Morgunblaðið - 21.10.1981, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1981
Minning:
Svanhildur Þórðar-
dóttir frá Votmúla
Kædd 3. nóv. 1897.
Dáin 13. október 1981.
í datí verður gerð útför Svan-
hildar Þórðardóttur, sem lést í
Landakotsspítala þann 13. október
sl. eftir stutta sjúkdómslegu.
Svanhildur var fædd 3. nóv.
1897 í Votmúla í Sandvíkurhreppi,
dóttir hjónanna Önnu Lafranz-
dóttur og Þórðar Þormóðssonar og
ólst þar upp í stórum systkina-
hópi. Því næst lá leiðin til Reykja-
víkur þar sem hún átti langan
starfsdag. Góð vinkona er fallin
frá og hugurinn fyllist hryggð og
sárum söknuði.
Það var árið 1964 sem leiðir
okkar Svanhildar lágu fyrst sam-
an er við urðum nágrannakonur
að Háaleitisbraut 115, en um þetta
leyti urðu þau tímamóti í ævi
Svanhildar að hún hættir störfum
utan heimilis. Þá tókust góð kynni
milli fjölskyldna okkar sem hald-
ist hafa æ síðan og aldrei borið
skugga á.
Góðir nágrannar verða aldrei
oflofaðir og þá ekki síst fyrir smá-
fólk sem er að vaxa úr grasi og
þurfa gjarnan á þolinmæði og
uppörvun hinna fullorðnu að
halda. Það var oft notalegt fyrir
lítinn atorkusaman snáða að
bregða sér frá leik inn til Svönu og
ylja sér og hressa og ekki var
hætta á að hún setti fyrir sig þótt
buxurnar væru ekki alltaf tá-
hreinar. Hjálpáemin og greiðvikn-
in voru svo ríkir þættir í fari
Svanhildar. Fyrir alla þá hlýju og
vinsemd sem ég varð aðnjótandi á
heimili Svanhildar mun ég ævin-
lega verða þakklát.
Svanhildur var hávaxin og tígu-
leg í fasi og framgöngu og vönduð
til orðs og æðis. Ætíð mun ég
minnast þess hve glæsileg hún var
í íslenska búningnum. Hún var
mikil hannyrðakona og kunni því
illa að sitja auðum höndum. Ef
hún ekki var einhversstaðar að
hjálpa öSrum þá notaði hún gjarn-
an stundirnar sem gáfust til
handavinnu. Liggja eftir hana
mörg útsaumsverk af ýmsum
gerðum sem prýða heimilið að
Háaleitisbraut 115. Einnig hafði
hún ánægju af lestri góðra bóka
sem hún valdi af kostgæfni, enda
fróð um menn og málefni.
Það er gæfa að hafa notið sam-
fylgdar þessarar ágætu konu, not-
ið vináttu hennar og tryggðar um
árabil. Ég sendi dóttur hennar,
Svövu, og dóttursyninum Magnúsi
mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Blessuð sé minning Svanhildar
Þórðardóttur.
Ingibjörg Eyþórsdóttir
,.Og nú fór nóI aó nálgast æginn,
og nú var gott aó hvíla sig,
og vakna ungur oinhvern daginn
með eilífd glaóa kringum þig.“
l»orsteinn Krlingsson
Haustið er komið, laufið fellur
til jarðar. Öll náttúran festir vetr-
arblund, en aðeins skamma stund.
Senn hækkar sól á lofti og geislar
hennar vekja til lífs þann gróður
er svaf undir rekkjulíni vetrarins,
og „aftur kemur vor í dal“.
Þannig er þetta einnig í lífi
okkar mannsins barna. Ungir sem
aldnir hníga að foldu, en öðlast
nýtt og æðra líf fyrir kraft þess,
sem dauðann sigraði og bjó okkur
eilíft líf í himnesku kærleiksríki
sínu. Þar hnígur sól aldrei til við-
ar, en æðri friður og gleði ríkja.
Þessi trú er okkur flestum í
brjóst lagin allt frá bernsku er
móðirin las barni sínu bænir og
innrætti því trúna á eilíft líf, jarð-
arvist betri.
Þessa staðföstu trú áttu þeir, er
veittu landsins börnum kjark og
leiðsögn á kaldri og myrkri tíð, er
jjjóð okkar hlaut að búa við um ár
og aldir.
