeir myndu
ekki beita Backfire-þotunni gegn
Bandaríkjamönnum. Hún er því að-
eins ætluð til árása á næstu ná-
granna Sovétríkjanna svo sem í
Vestur-Evrópu og Kína.
SS-20 er svokölluð meðaldræg
eldflaug, henni verður ekki skotið
milli heimsálfa hins vegar nær hún
til skotmarka í Vestur-Evrópu frá
skotpöllum austan járntjaldsins.
Eldflaugin er búin þremur kjarna-
hleðslum. Hún er handhæg í meðför-
um, því að henni má koma fyrir á
flutningavögnum, járnbrautarvögn-
um og bryndrekum. Þess vegna er
erfitt að finna hana og granda henni.
Sýnir 220 litljósmynd-
ir á Kjarvalsstöðum
REYKVÍKINGUM stendur ckki ýkja oft til boða að skoða listrænar
Ijósmyndasýningar. en nú í kvöld opnar Rafn Hafnfjörð sýningu að
Kjarvalsstöðum á um 220 litljósmyndum er hann hefur tekið á síðustu
árum.
Hjálmar R. Bárðarson segir í
sýningarskrá að fyrir 30-40 árum
hafi það verið rætt í ljósmyndatíma-
ritum hvort ljósmyndun væri list eða
ekki og síðar segir hann að ljósmynd-
un hafi fyrir löngu aflað sér þann
sess að viðurkennt er að með aðferð-
um ljósmyndunarinnar einnar getur
hún verið myndrænt tjáningarform,
sjálfstæð og óháð öðrum aðferðum.
Nefna má einnig að í nýlegri grein í
Time er fjallað um hvernig verð á
ljósmyndum hefur rokið upp allra
síðustu árin og að verslanir með
ljósmyndir hafi fyrir 5 árum aðeins
verið 12 í Bandaríkjunum, en séu nú
að minnsta kosti 125.
Um sýningu sína segir Rafn Hafn-
fjörð svo í aðfaraorðum sýningar-
skrárinnar: Þessi sýning er framar
öllu viðleitni til að opna augu landa
minna fyrir mikilvægi ljósmyndalist-
arinnar og reyndar allrar myndlist-
ar. Sá sem er ólæs á myndir er einnig
skemmtilegar litasamsetningar í
gróðri, vatni, ís og yfirleitt hverju
sem er. Sýningin er sem fyrr segir að
Kjarvalsstöðum og verður hún sett
þannig upp að með t.d. einni yfir-
litsmynd fylgja margar smærri
myndir frá nálægu umhverfi og sýna
það smáa, svo sem fyrr var nefnt.
Hörður Ágústsson listmálari ritar
einnig í sýningarskrána og segir þar
m.a. að Rafn hafi ásamt félögum
sínum sýnt í Bogasal árið 1961 og
hafi þar verið brotið upp á nýjum
möguleikum ljósmyndalistarinnar
með eftirminnilegum hætti. Síðan
segir Hörður:
Og nú kemur Rafn með fangið fullt
af myndum eftir langa fjarvist, eins
konar óð til íslands í lit, ljósi og
formi. Eg sagði lit, því fram að þessu
hefur hann tjáð okkur geðhrif sín og
sjón á blæbrigðaskala milli svarts og
hvíts. Skiljanlegt er að einhvern tíma
hafi það tekið hann að ná fullu
Rafn Hafnfjörð hengir upp eina af myndum sinum, en sýning hans að
Kjarvalsstöðum verður opnuð í kvöld. Ljósm. Krlstján.
ólæs á hið mikilfenglega land okkar
og þá um leið allt umhverfið.
Rafn Hafnfjörð segist hafa tekið
ljósmyndir allt frá fermingu er hann
fékk sína fyrstu myndavél og síðan
hafi áhuginn vaxið með árunum.
Elstu myndirnar á sýningunni eru
teknar fyrir 25 árum. Langflestar eru
þær úr náttúrunni, en einnig nokkrar
portretmyndir. Landslagsmyndir
Rafns eru ekki venjulegar yfirlits-
myndir frá hinum ýmsu stöðum,*
heldur segist hann leitast við að sýna
margt af því smáa, sem finna má í
náttúru landsins, fallegar og
túlkunarvaldi á því undri sem litur-
inn er. Því meiri gleði er það að sjá
hversu sterkum tökum hann hefur
náð á hinum nýja miðli og fellt hann
að fyrri reynslu. Rafn var einu sinni
að því spurður hvaða kröfur hann
gerði til góðs ljósmyndara: „I fyrsta
lagi þarf hann að þekkja frumform
myndlistar, í öðru lagi að kunna svo
vel á myndavélina að hún verði eins
og framhald af huga hans og hönd-
um, — og í þriðja lagi þarf hann að
vera skáld.“ Á sýningu Rafns nú sést
hvernig hann stenst þessar hörðu
kröfur.