Morgunblaðið - 19.10.1983, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1983
35
Matthildur Kristó-
fersdóttir - Minning
Fædd 6. desember 1906
Dáin 1. október 1983
Stöðugt hættir okkur til að líta
á komu dauðans með ótta og get-
um ekki skilið hversvegna hann
hafi komið svo fljótt sem verða
vill. í einstaka tilfellum er þó svo
komið fyrir sársjúku fólki, að hans
er vænst sem líknandi vinar, að
hann sé þá jafnvel síðar á ferð en
æskilegt hefði verið. En hvenær
sem hann hrífur til sín einhvern
úr fjölskyldu, náinn vin eða ætt-
ingja, þá fyllist fólk klökkva vegna
komu hans, sem er undanfari
góðra og draumkenndra minn-
inga, sem lifa í brjóstum þeirra,
sem eftir standa.
Það var aðfaranótt laugardags-
ins 1. október sl., að við hjónin
vorum vakin með tilkynningu um
að Matthildur, móðir konu minn-
ar, hefði látist um nóttina. Hún
hafði átt við erfið og kvalafull
veikindi að stríða marga síðustu
mánuði, sem ekki varð við ráðið.
Dauðann bar því að hennar garði
sem líkn. En þrátt fyrir vitneskju
um að stríði væri lokið fór fyrir
okkur sem fleirum, að við urðum
harmi slegin. Hún myndi ekki
framar eiga stundir á heimili
okkar. Og á skilnaðarstund vil ég
minnast tengdamóður minnar
með nokkrum orðum og þakka
vináttu hennar, störf f þágu fjöl-
skyldunnar og öll hin góðu kynni
og ég vil segja það strax, sem mér
er ljúft að minnast að aldrei varð
okkur sundurorða á því timabili
sem hún bjó með okkur. Bjart.er
yfir minningu þessara ára og
margt að þakka.
Jóhanna Matthildur, eins og
hún hét fullu nafni, fæddist að
Þverá á Síðu í Vestur-Skafta-
fellssýslu 6. desember 1906, elst
fjögurra barna Guðlaugar Þórar-
insdóttur og Kristófers Kristó-
ferssonar, er þar bjuggu. Næst
elstur var Bergur Kristinn, sem
lést árið 1971, þá Margrét, hús-
freyja á Maríubakka í Fljóts-
hverfi, og yngst Sigurveig, hús-
freyja í Múlakoti á Síðu. Einnig
átti Matthildur hálfsystur, Guð-
björgu Jónsdóttur, sem var nokkr-
um árum eldri, lést árið 1966. Hún
var gift og búsett í Reykjavík.
Á Þverá, sem er norðanmegin
samnefnds fjalls á Sfðu og aust-
asti bær þeirrar sveitar, en
Fljótshverfismegin fjallsins, átti
Matthildur sín bernskuspor. Hún
mun ekki hafa farið þaðan alfarin
fyrr en um þrítugsaldur, að hún
kvæntist og fluttist með eigin-
manni sínum til Reykjavíkur.
Þessi fagra sveit var og hélt áfram
að vera hennar draumaheimur og
fólkið beggja vegna fjallsins henni
mjög kært og minnisstætt. Má
segja að það hafi grópast í minn-
ingaheim hennar og fest þar
traustar rætur. Henni var sérlega
ljúft að minnast æsku- og ung-
dómsáranna frá Þverá og fylgdist
alla tfð af lifandi áhuga með lffi
þess og atburðum úr sveitinni
sinni kæru. Húm var minnug með
afbrigðum og ættfróð. Var fljót að
átta sig á og rifja upp löngu liðna
atburði og var ánægjulegt að
heyra hana segja frá samtölum og
atvikum á sinn lifandi og
skemmtilega hátt. Hún lét sig
miklu varða málefni vina og
ættmenna, gladdist yfir velgengni
og hryggðist af mótlæti. Segir það
nokkuð um, að tilfinningamann-
eskja hafi hún verið. Og hún var
einstakur dýravinur. Það má ekki
gleymast.
Arið 1935 kvæntist Matthildur
Jóni Guðmundssyni frá Selárdal í
Miðdölum og sama árið fæddist
þeim einkadóttirin Matthea, sem
er þekkt og mikilsmetin listakona.
Þau hjónin bjuggu í Reykjavík,
lengst af við Hverfisgötu en síðar
að Freyjugötu 37 og á Laugavegi
145. Jón var greindur maður og
gleðimaður og mörgum kunnur.
Hann starfaði lengst hjá Máln-
ingarverksmiðjunni Hörpu. Hann
lést í septembermánuði 1968.
Stuttu síðar flutti Matthildur á
heimili dóttur sinnar og undirrit-
aðs og dætra okkar. Er mikil birta
yfir minningum þessara ára, þó
hún gengi að vísu ekki alltaf heil
til skógar, kvartaði hún ekki og
gerði jafnan minna úr, en ástæða
var til. Matthildur var að eðlisfari
bjartsýn, félagslynd var hún einn-
ig og hafði gaman af að fá heim til
sín vini og ættingja. Hún var því
gestrisin með afbrigðum og munu
margir kunna að minnast þess frá
heimili þeirra hjóna, þó ekki væru
húsakynnin á búskaparárum
þeirra ýkja stór, miðað við nútím-
ann.
