Morgunblaðið - 24.09.1982, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1982
39
Þessi áhöld og efni eru æskileg til
framköllunar á filmunni. Hár má
m.a. sjá mælikönnu, framköllunar-
tank, hitamæli, framköllunarvökva,
einnig er gott að nota gúmmí-
slöngu, sleikju til aö þurrka af film-
unni, klukku og filmuklemmur, en
þaö er þó hægt aö notast viö
þvottaklemmur og venjulega
klukku til að byrja meö.
Klippt er af hornum filmunnar,
þannig aö hún þræöist auöveldlega
á kefliö ...
... og henni komið fyrir í keflinu.
Filman er undin þannig aö lögin
liggja hvergi saman. en þetta verö-
ur aö gera I myrkri, og því getur
veriö gott aö æfa sig fyrst á filmu
sem má skemmast.
Hjólum keflisins er síóan snúió
fram og til baka, hvoru á móti ööru
og dregst filman þannig inn í rásir
keflisins.
Pappírinn er síöan rifinn af filmu-
endanum, kefliö sett í tankinn og
lokið ofaná. Aö þessu loknu má
kveikja Ijósió.
Framköllunarefnunum er blandaö
saman, og mæla þarf hitastigið, en
það þarf í flestum tilfellum aó vera
um20°C. *
Framkallaranum er hellt á tankinn
og klukkan sett af staó, en fram-
köllunartiminn er misjafn eftir því
hvaða efni og filmur eru notaöar.
Framkallaranum veróur aö hella
hratt á tankinn og slá síóan laust á
hann til að losa loftbólur.
Síöan er hrært í tanknum sam-
kvæmt fyrirmælum, annaóhvort
meö því aó hvolfa honum eóa snúa
öxlinum. Þaö þarf aö hræra i tankn-
um nokkrar sekúndur i einu á mín-
útu fresti.
Aö tilskildum tíma liönum, en þaó
er breytilegt eftir tegundum fram-
kallara, er vökvanum hellt af tankn-
um gegnum trekt í flöskuna sem
hann er geymdur í.
Stöövunarvökvanum er hellt á
tankinn, hrært í og látió standa í
hálfa til eina mínútu. Tankurinn
tæmdur og festivökva hellt á. Hrært
15 sek. einu sinni á mínútu.
Ljósnæmi filmunnar hverfur alveg
eftir einnar mínútu dvöl í festibað-
inu. Festivökvanum (fixer) er skilað
í sina flösku aó tilskildum tíma lión-
um, og slöngu frá kalda krananum
komió fyrir í opi tanksins og filman
skoluð í 30 minútur. Aö þeim tíma
liðnum er skolefni (filmusápa) sett
í tankinn og hrist í hálfa mínútu og
því síðan hellt úr tanknum.
Filman er hengd til þerris meö
filmuklemmum á báöum endum
þar sem hvorki er ryk né dragsúgur.
myndavél. í dag er ég yfirleitt
meö tvær, Canon A1 og ATI og
er venjulega með litfilmu í hinni.
Ég hef þó lengi haft áhuga á
þessu en fór ekki út í þetta fyrr
en ég keypti mér myndavélina
'78. Þessi myndavél átti fyrst
bara að vera til þess aö taka fjöl-
skyldumyndir og þess háttar,
síöan keypti ég mér auka linsu
og fékk „delluna“. Ég held þaö sé
mjög algengt að menn byrji á
þennan hátt, menn byrja líka
gjarnan á því aö taka litmyndir
sem þeir láta síöan framkalla
fyrir sig, fara síöan út i aö taka
svart-hvítar myndir og fara þá aö
framkalla sjálfir. Þegar ég var
svo búinn aö koma mér upp
myndavél og einni aukalinsu,
keypti ég mér stækkara sem var
aö vísu heldur mikið sparaö til,
en þaö ættu menn aö varast, því
þaö borgar sig yfirleitt aö koma
sér upp tækjum sem maöur get-
ur átt nokkuö lengi og bætt viö
aukahlutum."
— Hvar læröiröu aö fram-
kalla myndirnar?
„Ég vann í prentsmiöju meö
skóla þegar ég var um 14 ára
gamall, en þar voru strákar sem
voru meö Ijósmyndadellu og þeir
hafa áreiöanlega kveikt í mér í
byrjun, því hjá þeim læröi ég
undirstööuatriðin í framköllun-
inni. Síöan líöa um 5—6 ár, en
þaö var ekkert erfitt aö taka upp
þráöinn aö nýju, mig langaöi allt-
af til eignast góða myndavél, en
maöur var í skóla og haföi hvorki
efni á góöri myndavél né fram-
köllun. Ég keypti mér síöan aö-
dráttarlinsu, en sú fyrri var
gleiöhornslinsa.
— Vinnuröu eitthvaö í sam-
bandi viö Ijósmyndun?
„Nei, ég vil ekki drepa niöur
áhugamennskuna, ég er hrædd-
ur um aö þaö geti drepiö niöur
áhugann ef maöur fer aö líta á
þetta sem einhverja kvöö, þarf
aö skila myndum á ákveönum
tíma o.s.frv., en þaö þarf þó ekki
aö vera. Ég er bifvélavirki aö
mennt og vinn viö þaö.“
— Er Ijósmyndun dýrt tóm-
stundagaman?
„Mesti kostnaöurinn felst í því
aö koma sér upp góöri myndavél
og stækkara. Myndavélarnar
kosta frá 5.000 upp í svona
15.000 krónur og góöir stækkar-
ar eru varla undir 5.000 krónum
aö viðbættum 1.000—2.000
krónum sem linsan í stækkarann
kostar. En annar kostnaöur er
ekki verulegur, þaö er t.d. ekki
mikill kostnaöur því samfara aö
framkalla filmur eöa koma mynd-
inni á pappír. Annars er hægt aö
komast af meö tiltölulega ódýran
útbúnaö í fyrstu, þaö er t.d. hægt
aö kaupa filmur í metratali og
rúlla þeim upp sjálfur meö þar til
geröu tæki og fá hverja filmu
þannig á hálfvirði. Þaö er auövit-
aö æskilegt aö koma sér upp
góöri framköllunaraöstööu, en
þaö er hægt aö komast af meö
búnaö í þvottaherbergi, baöher-
bergi eöa eldhúsi til aö byrja
með.“
— Hvert á fólk aó snúa sér
sem hefur áhuga á aó læra
framköllun og Ijósmyndun?
„Þetta hefur veriö kennt tals-
vert í skólum, hefur veriö veru-
legur þáttur í tómstundastarfi
skólanna. Þá hafa veriö haldin
nokkur námskeiö í Ijósmynda-
klúbbnum Hugmynd 81, en þaö
er félagsskapur áhuga-
Ijósmyndara sem stofnaöur var i
fyrra. Viö erum meö vikulega
fundi á veturna og höldum nám-
skeið á hálfsmánaöarfesti, þá um
einhver sérsviö Ijósmyndunarinn-
ar, svo og byrjendanámskeið.
Ljósmyndun hefur einnig verið
kennd í Námsflokkunum i Kópa-
vogi og svo fá margir áhugann
og læra af vinum og kunningj-
um.“
— Að lokum Friðrík, hvaöa
myndefni velur þú þér helst?
„Ég hef mest verið í manna-
myndum, hef tekiö myndir af
fólki hérna í bænum á svart-
hvitar filmur. Mannamyndir eru
oft skemmtilegri í svart-hvítu, en
þaö má reyndar einnig taka
skemmtilegar svart-hvitar lands-
lagsmyndir þegar þaö á viö.“