Morgunblaðið - 20.02.1983, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. FEBRÚAR 1983 45
Steinunn Þórarinsdóttir „Fingramál". Guðbjörg Ringsted „Lítið var en lokið er“ steinþrykk
1982.
af yngri kynslóð, er gáfu öllum áð-
ur viðurkenndum lögmálum langt
nef, — er aðhylltust hið algjöra
frelsi, eins og það hét. Málverkum,
er voru líkust afsprengi graffiti-
listarinnar — listar götunnar —
veggja og húshliða ásamt kroti á
klósettveggi. Menn geta fundið
bein áhrif frá art-brut, cobra,
expressjónisma, poppi og svo áð-
urnefndri graffiti-list. En öllum er
það sameiginlegt að hirða ekki um
fyrri hugtök um isma og skipta
eins oft um stíl og skyrtuboli. Það
á sem sagt allt að vera leyfilegt,
öll lögmál skulu brotin og helst
svívirt. Það merkilega við allt
þetta er, að flestir þeir, sem eru í
mesta áliti, eru um leið öflugustu
málararnir, hvað sem öllum yfir-
lýsingum líður.
Hér var sem sagt lausnin fundin
og tilefni til nýrrar kúvendingar
fyrir þá, sem vilja fylgjast með og
taka þátt í leiknum undir hvers
konar slagorðum um nýlist.
Nokkrir málarar í Köln, er máluðu
eftir þessari forskrift og deildu á
milli sín vinnustofu urðu á
skömmum tíma heimsfrægir með
aðstoð sýningarsala austan hafs
og vestan. Listheimurinn tók við
sér á augabragði og hóf þessa
ungu menn á stall. A tiltölulega
skömmum tíma kynntust menn
nýjum nöfnum eins og Sandro
('hia, Francisco Clemente, Enzo
Cucci og Mimmo Paladino frá ít-
alíu — Salomé (Wolfgang Cilarz),
Peter Angemann, Elvira Bach, Hans
Peter Adamski, Peter Bömmels,
Walter Dahn, Georg Jiri Dokoupil,
Gerard Kever, Gerhard Naschberg-
er, Jiirgen Meyer, Volkert Tannert
og Werner Biittner frá Þýskalandi,
Urs Liithi, Sviss, Josef Kern, Hubert
Schmalix og Franz Mörk, Austur-
ríki. Og auðvitað voru Bandaríkja-
menn fljótir að taka við sér, þar
sem sýningarsalirnir voru í við-
líka kreppu. Þar komu fram nöfn
eins og Julian Schnabel og David
Salle. A bak við þá var hin unga og
fagra Mary Boone, sem á skömm-
um tíma hefur þotið upp líkt og
spútnik í heimi listabrasksins. I
lið með sér fékk hin fagra dama
engan minni en hinn aldna Leo
Castelli, er kom mönnum eins og
Robert Rauschenberg, Jasper Johns,
Andy Warhol og Roy Lichtenstein á
Framfæri á sínum tíma með að-
stoð ótal milljóna dollara. Að
sjálfsögðu tróna Bandaríkjamenn-
irnir efst uppi á verð- og vin-
sældalistanum og skipa fyrsta og
sjötta sætið. Áhugasamir geta
þannig fengið mynd eftir Julian
Schnabel á verði, er liggur á bilinu
400—900 þúsund kr. ísl. Það er
táknrænt að Mary Boone var áður
en hún opnaði eigin sýningarsal
starfsmaður hjá sýningarsal er
varð gjaldþrota, svo að reynsluna
vantar hana ekki. Væntanlega er
konan orðin stórauðug á Schnabel,
því að á tímabilinu frá því að hún
uppgötvaði hann (1978) hefur verð
mynda hans stigið frá 300 upp í
60.000 dollara.
Þannig gerist þetta í listaheim-
inum, og það er öllum hollt að fá
svolitla nasasjón af því — einkum
þeim er jafnan gleypa við öllu
hráu er kemur að utan.
En nú er spurningin — hve
lengi getur þetta gengið og hve-
nær verða menn orðnir hundleiðir
á þessu eins og konseptinu? Hvað
kemur þá? Hve mörg ofannefnd
nöfn verða gleymd að fáum árum
liðnum, er æsingurinn er liðinn
hjá?
En að sjálfsögðu verður þetta
listinni til góðs og eitthvað lifandi
og sterkt hlýtur að koma frá þess-
um hræringum — ekki síst vegna
þess að listmiðill, er hefur verið
fótum troðinn um árabil, er risinn
upp aftur í öllu veldi sínu og fram
hjá honum verður ekki gengið.
Þetta stokkar upp spilin, losar um
hugmyndir og þannig séð er það
mjög heilbrigt.
Áhrifin frá þessari umbyltingu
láta ekki á sér standa og þannig
eru þau m.a. komin til A-Þýska-
lands.
Höfum eitt hugfast og það er, að
hugmyndafræðileg iist (konsept)
er ekki dauð né allt það, sem hefur
verið á oddinum undanfarið — í
raun og veru er ekkert dautt, það
eru einungis viðhorfin, sem hafa
breyst um stund. Og verði
mönnum að góðu.
Mér þótti nauðsynlegt að koma
með þessar upplýsingar um ný-
bylgjumálverkið, því að hin
breyttu viðhorf munu hafa ráðið
einhverju um, að hugmyndin kom
fram um sýninguna UM 1983. En
trútt um talað er tímabært, að
slíkar sýningar verði haldnar
reglulega á ca. þriggja ára fresti
og í framtíðinni væri mögulegt að
bjóða erlendum gestum, einum
eða fleirum.
