Morgunblaðið - 11.01.1981, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 1981
í stuttu máli
Háskólabíó: í lausu lofti
Hér er gert púragrín að hinum svokölluðu stórslysamynd-
um, og margar aðrar fá sinn skammt, flestu öfugt snúið.
Margir brandararnir og uppákomurnar eru bráðfyndnar,
aðrar í meðallagi en fáar geta kallast slappar. Engin furða þó
að myndin hæni að sér áhorfendaskara um allan heim. Prýðis
fjölskyldugaman.
Tónabió: Flakkararnir
„Flakkararnir" sýna að Kaufman
er vaxandi leikstjóri sem væntan-
lega á eftir að gera stóra hluti. Hér
dregur hann upp hálfgerða ógnar-
veröld í Bronx-borgarhlutanum í
New York sjötta áratugsins, þegar
þá, sem nú, börðust unglingagengi
sem engu eirðu.
Umhverfið, manngerðirnar, and-
rúmsloftið — sem gert er enn
trúverðugra með fjölmörgum slögur-
um frá þessum tíma, er óaðfinnan-
legt en söguþráðurinn hefði mátt
vera heldur sterkar ofinn.
Augnayndi ársins, eða áratugsins? Má ég kynna: Bo Derek (ef einhver kynni að hafa ekki séð hana áður!)
Kvikmyndaannáll 1980
Það sem hæst stendur
uppúr. þegar rifjaðir eru
upp minnisstæðustu
kvikmyndaviðhurðir árs-
ins sem var að líða, cru
þrjár frumsýningar leik-
inna, íslenskra kvik-
mynda í fullri lengd. En
um langt árabil hafði
slíkur atburður ekki átt
sér stað. Ekki skal held-
ur gleymt framtaki nokk-
urra ungra áhugamanna.
með Kristberg Oskarsson
í fararbroddi, sem frum-
sýndu poppsöngleik sinn
Himnahurðin breið.
Með lítilli opinberri að-
stoð og fátæklegum
tæknibúnaði tókst þraut-
seigum hópi íslenskra
kvikmyndagerðarmanna
að ná þessum stórmerka
árangri. Stoðin og styttan
var trúin á mátt sinn og
megin, áhugi íslensku
þjóðarinnar, sem hefur
flykkst á myndirnar, veð-
bönd og vaxtalán.
Eftir slakan fyrripart
árs hljóp svo allnokkur
gróska í sýningar kvik-
myndahúsanna og frá maí
buðu þau oftlega uppá
dagskrá vel yfir meðal-
lagi. Að venju var obbi
myndanna engilsaxnesk-
ur. Þorri manna fer í
kvikmyndahús til að
stytta sér stundir og engir
komast með tærnar þar
sem Bandaríkjamenn
hafa hælana í gerð vand-
aðra skemmtimynda.
Engin þjóð getur heldur í
dag boðið uppá slíka
breidd leikstjóra, leikara
né tæknimanna, sem þeir.
Háskólabíó stendur sig
þokkalega hvað sýningar
snertir á listrænum
myndum („mánudags-
myndum"), sem tæpast
eiga uppá pallborðið á
almennum sýningum. „ís-
lenska kvikmyndafjelag-
ið“ skaut upp koliinum á
árinu, og bauð um skeið
uppá ágætis myndir í ein-
um sala Regnbogans, en
gufaði síðan upp jafn
hljóðlega og það kom
fram á sjónarsviðið. Það
var skaði.
Þorri kvikmyndaunn-
enda virðist ekki fylgjast
nægilega vel með ágætri
starfsemi kvikmynda-
klúbbsins „Fjalakattar-
ins“, sem að venju bauð
upp á margar athyglis-
verðar sýningar — fyfir
litla fjárupphæð — jafn-
vel í gömlum krónum. En
víkjum okkur nú að al-
mennum sýningum.
f janúarbyrjun stóðu
yfir sýningar á flestum
jólamyndum fyrra árs og
bar þar hvað hæst High
Anxiety, Jjofthhrœðslu“
Brooks, og hina bráð-
smellnu gamanmynd Foul
Play, með Goldie Hawn í
aðalhlutverki. Um miðjan
mánuð var svo frumsýnd
ein af betri myndum árs-
ins, Kjarnleidsla til Kína
— The China Syndrome.
