Morgunblaðið - 25.11.1979, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 25.11.1979, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1979 79 Umsjón: Séra Jón Dalbú Hróbjartsson Séra Karl Siyurbjörnsson Siyur&ur Pdlsson A U DROTTINSDEGI Kirkja og pótttík í þessum greinum verða hug- tökin „félagsleg siðfræði" og „pólitík" notuð hvað eftir annað. Það þykir því hlýða þegar í upphafi að gera grein fyrir í hvaða merkingu orðin eru notuð. Félagsleg siðfræði verður hér notað um þá grein hinnar félags- legu siðfræði sem hefur kristin grundvallarsjónarmið og kristna manngildishugsjón að leiðar- ljósi. Hún er þannig viðurkenn- ing á og notkun Guðs vilja með tilliti til mannlegra samskipta og félagslegrar skipunar samfél- agins. Pólitík er hér notað um þau átök sem eiga sér stað þegar takmörkuðum gæðum samfé- lagsins er skipt. Til nánari skýringar er rétt að fara um þetta nokkrum orðum. I fyrsta lagi snýst pólitík um skiptingu lífsgæða. Það er ekki eingöngu átt hér við peninga og fæði heldur önnur „gæði“ sem þurfa ekki endilega að vera efnisleg en eru þó eftirsóknar- verð. — Það er einnig fullyrt að var boðskapur Jesú ekki tilefni til að flýja frá daglegri ábyrgð og skyldum. Hann sagði bæði „syndir þínar eru fyrirgefnar" og „tak sæng þína og gakk“ (Matt. 8:1—8). A kirkjan þá að hafa afskipti af pólitík? í Biblíunni er fjöldinn allur af miðlægum orðum og hugtökum, sem ætlað er að miðla hinum kristna boðskap. Við getum kall- að þau grundvallarhugtök eða meginsjónarmið og þau endur- spegla ýmsar hliðar kristin- dómsins. Þau eru grundvölluð á hjálpræðisverki Guðs í Jesú Kristi og hafa þess vegna „trúar- legt“ megininntak. Hér er um að ræða orð svo sem: Guðs ríki, kærleikur, miskunnsemi, rétt- læti, frelsi, friður, staðgengill, kristniboð, kristin eining, end- urkoma Krists o.s.frv. Nú er rétt að gera sér grein fyrir því að þessi grundvallarhugtök eru ekki eingöngu tengd hinu „trúar- lega“ sviði þótt þau séu miðlæg í hinni kristnu trú. Mörg þeirra hafa í sér fólgna siðræna ar. Við endurkomu Jesú mun guðsríki leysa þennan heim af hólmi. Sú spurning, sem áhuga vekur hér er þessi: Hvert er sambandið milli ríkis Guðs og ríkja þessa heims? Við spurningu Pontíusar Pílatusar gefur Jesús þetta svar: Mitt ríki er ekki af þessum heimi (Jóh. 18,36a). Jesús birtist ekki sem uppreisnarforingi né póli- tízkur . hugmyndafræðingur. Hann leggur ekki fram neina áætlun um, hvernig frelsa má Gyðinga undan yfirráðum róm- verja. Guðs ríki er annars konar. En þar með er ekki sagt að ekki sé samhengi milli ríkis Guðs og þessa heims. Benda má á þrjú atriði: í fyrsta lagi hefur guðsríkið komið með nýtt afl inn í þennan heim — afl sem er þess megnugt að rétta við hina föllnu sköpun. Guðsríki gefur manninum ekki aðeins von um eilíft líf, heldur er einnig virkt í baráttunni gegn synd, sjúkdómum, örkumlum, sulti lífsháska o.s.frv. þessi gæði séu takmörkuð, og það skiptir máli. Það eru ekki fyrir hendi allsnægtir handa öllum. Þess vegna er nauðsyn- legt að skipta og ræða í for- gangsröð eftir ákveðnum leiðum. Ennfremur er lögð áherzla á að um þessi gæði er tekist á, barist. Þau átök orsakast af því að gæðin eru takmörkuð, en einnig af því að sumir hafa mikið af þeim, en aðrir lítið. Á heims- mælikvarða má segja að fáir séu ríkir en % allra manna búi við örbirgð. Það gefur því auga leið, að pólitíkin er barátta milli hagsmunahópa, valdahópa og þjóða. Eitt er ljóst: Það á sér stað barátta um gæðin og þessi barátta á sér stað á nær öllum sviðum samfélagsins. Pólitík er því hugtak sem snertir nær öll mannleg samskipti og félagslega skipan. Hlutverk kirkjunnar Félagsleg siðfræði er ekki mikilvægasta hlutverk kirkjunn- ar. Hið miðlæga í boðun Jesú Krists var fagnaðarerindið um Guðs ríki, og að því er tekur til okkar tíma merkir það að kall kirkjunnar sé umfram allt að predika boðskapinn um Ríkið — það er fagnaðarerindið um fyrir- gefningu syndanna og samfélag við Guð. Fyrir lærisveinunum merkingu og leið til ákveðinnar breytni og siðrænnar ábyrgðar. Þau hafa félagslega hlið, sem kom skýrt fram í lífi og starfi frumsafnaðarins. Það sem skipt- ir máli hér er spurningin um það hvort þau séu enn gild sem slík og hvaða afleiðingar það hefur í samfélaginu ef svo er. Tilgang- urinn með