Morgunblaðið - 16.04.1981, Side 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. APRIL 1981
18
þúsund
á dag
Á Ásmundarstöðum í RanKárvallasýslu er búið rausnarbúi.
ok haldi einhvcr, að stórbú scu ekki lenKur til á ísiandi, þá er
hú þeirra Jóns, Garðars ok Gunnars Jóhannssona að
Ásmundarstóðum sönnun um hið gagnstæða. |>eir bræður,
sem nú hafa húið í um það hil áratug á búi sinu í Holtunum,
reka umfanKsmikið hænsnabú, þar sem lögð er áhersla á
CKKja- ok kjúklinKaframleiðslu jöfnum höndum. í tengslum
við húið reka þeir svo alifuKÍasláturhús á Ilellu, en alls vinna
um 25 manns við búið og sláturhúsið. Bú þeirra bræðra,
Iloltahúið. minnir því að mörgu leyti fremur á meðalstórt
fyrirtæki í þéttbýli en á hændabýli eins ok þau er venjulega
koma upp í hu^ann, er hugurinn hvarflar upp i sveit á íslandi.
En til að fræðast nánar um búreksturinn á Ásmundarstöðum,
óku Ijósmyndari ok hlaðamaður MorKunblaðsins austur á
RanKárvelli fyrir skömmu, ok hittu fyrir yngsta bróðurinn,
Gunnar Jóhannsson.
Ásmundarstaðabræður, Jón, Garðar og Gunnar, Kanga milii hænsnahúsanna með hlaðamönnum
MorKunblaðsins. Gunnar segir samstarf þeirra bræðra ganga mjög vel, þótt þeir geti vissulega rifist og
haft sina skoðun á málunum. — „En þá leysum við lika þau mál er upp koma, i stað þess að byrgja þau
innra með okkur, svo öll mál eru leyst eða skýrð áður en þau verða að stórmálum,“ segir Gunnar. „Eg vildi
á hinn bóginn ekki búa svona félagsbúi með óskyldum aðilum, það yrði án vafa mun erfiðara heldur en hjá
mönnum er hafa alist upp saman og gerþekkja hverjir aðra.“
Slátra tvö þúsund kjúklingum vikulega
Lítill tími í
húskapinn sjálfan
Gunnar var raunar ekki heima
er okkur bar að garði, hafði þurft
að skreppa niður á Hellu til
útréttinga, en var væntanlegur
innan tíðar. Vigdísjiúsfreyja bauð
okkur hins vegar upp S kaffi á
meðan við biðum, og fljótlega
birtist Gunnar, ekki mjög „bónda-
legur" útlits, klæddur jakkafötum
og með skjalatösku í hendi. — Við
höfðum orð á því, að hann líktist
meira iðnrekanda í Reykjavík en
íslenskum bónda.
„Já, sannleikurinn er sá,“ sagði
Gunnar, „að mitt starf hér felst
fyrst og fremst í alls kyns útrétt-
ingum fyrir búið, ég er eins konar
framkvæmdastjóri hér, og út í
hænsnahúsin kemst ég því sjaldn-
ar en ég gjarnan vildi. Eg hef ekki
eins mikinn tíma til að hrærast í
búskapnum sjálfum og mig langar
til, en að sjálfsögðu reyni ég að
fylgjast vel með öllu þrátt fyrir
það.
Við höfum reynt að hafa yfir-
bygginguna eða skrifstofuhaldið
hér í lágmarki, og ég hef því að
mestu annast þessi störf sjálfur.
Nú er þó svo komið, að of lítil
yfirbygging er farin að standa
okkur fyrir þrifum, jafnvel þótt
konan mín hafi fyrir nokkru tekið
alla launaútreikninga í sínar
hendur. Reikna ég með, að við
verðum að bæta á einhvern hátt
úr þessu innan skamms.
— Þetta bara æxlaðist svona,
að ég hef einhvern veginn verið í
fyrirsvari fyrir okkur út á við, og
ég hef verið í þessum útréttingum
meira en bræður mínir. Ástæðan
er ekki sú, að ég sé elstur okkar
eins og sumir halda, raunar er ég
yngstur, heldur byrjaði þetta
fljótlega eftir að við keyptum
búið. Þá var ég að læra flugum-
ferðarstjórn, vann í flugturninum
á næturvöktum og stóð svo í
útréttingum á daginn."
