Tíminn - 29.06.1965, Blaðsíða 5

5
HtBMEUDACEUR 29. júní 1965
Otgefandl: FRAMSÖKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Krlstján Benedtktsson. Kitstjórar: Pórarxnn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson, Pulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Stelngrimur Glslason. Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, slmar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastrætl i. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrtfstofur,
slmi 18300. Askriftargjald kr. 90,00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Sildarskatturínn
Þau tíðindi hafa gerzt, aS seinustu skattalög ríkis-
st . innar, sem voru gefin út sem bráðabirgðalög,
ha.; ; ,övað síldarflotann. Að því hlaut fyrr en síðar að
komc, að ofsköttunarstefna ríkisstjórnarinnar leiddi til
einhverra slíkra atburða. Síldarskatturinn, sem felst í
hinum nýju bráðabirgðalögum um flutningasjóð síldveiða
keldtar verulega síldarverðið til sjómanna og útvegs-
manna. Sjómenn telja þetta svo ranglátt, að þeir hafa
Ftöðvað síldveiðarnar. Horfur virðast á, að þær hefjist
ekki aftur, nema stjórnin breyti hér um stefnu.
Aðalefni bráðabirgðalaganna er það, að 15 kr. skattur
er lagður á hvert bræðslusíldarmál. Þessi skattur er lát-
inn renna í sérstakan sjóð, sem aðallega á að styrkja
flutninga á síld til þeirra staða, þar sem skortur er á
atvinnu. Síldarverðið til útvegsmanna og sjómanna lækk-
ar að sjálfsögðu sem þessum 15 kr. skatti nemur, og er
hér því raunverulega um að ræða skatt, sem leggst ein-
hliða á þessar stéttir.
Það er skiljanleg afstaða sjómanna og útgerðarmanna
að fjár til atvinnubóta sé ekki sérstaklega aflað með
því að skattleggja þá og atvinnuveg þeirra. Það eru al-
mannasjóðir, sem eiga að kosta atvinnubótaráðstafanir,
en ekki ein stétt eða atvinnugrein.
Hér er því ekki eingöngu um fjárhagsmál fyrir sjó-
menn og útgerðarmenn að ræða, heldur réttindamál.
Með því að mótmæla síldarskattinum eins einarðlega
og þeir gera, vilja þeir ekki aðeins mótmæla síldarverði,
sem er of lágt að þeirra dómi, heldur einnig koma í veg
fyrir það bæði nú og í framtíðinni, að þeir séu sérstak-
lega skattlagðir vegna ráðstafana, sem þjóðarheildin á
að standa undir, en ekki einstakar stéttir.
Það ætti að vera auðvelt fyrir aðra, sem setja sig
í spor sjómanna, að skilja þessa afstöðu þeirra. Þess-
vegna verður að treysta því, að ríkisstjórnin endurskoði
hér afstöðu sína, en stöðvi ekki síldveiðarnar vegna
skatts, sem hún er með bráðabirgðalögum að leggja
ranglega á sjómenn og útgerðarmenn. Þjóðarhagur krefst
þess, að ríkisstjórnin láti hér skynsemina ráða. Annars
ber henni að víkja.
Fullkomm upplausn
Örðugt er að hugsa sér meiri upplausn en nú ríkir á
íslandi. Síldarflotinn hefur stöðvazt vegna nýrra skatta-
laga, sem ríkisstjórnin hefur sett. í dag verður senni-
lega miklu af mjólk hellt niður á Suðurlandi vegna skæru-
hernaðar, sem hlýzt af því, að ríkisstjórnin stendur í
vegi þess, að verkamenn fái leiðréttingu á kauptöxtum,
sem allir viðurkenna, að séu orðnir langt á eftir verð-
lagsþróuninni, og fleiri og fleiri atvinnurekendur viður-
kenna úrelta. í næstu viku verður olíusala stöðvuð í tvo
daga í Reykjavík af sömu ástæðum. Seinustu kaupsamn-
ingar, sem gerðir hafa verið milli verkalýðsfélaga og at-
vinnurekenda, eru uppsegjanlegir með sjö daga fyrir-
vara hvenær, sem er. Meðan þannig ríkir alger glundroði
í kaupgjaldsmálum, dafnar hvers konar brask og gróða-
brall betur en nokkru sinni fyrr. í fjárfestingarmálunum
ríkir fyllsta handahóf, svo að það mætir afgangi, sem
mest er aðkallandi, en keppst við það, sem helzt má bíða.
Hve lengi getur þjóðin sætt sig við slíkt stjórnarfar?
Hvenær hefur verið ríkari ástæ% til þess, að stjórn
segði af sér og reynt yrði að tak* sseð manndómi og rétt-
sýni á málunum?
TÍMINN
Glöggur félagshyggjumað-
ur úr alþýðlegum jarðvegi
Torsten Nilsson, utanríkisráðherra Svía
kemur hingað í opinbera heimsókn.
Torsten Nilsson
Torsten NTlsson, utanríkisráð
herra Svía, kom í opinhera
heimsókn til íslands í gærkveldi
og mun dveljast hér nokkra
daga. Hann er góður gestur á
landi hér. Hann kemur ekki að-
eins sem fulltrúi mikilhæfrar
vin- og frændþjóðar, heldur sem
góður kunningi og samstarfs-
maður fslendinga á norrænum
vettvangi.
Harald Torsten Leonard Nils-
son er fæddur á Skáni skammt
frá Málmey 1. apríl 1905 og er
sextugur að aldri. Hann er múr-
arasonur og vann að þeirri iðn
um skeið. Framhaldsskólanám
stundaði hann í Þýzkalandi, en
tók þó ekki nein sérgreinapróf.
