Morgunblaðið - 01.06.1980, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ1980
„Sjómenn una því ekki
að taka á sig allan
vanda sjávarútvegsins“
„Almennt voru tekjur sjó-
manna á síðasta ári ekki sem
skyldi miðað við þann vinnu-
stundafjölda. sem að baki þeim
liggur. Vinnudagur sjómannsins
er oftast mun lengri heldur en
hjá fólki í landi, og við það bætist
að í fæstum tilvikum eiga þeir
þess kost að hvílast heima fyrir
að loknum starfsdegi, heldur eru
langtímum saman fjarri heimil-
um sínum,“ sagði Guðmundur
Hallvarðsson, formaður Sjó-
mannafélags Reykavíkur, er Mbl.
ræddi við hann í tilefni sjjó-
mannadagsins.
Sjómannafélag Reykjavíkur et
fjölmennasta sjómannafélag\
landsins og eru félagar þess nú!
rúmlega 1200. Félagsmenn eru
bæði undirmenn á farskipum og
fiskiskipum en samkvæmt lögum
Alþýðusambandsins skulu sjó-
menn, sem eiga lögheimili i
Reykjavík vera félagar í Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur, hvort
sem þeir eru á skipum gerðum út
frá Reykjavík eða annars staðar
á landinu. Meðal verkefna Sjó-
mannafélags Reykjavíkur er að
annast gerð kjarasamninga fyrir
undirmenn á nær öllum kaup-
skipum landsmanna en kaup-
skipaflotinn telur nú nær 70
skip, og eru þau nánast undan-
tekningarlaust gerð út frá
Reykjavík. Við spurðum Guð-
mund fyrst nánar um afkomu
sjómanna á siðasta ári.
Meginhluti tekna
farmanna byggist á
langri yfirvinnu
„Á hinum smærri togurum, sem
gerðir eru út frá Reykjavík voru
árstekjur sjómanna þokkalegar og
það sama má segja um stærri
togarana, þó það sé ekki einhlítt,
þar sem tekjur sjómanna á stærri
togurunum byggjast á öðrum for-
sendum en hreinum hlutaskiptum.
Þar er um að ræða fast kaup og
aflapremíu en hún hefur ekki
komið þannig út að hún gefi
sambærileg laun og hlutaskiptin
miðað við þann vinnustunda-
fjölda, sem að baki liggur.
Hvað viðvíkur bátaflotanum má
almennt segja að tekjur þar hafi
ekki verið sem skyldi miðað við
þann tíma, sem sjómenn þurfa að
vinna. Á loðnuskipunum eru tekj-
urnar þokkalegar meðan þau eru
að, en með þeim löngu hléum, sem
orðið hafa á milli veiðitímabila
hjá loðnusjómönnum, hafa tekjur
þeirra orðið þannig að, þegar á
heildina er litið fara þeir ekki með
feitan gölt frá borði.
Varðandi farmennina er það að
segja, að við stöndum enn á einum
sjómannadegi frammi fyrir því að
meginhluti teknajjeirra byggist á
langri yfirvinnu. Eg vil líka minna
á að farmenn fá ekkert í launa-
umslaginu fyrir sínar löngu fjar-
vistir, en ég tel að hver einasti
sjómaður ætti að fá umbun í
launum fyrir þessar fjarvistir. í
þessu sambandi má minna á að í
þeirri kjaradeilu, sem stóð yfir á
siðasta ári var skipaður kjara-
dómur, sem átti að meta þennan
þátt sjómennskunnar, en hann
treysti sér ekki til þess og lauk þar
af leiðandi ekki störfum að okkar
áliti. Við höfum því lagt fram
kröfur í væntanlegri samnings-
gerð farmanna, þar sem meðal
annars er krafist sérstakra
greiðslna fyrir fjarveruna að
heiman. Dæmi um slíkar greiðslur
höfum við þegar fyrir okkur, þar
sem eru samningar allra þeirra,
sem vinna við virkjanirnar fnn á
hálendinu. Starfsmenn þar fá
þessar greiðslur og við teljum því
ekki óeðlilegt að sjómenn, sem eru
langtímum saman fjarri heimilum
sínum fái slíka umbun. Starfs-
menn við virkjanirnar hafa þó
fast land undir fótum og geta
komist heim til sín ef þörf krefur,
en sjómaðurinn hleypur ekki frá
borði út í rúmsjó, þegar hans er
þörf heimafyrir."
Nýlega voru samþykktar á Al-
þingi breytingar á sjómannalög-
unum. Hvaða þýðingu hafa þessar
lagabreytingar einkum fyrir sjó-
menn?“
„Sjómenn fagna sérstaklega
þeirri breytingu, sem gerð var á
18. grein sjómannalaganna en með
henni var greiðslutímabil útgerð-
Rætt við Guðmund
Hallvarðsson,
formann Sjó-
mannafélags
Reykjavíkur
Guðmundur Hall-
varðsson stendur
hér við nýjan fána
Sjómannafélags
Reykjavíkur, sem
það hefur látið gera
í tilefni af 65 ára
afmæli félagsins.
Ljósm. Ól. K. Magn.
arinnar í veikinda- og slysatilvik-
um lengt. Má þar fyrst nefna að
nú eiga sjómenn rétt á 2 mánaða
staðgengilskaupi en áður höfðu
fiskimenn aðeins einn mánuð og
farmenn fast kaup. Við hljótum að
fagna því að Alþingi hafi sett
þessi lög með þeim hætti að allir
standi jafnir fyrir þeim.