Þessa trúarvissu átti hinn
svipmikli og trausti leiðtogi,
meistari Jón Vídalín. Þessi trú
hans á Guðríkið sannaðist full-
komlegast er hann fann dauðann
nálgast þar sem hann lá helsjúkur
í tjáldi sínu á Kaldadal síðsumars
1720. Biskup leitaði eftir skoðun
fylgdarmanns síns á sjúkleika
þessum. Fylgdarmaðurinn, sem
var dómkirkjupresturinn í Skál-
holti, lét í ljós þá skoðun, að bisk-
upinn ætti skammt eftir ólifað.
Þessu svaraði meistari Jón svo:
„Því er gott að taka, ég á góða
heimvon." Þannig átti trúin á ei-
líft líf eftir dauðann djúpar og
sterkar rætur í brjósti barna
landsins okkar. Þessi staðfasta trú
gaf gleðinni æðri fylling, og veitti
huggun og þrek á raunastund.
Svanhildur var fædd að Vot-
múla í Sandvíkurhreppi 3. nóv-
ember 1897. Foreldrar hennar
voru hjónin Anna Lafranzdóttir
og Þórður Þorvarðarson. Þau
bjuggu rausnarbúi að Votmúla
meðan kraftar entust, eignuðust
níu börn, og eru fimm þeirra á lífi.
Svanhildur, sem hér er kvödd, var
elst þeirra systkina.
Anna, móðir Svanhildar, var
dóttir hjónanna Lafranzar
Bjarnasonar bónda í Votmúla og
konu hans Sigríðar Hallgríms-
dóttur. Foreldrar Þórðar voru
Svanhildur Þórðardóttir og Þor-
varður Guðmundsson óðalsbóndi
og hreppstjóri í Sandvík.
Svanhildur ólst upp í hópi
tápmikilla og elskulegra systkina,
við ástúð og umhyggju kærleiks-
ríkra foreldra. Öll voru systkinin
samhent og einhuga um að vinna
æskuheimili sínu allt það gagn er
ungir kraftar megnuðu. Og þannig
liðu árin við leik og störf í fagurri
og gróðursælli sveit, við styrka
handleiöslu góðra foreldra.
En það var vor í lofti um þessar
mundir í mörgum skilningi. Árið
1904 má segja að nútíma verk-
menntun hafi gengið í garð á ís-
landi, en það ár flutti fyrsti ís-
landsráðherrann, Hannes Haf-
stein, til búsetu á íslandi. Sex alda
kyrrstaða skyldi nú stöðvuð, en
framfarir og menning skipa verð-
ugan sess með þjóðinni.
Ein af styrkustu stoðum sem
rennt var undir þessa þróun til
framfara var stofnun ungmenna-
félaganna svo að segja í hverri
sveit á Íslandi. Svanhildur tók
snemma mikinn þátt í starfsemi
Ungmennafélags Sandvíkur-
hrepps, enda var hún félagslynd,
skýr í hugsun og hafði ákveðnar
skoðanir á hverju máli. Auk þess
var henni gefin sú vöggugjöf að
kunna að koma vel fyrir sig orði,
greina aðalatriði frá aukaatriðum.
Mun því starfa hennar fyrir
ungmennafélag sveitarinnar hafa
séð staði svo að um munaði.
Um tvítugsaldur hélt svo
Svanhildur suður yfir heiði til að
nema fatasaum, og réði sig til
Andrésar Andréssonar klæðskera-
meistara, en hann hafði þá þegar
komið á fót miklum og nýtísku-
legum atvinnurekstri, og var í
mörgum efnum langt á undan
sinni samtíð. Andrés Andrésson
var prúðmenni og Ijúfmenni, er
hvers manns vanda vildi leysa ef
fært var. Svanhildur mat Andrés
að verðleikum, og hélst með þeim
traust vinátta meðan bæði lifðu.
Síðar var svo Svanhildur í fulla
tvo tugi ára við fjölþættan iðn-
rekstur er undirritaður hafði þá
komið til þroska með hjálp um 150
dyggra og atorkusamra sam-
starfsmanna.
