Morgunblaðið - 16.08.1981, Blaðsíða 20

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. ÁGÚST 1981
Pottarím
Umsjón: SIGRÚN
DAVÍÐSDÓTTIR
BLÓM-
KÁLSTÍÐ
í dag er blómkál á dagskrá,
hvað annað. Nú er uppskeru-
tími blómkálsins og víða má fá
það á góðu verði. I frystikist-
una, er auglýst. Blómkál er
ágætt að frysta, en þá er
kannski betra að nota það
súpur eða stöppu, fremur en
heilt, því það mýkist mjög við
frystingu. Slíkt er þó smekks-
atriði. Ef þið hyggist frysta
blómkál, setjið það fyrst í
sjóðandi vatn, eftir að hafa
brotið það í vendi, og látið það
sjóða í um 7 mín. frá því suðan
kemur upp. Kælið undir köldu
Vatni. Látið síðan vatnið renna
vel af, áður en þið frystið það.
Blómkálið er upprunnið í
Austurlöndum, eins og fleira
gott grænmeti. Það barst svo í
Evrópuáttina, og á 16. öld fóru
ítalir að rækta það sér og
sínum til yndis og ánægju.
ítalir voru miklir kaup- og
farmenn á þeim tíma, og
kynntu ýmsar austrænar nýj-
ungar fyrir öðrum Evrópu-
búum.
Hér á eftir verður lítillega
hugað að því, hvað hægt er að
búa til gott úr blómkáli, og eins
og þið sjáið er býsna margt
sem kemur til greina.
Góða skemmtun!
Ilrátt blómkál
Blómkál, þvegið í köldu
vatni, er býsna góður matur,
bæði sem snarl á undan aðal-
rétti, en einnig til að stinga
upp í sig milli mála, þegar svo
ber undir. En það þarf auðvit-
að að vera nýtt og gott. Vegna
lögunar sinnar hentar blómkál
býsna vel til að dýfa í sósur,
búið t.d. til góða sósu úr 1
hluta af ólífólíu og 3 af góðu
vínediki, brytjið hvítkál saman
við, malið pipar, klippið gras-
lauk og bætið e.t.v. við svolitlu
af góðu frönsku sinnepi. Slík
sósa fer vel með öllu græn-
meti. Ég get ekki ímyndað mér
neinn betri sumarforrétt held-
ur en svona sósu ásamt góðu
grænmeti, t.d. blómkáli, papr-
iku, salatblöðum, tómötum,
selleríi og öðru því sem þið
náið í.
Italir hafa þann skemmti-
lega sið að bera fram græn-
meti, t.d. blómkál, skorið i
væna bita og sett í ískalt vatn
ásamt ísmolum. Ég hef áður
nefnt þessa aðferð, en geri það
enn, því hún á það fyllilega
skilið, ekki satt...
Blómkál er einkar gott í
salat. Skerið t.d. blómkál í litla
vendi ásamt gúrku og tómöt-
um. Þetta fer vel saman. Sósa
líkt og áður er nefnd, eða
engin sósa, það er smekksatr-
iði. Einnig er hægt að bera
sósuna fram sér, svo hver geri
farið sínar Ieiðir í sósumálun-
Það getur verið ögn snúið að
þvo blómkálshaus. Þá er ein-
falt ráð að setja hausinn í kalt
vatn, ásamt svettu af ediki og
láta standa í 15—20 mín.
Skoðið síðan hausinn vel.
Skorkvikindi sem eru lítt lyst-
aukandi á disknum forða sér
úr blómkálinu í ediksvatni, svo
þetta er nokkuð góð aðferð.
Heitt blómkál
Blómkál er eitt af því græn-
meti, sem er gjarnan borið
fram soðið. Þá er þá annahvort
soðið heilt eða brotið í vendi,
soðið og borið fram. 20 mín.
eru nokkuð hæfilegur suðutimi
fyrir blómkál, en auðvitað
fylgist þið með pottinum og
bragðið ykkur áfram. Það er
með blómkál eins og annað
grænmeti, að það er langbezt
að sjóða það þannig að enn sé
það vast undir tönn, en ekki
soðið í graut. Auk þess að
sjóða blómkál og annað græn-
meti í vatni er hægt að gufu-
sjóða það. Slík suða þykir
langheppilegust, því þá fara
engin næringarefni í soð, sem
er svo ekki notað. Það eru til
sérstakir gufusuðupottar, en
einnig er hægt fá lausar grind-
ur, sem passa í flesta potta. í
Kornmarkaðnum eru þessar
grindur t.d. oft í hillunum.