Og þann tuttugasta var
svo frumsýnd hin fyrsta
af áðurnefndum þrem ís-
lensku myndum. Það var
Land og synir, leikstýrð af
Agúst Guðmundssyni sem
jafnframt samdi kvik-
myndahandritið eftir
skáldsögu Indriða G.
Þorsteinssonar. Stór dag-
ur í íslenskri kvikmynda-
sögu.
Fáir lofa febrúar, og
lítið gerðu kvikmynda-
húsaeigendur til þess að
létta hann fyrir okkur.
Helst ber að nefna þrjár
myndir sem stóðu upp úr
kraðakinu og allar helst
fyrir þær sakir hversu
óvenjulegar þær voru
hvað efni snertir og með-
ferð þess skemmtileg.
Þetta voru The Warriors,
The Shout — Öskrið og
Butch og Sundance á
yngri árum.
En febrúar státar samt
af kvikmyndahátíðinni
anno ’80, sem var álíka
þunglamaleg og hinar
fyrri, en bauð upp á all-
nokkur gullkorn einsog
Skákmennina e. Satyajit
Ray, Hrafninn e. Saura,
Níu mánuði e. hina at-
Tíu bestu
myndir ársins
ALIEN, Ridley Scott. Bresk/Bandarísk 1978. 20th Century-Fox.
BREAKING AWAY. Peter Yates, USA 1978. 20th-Fox.
THE CHINA SYNDROME. James Bridges. USA 1978. Columbia.
COMING HOME. Hal Ashby. USA 1978. United Artists.
DAYS OF HEAVEN. Terrence Malick. USA 1978. Paramount.
DIE EHE DER MARIA BRAUN. Rainer Werner Fassbinder.
Þýzkaland 1979.
ESCAPE FROM ALCATRAZ. Don Siegel. USA 1979. Paramount.
NORMA RAE. Martin Ritt. USA 1979. 20th-Fox.
10. Blake Edwards. USA 1979. Orion/Warner Bros.
AN UNMARRIED WOMAN. Paul Mazursky. USA 1978. 20th-Fox.
hyglisverðu Mörtu Mézar-
os, en eftirminnilegust er
ádrepa Wajda, Marmara-
maðurinn á það stjórn-
kerfi sem Pólverjar verða
að búa við í skugga bjarn-
arins, ekki síst með at-
burði líðandi stundar í
huga.
Mars var ákaflega fá-
tæklegur utan þess að
hinn 8. var frumsýnd
Veiðiferðin e. Andrés
Indriðason og Gísla
Gestsson, lítil, snotur
mynd, gerð með þarfir
barna og unglinga fyrst
og fremst í huga, en börn-
in vilja því miður gjarnan
gleymast þegar valdar eru
myndir til sýtiinga. Þá
skaut einnig upp kollinum
í þessum mánuði aldeilis
ágætur vestri, Goin’
South, með Jack Nichol-
son. En tæpast að allra
skapi.
Sólin hækkar og aðeins
lyftist brúnin á kvik-
myndahúsgestum í apríl.
Engar stórmyndir á ferð,
en allnokkrar vel yfir
meðallagi, einkum og sér-
ílagi satira Altmans,
Wedding, með mörgum
forkostulegum karakter-
um og einum sundurleit-
asta hópi leikara sem um
er að ræða, og að venju
hvað Altman snertir,
fengu þeir að „impróvís-
era“ að vild. Hardcore,
með gamla tröllinu
George C. Scott var einnig
athyglisverð mynd, þar
sem stundið var á einu
kauninu í bandarísku
þjóðlífi, klámiðnaðinum.
í maí er svo farið veru-
lega að birta. Boðið er upp
á ágæta teiknimynd eftir
einni af uppáhaldsbókum
undirr., Watership Down.
Jill Clayburgh gerir góða
hluti í mynd Mazurkys,
An Unmarried Woman,
og Bound for Glory bregð-
ur fyrir. Þá er og frum-
sýndur poppsöngleikur
Kristbergs Oskarssonar
Himnaburðin breið, sem
gerð var af áhugamönnum
eingöngu.
I júní ber Jacques, hinn
óviðjafnanlegi, Tati, að
dyrum Háskólabíós og
kvikmyndafjelagið liðna,
bregður upp hinni bráð-
fyndnu satíru Formans
um austantjaldskerfið,
Fireman's Ball. Dracula
eru gerð óvenjulega góð
skil í samnefndri mynd
Badhams og Marsha Mas-
on fer á kostum sem The
Goodbye Girl, og Dreyfuss
tekst furðanlega að gera
mikið úr litlu. En það sem
hæst rís í bjartasta mán-
uði ársins er Óðal feðr-
anna, kvikmynd Hrafns
Gunnlaugssonar og frá-
bærra leikara sem fæstir
höfðu nokkra leikreynslu
fyrir.