Svanhildur eignaðist eina dótt-
ur, Svövu Sigurðardóttur, ritara
við embætti Borgardómara í
Reykjavík. Mjög kært var jafnan
með þeim mæðgum, og síðar bætt-
ist í hópinn sonur Svövu, Magnús
Valdimarsson, stúdent. Höfðu þau
búið sér fagurt og hlýlegt heimili
að Háaleitisbraut 115 í Reykjavík,
þar sem gestrisni og glaðværð
sátu í fyrirrúmi.
Þrátt fyrir nokkuð háan aldur
var Svanhildur lengst af við góða
heilsu, glöð og bjartsýn. Má hik-
laust segja að hún hafi átt æði
mörg hamingjusöm ár í hópi ást-
vina sinna og hollvina á heimili
þeirra. Svanhildur lagði jafnan
gott eitt til manna og málefna,
færði alla hluti til betri vegar. Þar
sem aðrir glötuðu sólarsýn, kom
hún jafnan auga á ótal sólskins-
bletti, og staðfesti það með hlýju
brosi og hóglátri glaðværð. Eg
held að Svanhildur hafi engan
óvin átt.
En allir dagar eiga kvöld, einnig
hinir björtu dagar. Á þessu hausti
veiktist hún skyndilega af alvar-
legum sjúkdómi, og var flutt á
Landakotsspítala. En þrátt fyrir
örugg handtök hinna færustu
lækna og nærgætna umönnun
hjúkrunarliðs sjúkrahússins, sem
allt, skal nú þakkað af heilum
huga, varð hinn alvarlegi sjúk-
dómur ekki stöðvaður. Svanhildur
andaðist á Landakotsspítala hinn
13. október. Og í dag er hún lögð í
skaut móðurjarðarinnar, hvíldinni
fegin.
Við þessi vistaskipti koma mér í
hug orð Þorsteins Erlingssonar:
„Nú opnar Tangiú foslran góúa
faúmar þrevtta barnið sitt;
hún býr þar hlýtt um brjóstiú móóa
og blessar lokaó augaó þitt.
Ilún veit hvt* bjartur bjarmi var,
þotl brosin gloóu sofi þar.“
Ég veit að bjart land er fyrir
stafni. Svanhildur mun eiga góða
heimvon, og á hinni ókunnu
strönd bíða hennar „vinir í varpa".
Ástvinir, aðrir vinir og sam-
ferðamenn þakka Svanhildi
Þórðardóttur samveruna, og biðja
henni blessunar Guðs um alla ei-
lífð.
Magnús Víglundsson
í dag verður til moldar borin
Svanhildur Þórðardóttir frá
Votmúla. Hún fæddist 3. nóvem-
ber árið 1897, hún var því tæpra 84
ára er hún lést. Foreldrar hennar
voru hjónin Anna Lafranzdóttir
og Þórður Þorvarðarson er bjuggu
í Votmúla með sæmd á fimmta
áratug, en sú jörð var föðurarf-
leifð Önnu.
Ung að árum veiktist Svanhild-
ur af skarlatssótt, sem olli því að
hún lifði meginhluta æfi sinnar
við mjög skerta heyrn. Auðsætt
var, að af þeim sökum gat hún oft
ekki notið sín sem skyldi, né þess
sem lífið hefur að bjóða þeim, er
óskertrar heyrnar mega njóta.
Um átján ára aldur fór Svan-
hildur að heiman til Reykjavíkur,
fyrst í vinnumennsku, síðan til
náms i fatasaumi hjá Andrési
Andréssyni klæðskera, en hjá
honum starfaði Svanhildur um
árabil við fatasaum. Þá vann hún
um árabil með systrum sínum í
Fataverksmiðjunni Fram eða þar
til sú verksmiðja var stöðvuð á
miðjum sjöunda áratugnum. Þótti
lofsverð færni Svanhildar í öllu
fatasaumi og var oft unun að sjá
hana leika hröðum höndum flíkur
og annað er lagfæra þurfti á mínu
heimili. Þar lofaði handbragðið
meistarann. Kemur þar að þeim
þætti, er mér er mest kunnur og
tilefni þessara skrifa. Heimili
mínu og barna minna hefur hún
verið á annan áratug sem önnur
móðir. Hefur hún á undanförnum
árum lagt heimili okkar slíkt lið,
að seint verður fullþakkað. Börnin
öll dáðu hana og virtu, því um-
hyggja hennar var einstök. Minn-
isstætt verður mér ætíð, er yngsti
sonur minn stóð við sjúkrasæng
Svanhildar fyrir nokkrum dögum.