- O -
Aðal sýningarinnar að Kjar-
valsstöðum er, svo sem segir í
upphafi, hin mikla fjölbreytni, og
vonandi boðar það upphaf sjálf-
stæðra vinnubragða í íslenskri ný-
list. Við höfum verið fullháðir er-
lendum viðhorfum og þótt þau séu
góð, eru sjálfstæð viðhorf ennþá
betri, — það, að menn hagnýti hið
besta í heimslistinni og samsami
eigin stílbrögðum. Það er íslensk-
ur veruleiki, íslenskt svið, sem
máli skiptir.
Nýbylgjan er nokkuð ráðandi á
sýningunni og þá aðallega í verk-
um Jóns Axels Björnssonar, Kjart-
ans Olafssonar, Magnúsar V. Guð-
laugssonar, Valgarðs Gunnarssonar,
Georgs Guðna Haukssonar, Hall-
dórs Dungal, Tuma Magnússonar og
Gests Fr. Guðmundssonar. Annars
er hér erfitt að gera skörp skil og
þannig virka hin umbúðalausu
verk Helga Þ. Friðjónssonar og
Kristins G. Harðarsonar eins og
beint framhald af graffiti-list og
hollenskri myndskrift í nýmál-
verki undanfarinna ára. En ný-
bylgjumálverk er-það í ljósi þess,
að þeir láta allt flakka. Vafalítið
geta margir fleiri á sýningunni
talist undir áhrifum þessarar
stefnu, en það er ekki aðalatriðið,
heldur hve fjölbreytileg viðhorf
koma hér fram og hve mjög ger-
endurnir leitast við að tjá sig á
persónulegan hátt. Því betur sem
það tekst, því sterkari eru verkin.
Þó skal viðurkennt, að margt er
undir áberandi öflugum áhrifum
erlendis frá og lítið persónulegt,
sem þó er eðlilegt sé tekið tillit til
þess hve ungt fólkið er. Til marks
um breiddina má vísa til hrjúfra
mynda Páls Guðmundssonar, fín-
legra mynda Lísabetar Sveinsdótt-
ur, táknrænna mynda Erlu I»órar-
insdóttur og nostursamlega gerðra
mynda Lýðs Bjömssonar, ná-
kvæmra mynda Ólafs Th. Ólafsson-
ar og kraftmikilla mynda Vignis
Jóhannssonar, sérstæðra mynda
Jóns Þórs Gíslasonar og kröftugra
mynda Jóhönnu Kristínar Ingva-
dóttur, vandaðra konseptmynda
Guðmundar Thoroddsens og þró-
aðra abstrakt-mynda Steingríms
Þorvaldssonar. Þá næst hrekkur
maður við, er að myndum Gunnars
Karlssonar er komið, en í þeim
koma fram sterk áhrif frá
miðaldamálaranum furðulega
Giuseppe Arcimboldo (1527—
1593) en starfssvið hans var í Míl-
anó og sjálfur taldi hann forfeður
sína koma frá Saxlandi. Skúlpt-
úrlistin kemur ekki svipað á óvart
og málverkið og sama er að segja
um grafík og teikningar.
Það er sem sagt ýmsilegt að
gerjast í íslenskri myndlist, og
myndglöggir áhugamenn, sem
vilja spá í framtíðina, ættu að
geta fest sér verðmæt verk fyrir
lítinn pening á þessari sýningu.
Sala mynda á íslandi er óútreikn-
anlegt fyrirbæri.
Hér væri hægt að nefna mörg
fleiri nöfn, en það myndi aðeins
lengja greinina. Sýningarskráin er
til fyrirmyndar og góð heimild um
sýninguna, en þó er það mikill
ljóður, að námsferill sýnenda er
ekki tíundaður. Hann er mikil-
vægari heimild en t.d. heimilis-
föngin, sem þó eru góð útaf fyrir
sig!
Þá ber að þakka öllum, er hér
lögðu hönd á plóginn, og biðja um
framhald ...
Bragi Asgeirsson
Batik námskeið
í Menningarmiöstöð Breiðholts Gerðubergi 8. Kynnist
hinni eldgömlu austurlensku list —- batik að eigin raun,
og skreytið fatnaö, púða, töskur, gardínur, teppi o.fl.
eftir eigin litavali og hugmyndum.
Dag og kvöldnámskeið.
Mánudag 7/3 kl. 19—21.45 40 tímar.
Þriðjudag 8/3 kl. 14—16.45 40 tímar.
Skráning þátttöku og aðrar upplýsingar veíttar í
síma 41938.
Kennari: Guðbjörg Jónsdóttir.
Prófkjör Sjálfstæðisflokksins í Reykjaneskjör-
dæmi 26. og 27. febrúar 1983.
Stuðningsmenn
r
Olafs G. Einarssonar
Minna á fund meö honum mánudaginn 21. febrúar
kl. 20.30 í safnaðarheimilinu Kirkjuhvoli, Garðabæ.
sitm CTSALA á öllum skíðafatnaði ^ 22 Opið frá kl. 9—12 mk | M FÁLKINN
S: 84670.
1 —- - - —. i 11 élíliMilMXSMMUíttHfMÍMit YMSSMÍUWMflBMMf ftlVSSMMttWI