þessari umfjöllun er ekki sá að tæma þau að trúar- legu innihaldi og gera þau ein- göngu að siðrænum einkunnar- orðum. Þau eiga enn sem fyrr að miðla boðskapnum um hjálp- ræðið. En hvaða afleiðingar hef- ur það fyrir hina siðrænu breytni í samfélaginu ef hjálp- ræðisboðskapurinn hefur verið meðtekinn? Guðríkishugmyndin Megininntakið í boðskap Jesú Krists var boðskapurinn um Guðsríkið. Með orðum hans sjálfs: Tíminn er fullnaður og guðsríki er nálægt. Gjörið iðrun og trúið fagnaðarboðskapnum. (Mt. 1:15). Það að guðsríkið er nálægt felur í sér að hjálpræð- istíminn er hafinn. Jesús býður mönnum frelsi og samfélag við Guð. Kraftaverkin sem Jesús gerir er ávöxtur þess að guðsríki er komið (sbr. Mt. 12:28). En guðsríkið er ekki aðeins nálægt, það er einnig ríki framtíðarinn- í öðru lagi gerir guðsríkið okkur frjáls til að lifa og starfa í heiminum. Jesús ráðleggur ekki lærisveinum sínum að draga sig út úr heiminum. Þvert á móti. Hann sendir þá út í heiminn. Kristinn maður er sendur til að vitna um guðsríki bæði í orði og verki. Þannig verður guðsríkið súrdeig í samfélaginu. í þriðja lagi er guðsríkið eilíft ríki og þannig annars eðlis en ríki þessa heims sem munu líða undir lok. Þessi heimur sem við lifum í er ekki og verður ekki paradís. Biblían talar ekki um heimsbetrun eða breytingu sem leiði til þess að að lífið í þessum heimi verði líkt lífinu í guðsríki. Guðsríkishugmyndin felur því ekki í sér hugmynd um fullkomið jarðneskt ríki. En þrátt fyrir þetta felur vonin um hið eilífa ríki Guðs sterkan hvata til þess að starfa meðan dagur er. Það sem hér hefur verið sagt, ætti að nægja til þess að undir- strika að guðsríki er frabrugðið þessum heimi, en samt sem áður virkt í honum. Sé tekið á móti boðskapnum um guðsríki í trú, leiðir það til kristinnar ábyrgðar og athafna í mannlegu samfé- lagi. Um þá virkni og pólitísk áhrif krikjunnar verður því fjallað í næstu greinum. Jesús gefur eilíft líf Pistillinn (2. röö) 2. Kor. 5,1—9: Því aö vér vitum, aö þótt vor jaröneska tjaldbúö veröi rifin niöur, þá höfum vér hús frá Guöi, inni, sem eigi er meö höndum gjört, eilíft á himn- um. Guöspjalliö Jóh. 5,17—26: Jesús sagöi: Sann- lega, sannlega segi ég yöur: sá sem heyrir mitt orö og trúir þeim, sem sendi mig, hefur eilift líf og kemur ekki til dóms heldur hefur stigiö yfir frá dauöanum til lífsins. Jestís talarum lífið eilífa En hann talar ekki um það, sem eitt sinn verður handan við dauðans huliðstjald. Hann talar um það líf, sem hann gefur hér og nú, það líf, sem veitist þeim, sem veitir viðtöku orði hans um þann Guð, sem vitjar mannanna í Jesú Kristi til að hjálpa og frelsa, veita fyrirgefningu, líf og frið. Lífsgöngu manns er til moldar stefnt, lífsvegur manna er grafar- vegur. En Jesús gengur í veg fyrir þig með orð eilífs lífs, og vill fá að breyta þínum grafarvegi í „götu lífsins heim“ til sín, eins og við syngjum á páskunum. Kristin trú er enginn víxill upp á framtíðina, enginn að- göngumiði, sem við getum dregið upp úr pússi við „Gullna hliðið" í þeirri von að hann sé enn í gildi. Kristin trú er líf með Jesú Kristi hér og nú á lífdaga för og um eilífð alla. í DAG gengur Drottinn Kristur í veg fyrir þig, mætir þér í sínu til að vera þér hjá, lifa með þér, leiða þig. í hvert sinn sem þetta orð mætir þér, þá verður dómur. Þú sjálfur kveður upp þann dóm. Axlarypptingar, humm og ha er líka dómsúrskurður þinn: „Þetta kemur mér ekki við.“ „Guð kemur mér ekki við.“ „Mig varðar ekkert um eilífa lífið.“ Ef til vill er hinn efsti dómur, þegar ljós eilífðarinnar fellur yfir lífsveg þinn, aðeins bergmál dóma þinna nú. „Sá sem heyrir mitt orð og trúir þeim sem sendi mig, hefur eilíft líf og kemur eigi til dóms, heldur hefur stigið yfir frá dauðanum til lífsins." 2U. sunnudagur eftir trinitatis Guös lambiö meö sigurfánann minnir á, aö meö krossdauöa sínum og upprisu hefur Drottinn endurleyst oss frá dauöanum til lífsins eilífa. Biblíulestur vikuna 25. nóv.—1. des. Sunnudagur 25. nóv. Jóh. 17-26 Mánudagur 26. nóv. Lúk. 19: 20—26 Þriðjudagur 27. nóv. Lúk. 19: 28—35 Miðvikudagur 27. nóv. Lúk. 19: 36—40 Fimmtudagur 29. nóv. Lúk. 19: 45—48 Föstudagur 30. nóv. Lúk. 19: 20: 9—13 Laugardagur 1. des. Lúk. 20:14—18

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.