Þessi breyting er vitanlega
nokkurt lóð á vog hins svonefnda
félagsmálapakka sjómanna en
fleiri mál hafa einnig verið af-
greidd á Alþingi að undanförnu,
sem horfa til hagsbóta fyrir sjó-
menn. Má þar nefna samþykkt
frumvarps um lögskráningu sjó-
manna og breytingar á lögum um
sönnunina fyrir dauða horfins
manns.“
Brýnt að koma
á sérstakri
líftryggingu sjómanna
Eru einhver sérstök hagsmuna-
mál sjómannastéttarinnar, sem
þú telur öðru fremur brýnt að
tekið sé á fyrir utan hin beinu
kjaramál?
„Eg er þeirrar skoðunar að
tryggingarmál sjómanna almennt
sé mál, sem við hljótum að horfa á
í framtíðinni. Að sjálfsögðu þarf
að endurskoða allar tryggingar-
upphæðir reglulega, svo sem til
samræmis við upphæðir trygginga
ökumanna og farþega en miðað
við þær tölur hafa hafa trygg-
ingarupphæðir sjómanna stórlega
dregist aftur úr. Þá er brýn
nauðsyn á að athuga, hvort ekki
megi koma við sérstakri líftrygg-
ingu sjómanna, þannig að breyt-
ing verði á þvi ástaiidi sem er í
dag, ef sjómaður andast við störf
sín til dæmis af hjartaáfalli, fær
eftirlifandi maki engar bætur
utan dánarbætur almannatrygg-
inga. Ég vil í þessu sambandi
benda á að það er allt önnur
aðstaða til að koma manni, sem til
dæmis fær hjartaáfall undir
læknishendur í landi heldur en úti
á sjó. Þessi mismundur getur
jafnvel ráðið úrslitum um afleið-
ingarnar.“
Óneitanlega vandi þegar
litið er til verðs
fyrir sjávarafurðir á
erlendum mörkuðum
Guðmundur var næst spurður
um stöðuna í kjaramálum sjó-
manna.
„Nú hafa fulltrúar sjómanna í
verðlagsráði farið fram á 16%
fiskverðshækkun og úrslit þess
máls koma til með að hafa veruleg
áhrif á kjarabaráttu og væntan-
lega kjarasamninga sjómanna.
Við viðurkennum að óneitanlega
er þarna á ferðinni vandi þegar
litið er til þess verðs, sem við fáum
fyrir sjávarafurðir okkar á erlend-
um mörkuðum. Ég tel hins vegar
að þetta sé ekki vandi sjómanna
einna. Það hefur æ ofaní æ gerst
að þessum vanda hefur verið velt
yfir á sjómenn eina og þeir einir
stétta orðið að axla þessar byrðar.
Og það hafa þeir gert, en þessi
stétt mun ekki una við að hún eigi
ein að taka á sig þetta vandamál
lengur. Það hlýtur að vera þjóðfé-
lagsins í heild og því er augljost að
náist ekki einhver áfangi í fisk-
verðshækkuninni nú, mun það
verða til að flýta fyrir kröfugerð
og herða á fylgni sjómanna við
þau mál.
Samningar sjómanna hafa verið
lausir frá áramofum og að því er
fiskimennina varðar er kröfugerð
okkar enn í mótun en kröfur vegna
farmanna hafa þegar verið settar
fram og við höfum setið einn
samningafund með vinnuveitend-
um. Sjómannafélag Reykjavíkur
hefur hingað til alltaf samið
sjálfstætt fyrir farmenn en sam-
eiginlega með Sjómannasamband-
inu fyrir fiskimenn og þá oftast í
tengslum við samninga Alþýðu-
sambandsins. Það er óráðið hvern-
ig staðið verður að þessum samn-
Skólaslit Stýri-
mannaskólans í
Vestmannaeyjum
SKÓLASLIT Stýrimannaskólans í
Vestmannaeyjum voru 24. maí sl.
20 nemendur gengu undir próf 1.
stigs. Náðu allir tilskyldum lág-
markseinkunnum. Einn þeirra
Björgvin Ólafsson vélstjóri og
útgerðarmaður á Bylgju VE tók
próf utan skóla. Stóðst hann það
með prýði.
Hæstur varð Elías V. Jensson
frá Gjábakka í Vestmannaeyjum
með meðaleink. 9,03. Annar Þor-
steinn Jónsson frá Patreksfirði
með meðaleink. 9,00. Þriðji Eyjólf-
ur Guðjónsson Vestmannaeyjum
með meðaleink. 8,53.
Undir próf II. stigs gengu 14
nemendur, sem allir stóðust lág-
markseinkunnir.
Hæstur varð Guðjón Guðjóns-
son frá Vopnafirði með meðaleink.
9,79. Annar Birgir Þ. Sverrisson
Vestmannaeyjum með meðaleink.
8,07. Þriðji Axel Jónsson Horna-
firði með meðaleink. 8,07.
í II. stigi er 1 nemandi með
ágætiseinkunn, 5 með I. einkunn
og 8 eru með II. einkunn. Meðal-
einkunn er 7.47.
Prófdómendur eru Angantýr
Elíasson, Sævaldur Elíasson, Ein-
ar Guðmundsson, Kjartan Örn
Frá skólaslitum Stýrimannaskólans í Vestmannaeyjum. Ljósmynd Mbi. SiKurKeir.