Morgunblaðið - 30.01.1981, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. JANÚAR 1981
Sálarflækjur
Miðstétt-
arenglendinga
Þjóðleikhúsið.
LÍKAMINN — annað ekki
eítir James Saunders.
Þýðandi: Örnólfur Árnason.
Lýsing: Páll Ragnarsson.
Leikmynd og búningar: Jón
Svanur Pétursson.
Leikstjóri: Benedikt Árnason.
Líkaminn — annað ekki er eitt
þessara leikrita um sálarflækjur
fólks, vonbrigði í lífinu. Allt er í
raun einskis virði og hafi eitthvað
einhvern tíman haft gildi er um að
gera að gleyma því.
Við kynnumst hjónunum Önnu
og Margeiri og Helenu og Davíð.
Fundum þeirra ber saman á ný
eftir langan aðskilnað. Áður höfðu
þau iðkað framhjáhald með góð-
um árangri, vinur legið konu
vinar, vinkona ginnt mann vin-
konu. Eiginlega er þetta ekkert
vandamái í leikritinu því að allir
virðast hafa haft ánægju af þrátt
fyrir smávægileg upphlaup, af-
brýðiköst.
En þau hjón Helena og Davíð
hafa fundið bók sem beinir þeim
inn á nýjar brautir. Þau eru laus
við taugaveiklunina, eru orðnar
venjulegar sómakærar manneskj-
ur. Að mati Margeirs sem er
óróleikinn uppmálaður, drykk-
felldur og vonlítill, eru þau hjón
orðin kreistingslaus (skrýtið orð),
alsæl í þeirri merkingu að vera
hætt að lifa. Davíð lítur á það sem
óeðli að lifa utan Hkamans, til
dæmis lifa í heimspeki, stjórnmál-
um og list. Helena orðar þetta á
enn afdráttarlausari hátt þegar
hún segir við Margeir sem er
simalandi við endurfundina að
hann sé hættulegur froðusnakkur,
orð séu bara hljóð sem komi út úr
höfðinu á honum. Örvænting
Margeirs og Önnu snerta ekki
Helenu og Davíð. Þau hafa fundið
lausn sem leiðir til jafnvægis. En
er það nokkur lausn?
Lelkllst
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Gagnvart iífsmynd hjónanna
tveggja er sti'.lt örlögum ungs
manns, nemanda Margeirs sem
spyr margra spurninga um tilver-
una, en fær aðeins loðin og
kaldhæðin svör kennara síns. Slys
sem ungi maðurinn verður fyrir
vekur Margeir til umhugsunar,
gerir hann enn ráðvilltari og
beiskari og fær hann til að
bregðast miskunnarlaust við konu
sinni og vinum.
Efnið er í sjálfu sér fremur
einfalt, en verkið leynir þó á sér og
er í sjálfu sér ekki marklaus
umræða um stöðu mannsins í
samfélaginu eða baráttu hans við
það og um leið sjálfan sig.
Einræða Margeirs í boði sem
hann og kona hans halda gömlu
vinunum er langt frá að vera
skemmtileg. Höfundurinn kryddar
hana að vísu með nokkrum djarf-
legum orðum sem hneyksla áreið-
anlega engan.
Ekki er óhugsandi að Líkaminn
— annað ekki hafi notið sín sem
leikverk á heimaslóðum meðal
Miðstéttarenglendinga. Verst er
að sumt er bergmál frá leikriti
Edwards Albees Hver er hræddur
við Virginíu Woolf og þar með
Ibsenblanda. Sýning Þjóðleikhúss-
ins er ekki gædd þeim krafti sem
þarf til að bera verkið fram til
sigurs. Leikurinn er einkennilega
hjáróma, helst að einhverra til-
þrifa gæti hjá Gísla Alfreðssyni
þegar Margeir hans er orðinn
nógu drukkinn. Anna Kristbjarg-
ar Kjeld, Helena Steinunnar Jó-
hannesdóttur og Davíð Sigmundar
Arnar Arngrímssonar voru aðeins
slétt og felld hlutverk, ekki lifandi
persónur. Það var eins og leikar-
arnir hefðu ekki trú á því sem þeir
voru að gera, væru vissir um frá
upphafi að til einskis væri unnið.