Hann fór snemma að taka þátt í
stjómmálum og varð fram-
kvæmdastjóri æskulýðshreyfing-
ar verkamanna á Skáni 1927 og
formaður þeirra samtaka 1930.
Forseti Sambands ungra jafnað-
armanna í Svíþjóð allri varð
hann 1934 og framkvæmdastjóri
sænska verkamannaflokksins
1940. Flutningamálaráðherra
varð hann 1945, varnarmálaráð-
herra 1951, félagsmála- og hús-
næðismálaráðherra 1957 og ut-
anríkismálaráðherra hefur hann
verið síðan 1962. Þingmaður
hefur hann verið síðan 1941.
Nilsson er kvæntur Veru Máns-
son og eiga þau tvö börn. Helztu
hugðarefni Nilssons utan stjórn-
ar.starfa eru málaralist og
hljómlist.
Torsten Nilsson hefur lengi
verið einn nánasti samstarfsmað-
ur Tage Erlanders forsætisráð-
herra, og hann hefur í fulla þrjá
áratugi verið í fremstu víglínu
sænska Verkamannaflokksins.
Hann á að baki mikla stjórn-
málareynslu. Hann er viðkunn-
anlegur maður og á auðvelt með
að ná góðu, persónulegu sam-
bandi við aðra menn. Eitt skýr-
asta persónueinkenni hans er
það, hve þolinmóður hann er
að hlýða á málflutning og rök-
semdafærslu annarra og skoðar
alla málavexti vel, áður en hann
segir álit .sitt eða tekur ákvörð-
un. Andstæðingar hans í stjórn-
málum viðurkenna gjarnan góða
dómgreind hans og velvilja. En
varkárni hans og samvinnulip-
urð fylgir þó festa og dugnaður
við að framkvæma þær ákvarð-
anir, sem hann hefur tekið.
Samningalagni hans er og við-
brugðið og lipurð við að sætta
andstæð sjónarmið, ekki sízt
innan sinna eigin flokksbanda.
Hann er og talinn slyngur við
að velja sér samstarfsmenn og
bæði sýnir þeim mikið traust og
nýtur tiltrúar þeirra. Frístund-
um sínum ký.s hann helzt að
eyða á heimili sínu og með fjöl-
skyldu sinni. í mörg ár hefur
hann eytt sumarleyfi sínu í litlu
sumarhúsi á smáeyjunni Utö í
sænska skerjagarðinum.
Það setur mjög mark sitt á
störf ,og Iífsviðhorf Nilssons, að
hann er runninn af rót sænsks
alþýðufólks og verkamanna. Á
yngri árum varð hann og hand-
genginn Per Albin Hansson, hin
um látna og mikilhæfa forsætis-
ráðherra Svía, og Per Albin
hafði miklar mætur á þessum
rólynda og skynsama, unga
manni. Torsten Nilsson hefur
eins og margir aðrir framámenn
sænskra demókrata, starfað tölu-
vert að blaðamennsku. Hann var
blaðamaður við Arbetet eftir
1930, en það er gefið út í Málm-
ey og er þriðja stærsta blað
Svíþjóðar. Síðast var hann rit-
stjóri erlendu deildarinnar við
það blað, Hann hefur ferðazt
mikið um Evrópulönd og kynnt
sér málefni þeirra vel. Áhugi
hans á utanríkismálum vaknaði
mjög snemma, og hann hefur
tekið mikinn og virkan þátt í
alþjóðastarfi jafnaðarmanna-
flokka, og í stríðinu átti hann
mikinn þátt í því að hjálpa
flóttamönnum frá þeim löndum,
sem nazistar réðu. Þegar hann
var félagsmálaráðherra, beitti
hann sér fyrir mjög miklum
endurbótum á félagsmálalöggjöf
landsins og tryggingamálum, og
reis af því ein allra harðasta
stjórnmáladeila, sem geisað hef-
ur í Svíþjóð á síðari árum. Það
mál náði þó fram að ganga og
hefur reynzt þannig, að nú vill
enginn stjórnmálaflokkur í Sví-
þjóð leggjast gegn þessari lög-
gjöf. Miklar umbætur voru og
gerðar á löggjöf um húsnæðis
mál og allur ferill hans sem fé-
lagsmálaráðherra, má teljast
hinn merkasti.
Nilsson hefur verið utanríkis-
ráðherra síðan 1962. Á því stutta
tímabili hefur ekki reynt mjög
á hann, en eigi að síður er Ijóst
að hin langa reynsla hans og
þekking á félagsmálefnum ann-
arra þjóða og utanríkismálum
myndar traustan grundvöll og
örugga stefnu, sem á í senn styrk
og sveigju, hófsemi og ríka á-
byrgðarkennd.
Samskipti Svía og íslendinga
hafa ætíð verið allmikil en mættu
gjaman verða meiri. Svíar hafa
lengi verið góðir kaupendur ís-
lenzkra afurða, ekki sízt saltsíld-
ar, og við höfum fengið frá þeim
úrvalsvörur, einkum vélar og á-
höld. Svíþjóð er háþróað iðnaðar-
land, sem býður úrvalsvörur á
tæknisviði. Við getum aftur boð-
ið þeim góð matvæli. Viðskipt
milli þjóðanna ættu því að geta
verið heppileg og hagkvæm.
f menningarskiptun hafa ís-
lendingar margs góðs notið af
Svíum. Þeir hafa verið örlátir að
bjóða ungu íslenzku fólki á skóla
sína og rétt okkur margvíslega
hjálparhönd. Fyrir það eru ís-
lendingar þakklátir og vona að
geta með árum lagt æ meira á
móti í þeim vináttutengslum. ís-
lendingar bióða þv: hinn góða
sænska gest velkominn hingað og
vona, að hann njóti hér nokk-
urra góðra sumardaga.