Keyptu hálfa
jörðina árið 1969
Gunnar sagði, að þeir hefðu
keypt hálfa jörðina árið 1969. Þá
var henni skipt í tvö býli, og
keyptu þeir þann hluta sem var í
ábúð, en hinn hlutann keyptu þeir
síðan af hreppnum, Ásahreppi,
árið eftir, 1970.
„Nei, upphaflega ætluðum við
ekki að hefja búskap hérna,“ segir
Gunnar. „Við vorum allir í námi,
ég í flugumferðarstjórn, Garðar
hafði nýlokið við prentnám og Jón
var í Háskólanum. Við áttum hins
vegar hross i Reykjavík, sem við
ætluðum að hafa hér, en það fór
þó svo, að við hófum búskap hér
vorið 1970. Kynni okkar af búskap
höfðu annars áður verið þau, að
við höfðum verið í sveit hér í
nágrenninu í. mörg sumur og
þekktum því til bústarfa. Þá erum
við ættaðir héðan, og erum því á
heimaslóðum hér í Holtunum.
Við vorum þegar i upphafi
ákveðnir í, að við myndum ekki
sætta okkur við þennan hefð-
bundna islenska búskap, við
ákváðum að fara nýjar leiðir.
Hefðum við byrjað að búa með
þann fénað er okkur þótti
skemmtilegastur, hefðum við
komið okkur upp hrossabúi, en
okkur sýndist arðvænlegast að
byggja þetta upp á svínum og
hænsnum, og sú varð raunin.
Líkara iðnaði en húskap
Búið hvorki rekum við né stofn-
uðum af hugsjónaástæðum neins
konar. Við erum að þessu til að
lifa af því, þetta er okkar atvinna.
Vélvæðingin er hagkvæmari en
gamaldags aðferðir, því hófqm við
komið okkur upp nýtísku búnaði
hér, en fyrir bragðið er þetta ef til
vill líkara iðnfyrirtæki én sveita-
býli að mörgu leyti.
Við byrjuðum með 500 hænur og
12 eða 15 gyltur, og færðum þetta
yfir í nýtt form árið 1971, og árið
1972 er risið hér alsjálfvirkt hús,
sem fóðraði dýrin, brynnti þeim
og hreinsaði undan þeim, þannig
að ekki þurfti mikið vinnuafl við
hirðinguna.
Hugmyndirnar sóttum við að
mestu til Hollands, og búið höfum
við að mestu byggt upp eftir
fyrirmyndum þar í landi. Upp-
haflega komumst við í samband
við Hollendinga í gegnum fagblöð
á þessu sviði, og síðar höfum við
svo farið þangað í kynnisferðir. —
Nei, Danmörk gat ekki orðið
okkur fyrirmynd á þessum tíma,
einfaldlega vegna þess, að vélvæð-
ing af þessu tagi var ekki til í
Danmörku á þessum árum. Þeir
báru fyrir sig dýraverndunarsjón-
armið og fleira í þeim dúr, en hin
raunverulega ástæða var hins
vegar sú, að vegna atvinnu-
ástandsins þar í landi var barist
gegn aukinni vélvæðingu og þar
með meiri hagkvæmni, til þess að
fleiri héldu atvinnu sinni. Síðar,
þegar Danir gengu í Efnahags-
bandalagið, höfðu þeir ekki efni á
slíkum munaði lengur, köstuðu
öllum fyrri hindrunum fyrir róða
og tóku upp nýtískulegar aðferðir
við bú sín, til að vera samkeppnis-
færir á hinum nýja markaði."
17 til 18 þúsund cgK á da>?
Bú þeirra bræðra hefur síðan
smám saman verið að vaxa og
stækka síðasta áratug, og nú segir
Gunnar, að þeir hafi um 30
þúsund varphænsni. Framleiðslan
er um það bil eitt tonn á dag, sem
lætur nærri að sé um 17 til 18
þúsund egg daglega.
Framleiðslan er nokkuð jöfn
allt árið um kring, enda segir
Gunnar erfitt að hafa „toppa" í
framleiðslunni á ákveðnum árs-
tímum. Bæði sé það vegna þess að
Séð yfir býlið að Ásmundarstöðum. Ofarlega til hægri eru íbúðarhús bræðranna, Gunnars, Garðars og
Jóns, öll eins, og byggð eitt sumarið. Notast var við sömu teikningar í sparnaðarskyni.