Ef ykkur finnst blómkál
stundum nokkuð rammt á
bragðið, þá er ráð að sjóða það
í tveimur vötnum. Sjóðið það
fyrst í 10 mín. og hellið
vatninu af því. Setjið aftur upp
vatn, eða hafið það tilbúið að
öðrum potti, og setjið kálið út i
sjóðandi vatnið og sjóðið þar
til þaðer hæfilega soðið.
Það má búa til ýmsa lysti-
lega blómkálsrétti. Látið t.d.
vatnið renna vel af hæfilega
soðnu blómkáli. Setjið blóm-
kálið í smurt fat. Blandið
saman rifnum osti, t.d. óðals-
eða goudaosti, ofurlitlu af
brauðmylsnu, nýmöluðum pip-
ar og nýrifnu múskati. Hellið
þessu yfir blómkálið og bakið
stutta stund í vel heitum ofni,
þar til ostþakið er gullið og
stökkt. Þessi réttur er býsna
góður með glóðarsteiktu, heitu
eða köldu kjöti, en einnig einn
sér með góðu brauði.
Heitt kryddsmjör er gott
með heitu blómkáli. Bræðið
smjör, ásamt ólífolíu, t.d. 2/3
smjör og 1/3 olía. Bætið smátt
söxuðum hvítlauk út í, ásamt
kapers og söxuðum ólífum.
Nokkrar ansjósur úr dós eru
góð viðbót. Athugið að kaupa
litla niðursuðudós með raun-
verulegum ansjósum, því þær
skandinavísku í glerkrukkun-
um eru annar fiskur. Látið
feitina malla þannig að ansj-
ósurnar Ieysist upp. Hvítlauk-
urinn má ekki brúnast. Ef
ykkur sýnist svo, eru gróft
saxaðar möndlur góð viðbót.
Berið smjörið heitt fram með
heitu blómkálinu, eftir að
vatnið hefur runnið vel af því,
Berið það fram á sama hátt og
lýst er hér á undan.
Blómkálssúpa
Blómkálssúpa er mikil önd-
vegis súpa eins og kunnugt er.
Allt sem þið þurfið að gera að
er að sjóða blómkál í vatni eða
soði. Notið ekki of sterkt soð.
Kjúklingasoðteningar eru
handhægir. Ég hef áður nefnt
jurtasoð frá Plantaforce og
Nutana. Soðduftið frá Planta-
force fæst einnig með mjög
litlu salti fyrir þá sem vilja
forðast salt í mat. Þegar
blómkálið er soðið er það
marið gegnum sigti eða sett í
kvörn. Stönglarnir eru auðvit-
að hafðir með. Ef þí hafið
sæmilega mikið af blómkáli er
óþarfi að baka upp súpuna, eða
þykkja hana með rjóma, eggj-
um eða smjöri. Nýmalað
múskat gefur súpunni gott
bragð. Ef þið þurfið að halda
henni heitri, er bezt að láta
hana ekki sjóða, því þá vill hún
kornast og verður ekki eins
mjúk. Þegar þið berið hana
fram, getið þið gjarnan bætt
léttsoðnum.litlum blómkáls-
vöndum í hana, strimlum af
skinku eða reyktum laxi. Mild
súpan fer vel við bragðsterkan
mat.
Blómkálsstappa
Blómkálsstappa er gott
meðlæti með glóðarsteiktu
kjöti. Þið sjóðið þá blómkálið í
litlu vatni, merjið það síðan í
gegnum sigti eða setjið það í
kvörn. Setjið karftöflur saman
við, þ.e. stappaðar kartöflur.
Þið merjið þær með í kvörn-
inni, ef þið notið hana. Notið
um 3 hluta af blómkáli og 1 af
kartöflum.
Blómkálsgratín
Ekki má gleyma blómkáls-
gratíni, ofnbökuðu blómkáli í
ostasósu ...
Hér fylgir uppskrift af einu
slíku. það er gott sem forrétt-
ur, milliréttur, léttur aðalrétt-
ur eða meðlæti með kjöti,
köldu eða heitu.
2 vænir blómkálshausar
3egg
3 dl kaffirjómi eða rjómi og
mjólk til helminga
150—200 gr rifinn ostur
nýmalaður pipar og nýrifið
múskat.