Um þýðingu Örnólfs Árnasonar
er ekki margt að segja.
Sumt virtist mér ósmekklegt
eins og til dæmis færeyska orðið
yrkingar um það að yrkja, fást við
ljóðagerð. Á íslensku merkir orðið
jarðyrkju. Annað orð sem ofnotað
er í jafnt rituðu og mæltu máli er
áhugaverður. Örnólfur er örlátur
á það í þýðingu sinni.
Leikm/nd og búningar eru verk
Jóns Svans Péturssonar og naum-
ast unnt að segja að það hafi verið
vandasamt eins fábreytilegt og
það er.
Að lýsingu Páls Ragnarssonar
verður ekki fundið.
A-PAUL WEBER (1893-1980)
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Það verður vart annað sagt en
að sýningarsalurinn Djúpið í
Hafnarstræti fari vel af stað á
nýbyrjuðu ári því að þar hefur
undanfarnar vikur verið í gangi
sýning á steinprent-myndum
Þjóðverjans nafnkunna A-Paul
Weber, sem mörgum íslenzkum
listpeytendum mun að góðu
kunnur. Mörgum mun vafalaust
Skákmennirnir 1976
Andreas Paul W eber
minnistæð mikil sýning á verk-
um hans að Kjarvalsstöðum árið
1977, en sú sýning vakti mikla
athygli og mun enda hafa verið
framlengd í tvígang. Ekki vildi
svo vel til að ég sæi þá sýningu
enda staddur erlendis, en ég
fylgdist vel með henni úr fjar-
lægð. Weber var sjálfur við-
staddur opnun sýningarinnar og
kom svo aftur til landsins ári
seinna gagngert til að halda
stutt námskeið í steinþrykk-
tækninni við Myndlista- og
handíðaskóla íslands. Ég fylgd-
ist þá vel með því námskeiði og
þá varð ég vitni að meiri færni í
þrykkingu mynda með þessari
tækni en í annan tíma og var þar
á ferð sonur hans sem hafði
markað sér það lífsstarf að
þrykkja myndir föður síns og
hafði þá gert það í heil 40 ár
samfleitt. Jafnframt var hann
borgarstjóri í Ratzeburg þar sem
þeir feðgar bjuggu og þar sem
safn mynda A-Paul Weber er í
húsi sem kennt er við hann. Það
skal áréttað hér, að þrykking
grafískra mynda hefur verið
iðnfag í margar aldir og hafa
listamenn óspart notfært sér
slíka fagkunnáttu á öllum tím-
um jafnframt því sem þeir hafa
sjálfir numið tæknina og þrykkt
myndir sínar.
Weber er öðru fremur þekktur
fyrir steinþrykk-myndir sínar,
sem einkennast af þjóðfélags-
legri ádeilu, í senn beinskeittri
og undirfurðulegri. Mætti vel
halda því fram, að hann hafi
verið afkvæmi fyrri aldar en
starfað á vettvangi tuttugustu
aldarinnar.
í myndum hans má sjá bein
áhrif frá listamönnum eins og
Goya, Daumier og symbólistan-
um Max Klinger. Er stundum
líkast því sem Weber hafi verið
beint framhald þessara manna
og blaða- og tímaritsteiknara
fyrri aldar — eins konar athug-
ull förumaður og rýnandi á
umhverfi sitt og samtíð. Weber
var í list sinni niðursokkinn í að
segja frá og er því eðlilegt að
hann veldist til að myndskreyta
bækur enda lýsti hann meira en
60 bækur á ferli sínum.
Weber var einfari í eðli sínu,
skopskyn hans háþróað en á
köflum tormelt ókunnugum og
því kom frægðin seint og þótt
fjölmargir þekktu myndir hans
komust þær fyrst fyrir alvöru í
sviðsljósið eftir að hann var
kominn yfir sjötugt. En eftir það
rak hver stórsýningin aðra á
meginlandinu og honum hlotn-
aðist margvísleg viðurkenning.
A-Paul Weber var 7 ára um
aldamótin og lifði 80 ár af
þessari öld en hann lést 9.
nóvember sl. ár.