Matthildur starfaði um árabil
við fatasaum, sem hún nam á
yngri árum austur í Víkurkaup-
túni í Mýrdal, þar sem hún mun
hafa dvalið um tveggja vetra
skeið. En heimilisstörfin tóku
einnig mikinn tíma, því langur og
erfiður vinnudagur bændanna út-
heimti mikið og kjarngott fæði.
Tvær fullkomnar máltíðir á dag
og oft á tíðum gestkvæmt á heim-
ili þeirra hjóna, eins og fyrr getur.
Úr bröttum hlíðum Þverárnúps
er útsýn mikilfengleg og fögur yfir
Fljótshverfið. Þaðan blasa við
mosavaxin eldhraun og klettar
frammi á sléttlendinu, tignarlegur
fjallahringur frá vestri til austurs
með hinn rismikla Lómagnúp sem
höfuðprýði og í meiri fjarlægð
hvítir jöklar með tindum og
tröllagljúfrum, en einnig og víða
inn á milli hrjóstursins grónir og
gróðursælir hvammar og blátærar
lindir. Ekki má heldur gleyma að
minnast hafsins í suðri, sem
stundum færði eyrum Matthildar
þungan sjávarnið og sem stundum
gladdi augu hennar með lognvær-
um fleti sínum tindrandi af sól og
þá gátu verið hillingar á heitum
söndum og ævintýramyndir í tí-
bránni. Nær kunni hún að greina
frá Orustuhól og fleiri álfaslóðum,
Fossálum með veiðivon og sumar-
högum fyrir nautpening og sauðfé
við Brattland 1 vestri. Og hlíðar
Þverárnúps voru líka sérstakur
ævintýraheimur, sem hún hafði
gaman af að segja öðrum frá og
lifa sig inn í með frásögnum af þvi
fólki, sem hún þekkti og umgekkst
í æsku sinni. Hún var minnug hún
Matthildur, hún var sjór af fróð-
leik. En kærast var henni að sjálf-
sögðu æskuheimilið sjálft, því ein-
hverntíma orðaði hún tilfinn-
ingarnar svo í því sambandi, að
hver dagur þar væri sér dýr minn-
ing. Þó voru erfiðir tímar og mikl-
ar annir í daglegu lífi fólksins
hennar. En víst er það, að þarna
lærði hún að elska sitt land, sér f
lagi þennan hluta þess. Og þeirri
hugsjón var hún trú til hinstu
stundar, því á banabeði fannst
henni jafnvel sem hún væri að
hverfa þangað heim.
Eftir að Matthildur hafði dvalið
á heimili okkar Mattheu í nokkur
ár, var okkur hjónunum farin að
leika forvitni á að vitja æsku-
stöðva hennar. Þó kona mín væri
þar fædd hafði hún alist upp i
Reykjavík en ekki þar. Við fórum
um sveitina, komum að Þverá og
fórum upp í brekkurnar þar, sem
bærinn hafði staðið áður fyrr.
Veðrið var milt og hið fegursta og
auðvelt um góðar myndatökur.
Mér er minnisstætt hve glöð hún
varð, hún tengdamamma, þegar
hún fór að fræða okkur og sér í
lagi ömmubörnin um þær. Hver
staður átti sína sögu í atvikum frá
liðnum tíma. Sjálfum fannst mér
ég greina í andliti hennar ein-
hverja samlíkingu við umhverfið.
Hún bar í rauninni tign þess í yf-
irbragði sínu, litróf þess eftir árs-
tíðum. Mig langar að biðja frænda
eiginmanns Matthildar og vin
þeirra beggja að lýsa því nánar í
einu ljóði/Eg veit að það tjáir bet-
ur en eigin orð hvað ég og fjöl-
skylda mín vildum segja við hana,
er við minnumst elskulegrar móð-
ur, tengdamóður og ömmu:
„Eins og gullhörpuljóð,
eins og geislandi blær,
eins og fiðrildi og blóm,
eins og fjallalind tær,
eins og jólaljós blítt,
eins og jörðin sem grær,
lifír sál þín í mér,
ó, þú systir mín kær.
Þú varst mildi og ást
og þitt móðerni bar
við sinn líknsama barm
dagsins lifandi svar:
Allt sem grét, allt sem hló,
átti griðastað þar
— jafnvel nálægð þín ein
sérstök náðargjöf var.
Hversu þreytt sem þú varst,
hvað sem þrautin var sár,
þá var hugur þinn samt
eins og himinninn blár:
eins og birta og dögg
voru bros þín og tár.
Og nú ijómar þin sól
bak við lokaðar brár.“
Jóh. úr Kötlum.
Matthildur var farin að þrá
langa hvíld og draumlausan svefn.
