Morgunblaðið - 16.05.1981, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. MAÍ 1981
19
Sakaq Egede er sá með gleraugun og hann er nú farinn af landi brott
og vonandi læknaður af sinni heimþrá, en hinn er Kristian
Frederiksen, sem hefur dvalið í vetur hjá þeim ágætu hjónum á
Hallkelshólum i Grimsnesi. Ljósm. Kristján.
Grænlenskir í
íslenskri sveit
Það hefur tíðkast í nokkur ár, að grænlenskir nemendur í
búnaðarskólum sæki sitt verklega nám í íslenska sveit. Og svo
vel hafa þeir drengir líkað, að bændur sækjast jafnvel eftir
grænlenskum farandverkamönnum. Sakaq Egede er einn slikur,
en hann gafst óvænt upp á vistinni og gaf þær skýringar að
hann þjáðist af heimþrá.
— Eg kom til Islands af því
mig langaði að sjá landið, sagði
hann, og vildi kynnast lífinu
hér. Eg var í Danmörku í fríi og
leitaði til íslenska sendiráðsins
og fékk pláss á góðum stað í
Hrunamannahreppi. Pilturinn
Sakaq er 22ja ára gamall og
lofaði hann íslendinga mjög
fyrir velvild í sinn garð og
kvaðst ákveðinn í að koma
aftur, ef hann læknaðist af
heimþráinni. Hann kom hingað
síðastliðið haust, en kvaðst
ekkert hafa lært í íslensku,
nema bölva, og þætti sér það
mjög miður, því hann gæti ekki
annað en talað vel um íslend-
inga.
Að Hallkelshólum í Gríms-
nesi búa þau Gísli Hendriksson
og Rannveig Albertsdóttir, en
þau hafa haft 5 Grænlendinga í
vist. undanfarin ár, og sá sem
lengst dvaldi, var hjá þeim í 4
ár. Þau sögðu búnaðarnemana
eiga að vera hér eitt ár og
kynna sér aðallega fjárrækt,
vélakost og viðgerðir og fleira
þess legt, því búskapur væri á
uppleið í Grænlandi. Þau kváð-
ust eingöngu hafa góða reynslu
af Grænlendingum þessum,
þeir væru duglegir, áhugasamir
og velviljaðir. Og þau hjón á
Hallkelsstöðum sögðust reyna
eftir megni að kenna þeim
íslensku.
OfPlj/rniQGYffnMOpiq'
, i'/AK.T
hljÓmplaTaN
ínrWMi
INNIHELDUR LOGIN=
LIFE TRANSMISSION
& HEIMA ER BEZT
láTiÐ nísta mi&iLsetjykidJi í sAmbAnd
Þeyr heldur tónleika í dag kl. 2.30 í Baijaibíyi rtaljnarftipi.
Eru tónleikarnir haldnir til heiöurs tveim meölimum bresku
hljómsveitarinnar Killing Joke sem munu eölilega heiöra samkom-
una meö nærveru sinni.
Okeypis sætaferðir frá Hótel Borg kl. koL. L | ' !
FÁLKIN N/ESKVIMÓ
VANTAR ÞIG VINNU (n
VANTAR ÞIG FÓLK í

Þl AUGLYSIR IIM ALLT
LAXD ÞEGAR Þl AIG-
LÝSIR í MORGINBLAÐIXT
selja innlenda þjónustu, bæði
okkur sjálfum og útlendingum,
sem hingað vilja koma, en að eyða
dýrmætum gjaldeyri í að kaupa
erlenda þjónustu.“
Hvernig er skipulagi ferðamála
hér á landi háttað?
„Skipulagið er í raun tvenns
konar, annars vegar skipulagning
og söluaðferðir hverrar ferða-
skrifstofu fyrir sig og hinsvegar
heildarskipulagning ferðamanna-
iðnaðarins. Ef við byrjum á sölu-
og ferðaskipulagningu okkar
sjálfra, þá má geta þess, að við
sendum á hverju hausti frá okkur
söluskrá í 7 til 8 þúsund eintökum
til ferðaskrifstofa, aðallega í
Bandaríkjunum og Vestur-Evr-
ópu, þó við séum aðeins farnir að
skjóta í fleiri áttir, eftir að
heimurinn varð svona lítill. bá
tökum við þátt i 7 helztu ferða-
sölusýningum Evrópu, en enn sem
komið er eru það aðeins um 50 til
60 ferðaskrifstofur, sem selja eitt-
hvað af ráði af íslandsferðum.
Af þeim aðiljum, sem skipu-
leggja og selja ferðir um ísland er
Ferðaskrifstofa ríkisins með
flesta ferðamöguleika, enda hefur
hún verið brautryðjandi á því
sviði og nær allsráðandi lengst af.
Til þess að auglýsa ferðirnar auk
þess sem áður er nefnt bjóðum við
ferðasöluaðiljum og fulltrúum
ferðaskrifstofa úti í heimi í ferðir
með okkur, svo og svokölluðum
,ferðaskribentum“. Greinar um
lsland hafa vakið talsverða at-
hygli, þó það sé alltaf töluvert
happdrætti að vera að bjóða
þessum greinahöfundum hingað.
Það sem helzt hefur vakið athygli
á landinu að undanförnu eru
forsetakosningarnar síðustu, tíð
eldgos og aukin sölustarfsemi og
auglýsing.