Júlí býður upp á tvær
afbragðskvikmyndir, hina
lífsglöðu mynd Peter Yat-
es, Breaking Away, mynd
Hal Ashbys um viður-
styggð og eyðileggingu
hernaðar, andlega sem
líkamlega, Coming Home,
„Norðan harðan gerir
garð“ hjá Altman í mynd-
inni Quintet, furðulegri
framtíðarspá, en hinn
upprennandi hrollvekju-
meistari John Carpenter
notar þokuna til að hrella
áhorfendur sína í The
Fof/.
I ágúst fer Haustsónata
Bergmans framhjá und-
irr., en eftirminnilegir eru
nokkrir kaflar úr spæj-
aramyndinni The Big Fix,
stórleikur Sally Field í
Normu Rae. Þá sýndi Don
karlinn Siegel okkur rétt
einu sinni hvernig á að
gera sannkallaða spennu-
mynd með Flóttinn frá
Alcatraz, þrátt fyrir að
efnið væri allt annað en
frumlegt.
Frekar er lágt risið á
myndavalinu í september
og í því er meira að segja
að finna eina mestu lág-
kúruna í myndaflóðinu í
alvörukvikmyndahúsun-
um, það er Sagan af O.
Eftirminnilegastar eru
endursýningar Point
Blank og The Graduate —
Frú Robinson, en ekki var
að sjá, að tímans tönn
hefði nokkuð unnið á
þessum filmum. Framhjá
mér fór mynd ágætisleik-
arans James Caan, Hide
in Plain Sight, sem sögð
er hafa mikið til síns
ágætis.
Sá armi keisari Cali-
gula drottnaði yfir gor-
mánuði, ekki illa við hæfi.
Bette Midler, „hin guð-
dómlega", gladdi augu
sem eyru þeirra sem sáu
The Rose og Mannsœm-
andi líf var raunsæ, átak-
anleg mynd um bölvun
eiturlyfja, sænskættuð,
gerð af Stefan Jarl.
Tvær kvikmyndaperlur
rak á fjörur kvikmynda-
unnenda í nóvember. Hin
undurfagra mynd Mal-
icks, og ekki síður kvik-
myndatökusnillingsins
Nestors Almendros, Days
of Heaven, sem því miður
hvarf alltof fljótt af svið-
inu og væri ráð að endur-
sýna; og meistaraverk.
Fassbinders, Hjónaband
Maríu Braun, með hinni
stórkostlegu leikkonu
Hönnu Schygulla, (Effi
Briest). Remember My
Name, er rómuð mynd,
sem var horfin af sjónar-
sviðinu áður en mér tókst
að sjá hana. Þá var gaman
að sjá gamalkunna og
góða takta hjá Burt Lanc-
aster, í annars frekar
ómerkilegri mynd, Go,
Tell the Spartans.
Barðar voru bumbur
vegna frumsýningar Ur-
ban Cowboy, með John
Travolta, en hér var kom-
in fyrsta myndin til
landsins af hinum svo-
kölluðu „country“-mynd-
um sem upp á síðkastið
hafa rutt sér til rúms
vestan hafs. Reyndar fer
það nú svo, að óþekkt
stúlkukind, Debra Wing-
er, stelur senunni frá
Travolta og er aðal púðrið
í myndinni. Þegar tók að
líða á desember, fóru jóla-
myndirnar að skjóta upp
kollinum, sú fyrsta var
Xanadu, sem verður í
minnum höfð, sökum þess
að hún var fyrsta myndin
sem sýnd var hérlendis
með hljómtækninýjung-
inni Dolby. Þvínæst kom
Jasssöngvarinn, með Neil
Diamond, hún verður
minnisstæð einkum sök-
um þess að hún er fyrsta
stórmyndin sem frum-
sýnd er hérlendis fyrst í
Evrópulöndum. Bestu
jólamyndirnar í ár voru
aftur á móti Alien, ef fólk
er í vafa um hvað orðið
hrollvekja þýðir, þá hvet
ég það á myndina; og 10,
þár sem Edwards lýsir í
alvörublöndnu gamni
miðaldraraunum manns.
Þar með er ársuppgjöri 1
lokið.