1. Setjið upp vænan pott af
vatni. Skolið kálið og skiptið
því í vendi. Notið það af
stilkunum sem er nýtilegt, þ.e.
þá stilka sem eru ekki trénað-
ir. Setjið kálið í sjóðandi
vatnið og látið það sjóða í um
10 mín. Látið vatnið renna vel
af því.
2. Setjið ofninn á 200°.
3. Blandið saman því sem
eftir er. Smyrjið ofnfast fat,
sem þið getið borið réttinn
fram í. Dreifið kálinu í fatið og
hellið eggjablöndunni yfir.
Osturinn samlagast deginu
ekki ef hann er grófrifinn svo
þið skuluð þá dreifa nokkurn
vegin jafnt úr honum yfir
fatið.
4. Setjið nú fatið í ofninn og
látið það bakast í um 30—45
mín. Tíminn fer eftir því hvað
deiglagið er þykkt í fatinu.
Þið hafið e.t.v. tekið eftir því
að ég hef áður verið með
svipaða uppskrift en með öðru
en blómkáli í. Ég nota þessa
uppskrift á margan hátt, eins
og hægt er að gera við allar
góðar uppskriftir. Haldið
nokkurn veginn 1 eggi á móti 1
dl af vökva. Það er þó ekki
alveg nauðynlegt. Stundum
nota ég sýrðan rjóma og þá
heldur meira af sýrðum rjóma
en mjólk eða kaffirjóma en 1
dl á móti 1 eggi. Stöppuð
kotasæla er einnig ljómandi
ásamt mjólk, sömuleiðis
rjómaostur. Þá gildir það
sama og um sýrða rjómann.
Þetta er fyrirtaks eggjablanda
að grípa til, t.d. þegar eitthvað
vantar á borðið, því oftast má
finna eitthvað gott í fylling-
una. Og svo má ekki gleyma að
svona ostadeig er gott eitt sér.
Ég hef víst áður verið með það
í pæaskel.
En enn fleira er hægt að
gera við gott blómkál. Blómkál
sem difið hefur verið í deig og
djúpsteikt er þekktur réttur,
rétt eins og hægt er að gera
við ýmislegt annað grænmeit,
t.d. gúrkur, lauk og sveppi. En
það þarf ekki deig til. Frakkar
láta sér gjarnan nægja að
léttsjóða blómkálið, t.d. í 10
mín, eða svo, láta renna vel af
því, og dreypa á það bráðnu
smjöri og jurtum, t.d. graslauk
og steinselju og láta það síðan
jafna sig í um 30 min. Síðan
hita þeir feitina og djupsteikja
blómkálið. Einfalt, ekki satt
.. og ekkert deig til að sjúga
fitandi feitina í sig. Lystilega
gott með glóðarsteiktu kjöti,
eða sem forréttur eða milli-
réttur.
Léttsoðið kalt blómkál er
tilvalið að leggja í kryddlög úr
ediki og olíu, ásamt góðum
kryddjurtum. Látið blómkálið
gjarnan vera ylvolgt þegar þið
hellið leginum yfir. Síðan má
þetta standa í um 'k—1 sólar-
hring. Þá er rétturinn borinn
fram sem for- eða milliréttur,
gjarnan með góðu brauði.
Þarna hafið þið einn af þessum
góðu réttum sem ekki aðeins
má heldur á að útbúa löngu
áður en hann er borinn fram.
Ekki má gleyma að blómkál
er gjarnan lagt í edikslög og
gleymt til vetrarins, en
það er önnur saga sem ekki
verður
rakin hér.
1
W KAUPMENN- VERSLUNARSTJÓRAfí
AVEXTIR
■KUNNAI
Epli rauö — Epli græn — Appelsínur —
Sítrónur — Grapealdin — Vínber græn —
Perur — Melónur — Vatnsmelónur — Plómur
— Ferskjur — Nektarínur — Mandarínur —
Ananas — Kiwi — Avocado — Bananar.
EGGERT KRISTJAIMSSON HF
Sundagörðum 4, sími 85300
HEUESEHS
WUWt OBKII
Citroen CX
2000 Station
Árgerð 1977 ekinn 78000 km
erlendis. Fyrirtaks ferðalagsbíll
með dragkrók og tekur 550 kg
auk ökumanns eða 2,3 m^.Út-
varp og segulband. Verð 100
þús. Sími 32632.