Þá er rétt að geta þess, að þó að
íerðaskrifstofan sé í eigu ríkisins,
nýtur hún einskis stuðnings frá
því, heldur er rekin alveg sjálf-
stætt og hefur undanfarin ár
skilað dágóðum hagnaði, sem
notaður hefur verið í uppbyggingu
og kynningu í þágu ferðamanna-
iðnaðarins auk þess sem hún
greiðir skatta og gjöld. Rekstur
hennar hefur gengið vel og ég sé
enga ástæðu til annars en að vera
bjartsýnn, enda tel ég mig ekki
hafa siðferðislegt leyfí til annars
meðan svartsýnin í þjóðfélaginu
keyrir um þverbak eins og nú er.
Skrattinn er stöðugt málaður á
vegginn.
En þá erum við komnir að
heildarskipuiaginu, því er fljót-
svarað; það er ekki til. Það er
dapurleg staðreynd, þegar hugsaö
er til þess að við ferðamannaiðn-
aðinn vinna um 5.000 manns ,að
það er ekki um neinn stuðning við
þennan arðsama iðnað að ræða.
Það er engin ástæða til að greiða
hann iriður, cn það mætti styðja
hann á óbeinan hátt, en ef eitt-
hvað er þá er það á hinn veginn.
Menn verða að gera sér grein fyrir
því að sá iðnaður, sem aflar
erlends gjaldeyris með því að selja
sömu þjónustuna, sama hlutinn,
mörgum sinnum, er miklu verð-
mætari fyrir þjóðarbúið en sá
iðnaður, sem annaðhvort þarf
erlendan gjaideyri til að afla hans
aftur eða þarf að greiða niður til
að afla gjaldeyris. Við seljum fólki
enga pakka, sem það tekur með
sér úr iandi, heldur aðeins þjón-
ustu og landslag, sem hægt er að
halda áfram að selja um ókomna
framtíð. Meðan menn gera sér
ekki grein fyrir þessu og engin
heildarskipulagning er þar af leið-
andi fyrir hendi, er ekki von á
góðu. Þá bið ég guð að blessa þá
menn í blindni þeirra, sem ekki
sjá þetta, meira verður líklega
ekki gert fyrir þá.
í nær öllum löndum heims, bæði
austan Járntjaldsins og vestan
hafa menn gert sér grein fyrir
þessari staðreynd og hagað sér
samkvæmt því. Ferðamannaiðn-
aöur er alls staðar talinn til
útflutnings nema hér, hvernig sem
á því stendur. En við erum ekki að
biðja um peninga, heldur aðeins
að létt sé á okkur álögum og þeim
ferðamönnum, sem hingað vilja
koma í stað þess að refsa þeim
fyrir það. Sem dæmi má nefna að
það hlýtur að vera hagkvæmara
fyrir okkur að fá erlenda ferða-
menn hingað til þess að éta
lambakjötið í stað þess að flytja
það niðurgreitt út, en það er engin
ástæða til þess að refsa þeim fyrir
að vilja koma hingað og iosa okkur
við niðurgreiðslurnar með því að
leggja 24% söluskatt á matinn. Þá
er hér á landi hæsti brottfarar-
skattur, sem um getur í heimin-
um. Svona refsiskattar hefna sín
alltaf, fyrr eða síðar og sannast þá
hið fornkveðna eins og maðurinn
sagði: „Sjaldan launar kálfur
ofbeldi". Það er sjáifsagt að tæma
pyngju erlendra ferðamanna en
það er ekki sama hvernig að því er
staðið.
Þessi iðnaður hefur sem sagt
markast af skilnings-, skipulags-
og framkvæmdaleysi og þar er
Ferðaskrifstofa ríkisins ekki und-
anskilin. Þá hefur áræði alltaf
vantað, en það á fyllilega rétt á
sér. í iðnaði sem þessum þurfum
við á mönnum eins og Einari
Benediktssyni að halda, mönnum,
sem ekki horfa bara niður á
tærnar á sér, heldur fram á
veginn. Hingað til höfum við verið
tækifærissinnar án þess að nýta
þau tækifæri sem gefist hafa.
Tækifærin hafa verið gripin með
því hugarfari að stórgræða á þeim
á einum degi, en ekki hugsað um
að nota hagnaðinn af þeim til
uppbyggingar og tryggingar þess
að viðkomandi tækifæri megi nýta.
um ókomna framtíð eða til þess að
leita að og byggja upp ný tæki-
færi. Það má likja þessum hugs-
unarhætti við framferði land-
námsmannanna, sem hjuggu skóg-
inn miskunnarlaust niður og
beittu sauðfé á hann án þess að
láta sér detta í hug að gróðursetja
svo mikið sem eina hríslu. Allir
þekkja afleiðingarnar.
bað má því segja að við söfnum
vandamálunum i stað þess að
leysa þau. Það hefur fieldur aldrei
komið fram hvort þjóðin kærir sig
um ferðamannaiðnaðinn, ef hún
kemst að þeirri niðurstöðu að hún
vilji það, verður að gera eitthvað í
framhaldi þess. Þá verður að
koma fram mótuð heildarstefna
og þó ég sé ekkert sérlega hiynnt-
ur ríkisafskiptum, þá verður ríkið
að vera aðalaðilinn í þeirri stefnu-
mótun. Eins og er er ríkið allt of
nátengt öllu því sem um er að vera
í landinu til þess.að hægt sé að
slíta það úr samhengi. Það er
stefnuleysið sem stendur þessum
mikla iðnaði fyrir þrifum og
meðan svo er\ verður þetta aldrei
annað en vandræðalegt hálfkák
miðað við það sem annars væri
hægt að gera.“