Þau héldust í hendur, orð voru fá,
en táknmál handa og augna voru
mér slík opinberun samhygðar og
ástúðar að aldrei fær gleymst. Það
er sagt að Guðs ríki sé kærleikur
og að ríki Guðs búi innra með yð-
ur. Það Guðs ríki, sem í hjarta
Svanhildar bjó var stórt og eru
þeir ófáir, sem hún lagði lið af
einskærri fórnfýsi og umhyggju.
Það er svo margt — og aðeins hins
besta að minnast.
Svanhildur var sönn og einlæg
trúmanneskja, sannfærð um að
látinn lifir. Starfaði hún af dugn-
aði og ósérhlífni við stofnun Há-
teigssafnaðar í Reykjavík. Hún
var heilsteypt og ákveðin í hverju
því máli, sem hún taldi rétt vera.
Hún var mikil sjálfstæðiskona,
stóð þar heil og óskipt, greind og
víðlesin. I mótlæti lifsins var hún
með orðum skáldsins „þess konar
stafur sem getur ekki brotnað,
heldur réttist úr beygjunni þegar
átakinu sleppir og er þá orðinn
jafnbeinn og fyrr“. Hún stóð
teinrétt til leiksloka.
Svanhildur átti eina dóttur
barna, Svövu Sigurðardóttur, full-
trúa hjá Hæstarétti. Átti hún
heimili hjá dóttur sinni og dótt-
ursyni, Magnúsi Valdimarssyni,
að Háaleitisbraut 115, hin síðari
ár.
Að leiðarlokum þessa jarðlífs
skulu Svanhildi færðar þakkir
minnar fjölskyldu fyrir ómæld
störf, umhyggju og hlýhug alla tíð.
Guð blessi sál hinnar látnu um
alla framtíð. Megi hin fagra minn-
ing varðveitast í hugum okkar
allra til öruggra endurfunda.
Þórkell G. Björgvinsson
t
Eiginmaður minn, faöir okkar, tengdafaðir og afi,
JÓN SIGURÐSSON,
Kleppsvegi 72,
lést í Landspítalanum 19. þ.m.
Jarðarförin auglýst síöar.
Lára Guöbrandadóttir og aðrir aöstandendur.
t
Eiginkona mín,
JÓNA JÓNSDÓTTIR,
lézt mánudaginn 19. október sl.
Jarðarförin auglýst síðar.
Eggert G. Þorsteinsson.
t
FRÚ KRISTJANA ÞORSTEINSDÓTTIR,
andaðist i Landakotsspitala að kvöldi 19. október.
Einar Ól. Sveinsson.
Sveinn Einarsson.
t
Maðurinn minn,
STEFÁN ÓSKAR JÓNSSON,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju, föstudaginn 23. okt. kl.
13.30.
Ásta Ólafsdóttir,
Nýtt íþróttahús
í Hveragerði
llveragerði. 14. október, 1981.
í SUMAR hefur verið unnið
að byggingu síðari hluta
íþróttahússins. Byrjað var á
húsinu árið 1973 og það tekið
í notkun þrem árum síðar.
Fullbyggt verður húsið 8500
rúmmetrar. Vallarstærð verð-
ur 18x33 metrar og auk þess
eru böð, áhorfendasvæði og
rúmgott anddyri. í kjallara
nýja hlutans verður 400 fer
metra salur, sem notaður
verður undir ýmiss konar fé-
lagsstarfsemi.
Aætlað er að gera seinni
hlutann fokheldan fyrir
áramót. Verktakar hafa
verið: Smiður hf., byggði
fyrri hlutann og kjallar-
ann, en Helgi Valdimars-
son byggir seinni hlutann.
Teiknistofan Ármúla 6
teiknaði húsið, en verk-
fræðiþjónustu annaðist
Verkfræðistofa Sigurðar
Thoroddsen.
Með tilkomu þessa húss
verður vel séð fyrir íþrótta-
aðstöðu hér í Hveragerði,
en hér er mikill áhugi fyrir
íþróttum og margar deildir
starfandi.
Auk þessa er hér glæsi-
leg sundlaug í Laugar-
skarði, sem nýtur mikilla
vinsælda bæði heima-
manna og gesta, sem eru
margir einkum yfir sumar-