Við vonum að sú ósk hafi verið
uppfyllt. Það má segja að við vit-
um fátt um það, hvað okkar bíður
handan þeirra landamæra, sem
allir leiðast til í gegnum lífið. En
við vonum það besta og eitt er víst:
Þangað hefur fjöldinn farið, líka
hennar nánustu. Og þar hefur hún
fundið það, annaðhvort í djúpum
svefni þess eða öðru lífi. Og þá
hefst nýtt skeið á þroskabraut.
Skyldi hún Matthildur þá ekki
rísa upp og kanna hin fegurstu
ævintýralönd. Best gæti ég trúað
því.
Stefán Guðmundsson
Kveðja:
Helga Pálsdóttir
Fædd 26. júní 1979
Dáin 12. október 1983
Það er erfitt að þurfa að trúa
því að litla vinkonan mín, hún
Helga, sé farin frá okkur. Hún
sem var svo ótrúlega stór og
kraftmikil. Svo fjörug og fyrir-
ferðarmikil. Barn sem ég hélt að
ætti eftir að verða svo mikið úr.
En örlögin láta ekki að sér hæða.
Og við þau ráðum við ekki. Hvað
getur maður sagt eða hugsað —
hvað á maður að segja eða hugsa?
Við verðum að vera sterk og tak-
ast á við raunveruleikann, þrátt
fyrir að okkur sé hann ekki alltaf
kær.
Ég er þakklát fyrir að hafa
kynnst Helgu litlu þennan stutta
tíma sem hún var meðal okkar. Og
minninguna um hana geymi ég.
Ég veit það, að fyrst hún var
kvödd á braut svo snemma á hún
sér annan samastað þar sem
hennar er kannski þörf. A stað þar
sem við öll munum einhvern tíma
dvelja. I hjarta mínu veit ég
hversu þungt áfall þetta er fyrir
Eddu og Palla og alla aðra nána
aðstandendur. En munum að þeir

sem guðirnir elska deyja ungir. Ég
bið guð að gefa Eddu og Palla
styrk í sorg sinni um leið og ég
kveð litlu vinkonu mína með þess-
um fátæklegu orðum.
Tobba
Minning:
Katrín Jónas-
dóttir frá Núpi
Fædd 1. febrúar 1896
Dáin 6. október 1983
Hver getur þakkað nóg fyrir
óendanlega umhyggju, blessunar-
orð og tiltrú á það besta, sem í
okkur býr?
Okkur, sem fengum að njóta
kærleiksríkrar handleiðslu Katr-
ínar og Guðmundar á Austurbæn-
um að Núpi í Fljótshlíð, kalla þau
foreldra okkar, og eignast þar að
auki 11 systkini, brestur þar öll
orð.
Aldrei höfðu þau verið nema
með góðu fólki og ekki var hægt að
ganga of gætilega í nærveru sálar.
Orð þeirra og verk, sem ætíð voru
unnin af ýtrustu kostgæfni, eru
eins og leiðarljós í gegnum lífið.
Hjartarými og kærleika þeirra
virtust engin takmörk sett. Auk
barnanna sinna 10, ólu þau upp
önnur 2, þar að auki dvöldum við 2
þar í rúm 10 sumur og miklu
meira til, auk annarra barna.
Að Núpi fengu líka 3 gamlar
konur að koma, til að eiga þar sín-
ar hinztu stundir.
Þar var líka mikil gleði og ótrú-
leg gestrisni. Mikið var sungið við
störf og leik. Katrín sagði, að móð-
ir sín hefði sagt við börnin sín, að
auðæfin skildi hún ekki eftir sig,
en hún vonaðist til að þau þyrftu
hvergi að gjalda sín. Þetta leiddi
nú ósjálfrátt hugann að því, hver
væru hin sönnu verðmæti lífsins. 1
spurn um sjálfa sig, var Katrínu
svarað á þessa leið:
Hún Katrín hátt upp hefur,
sitt höfuð skrílnum frá,
og yndi allt umvefur,
sem augu hennar sjá.
Hér er engin hilling,
hjóm né augnatál,
og ekki glys né gylling,
en göfug fögur sál.
„Hefðarkonan að austan", svo
sem mætur maður kynnti hana
forðum í þjóðbúningi sínum, er nú
látin.
Hún kvaddi þennan heim dag-
inn eftir að 100 ár voru liðin frá
fæðingardegi Guðmundar manns
hennar. Það voru 13 ár á milli
þeirra hjóna og einnig skildu 13 ár
þau að, frá kallinu mikla.
Guð blessi minningu þeirra.
Friður Guðs þau blessi. Þau hafi
þökk fyrir allt og allt.
Sif Ingólfsdóttir og
Júlíus Skúlason
t
Maöurinn minn, faöir okkar, tengdafaöir, afi og langafi.
ÓSKAR JÓNASSON,
Njálagötu 72,
veröur jarösunginn frá Dómkirkjunni fimmtudaginn 20. október kl.
13.30.
Þeir sem vildu minnast hlns látna láti liknarstofnanir njóta þess.
Magnea J. Þ. Ólafsdóttir,
Garöar Óskarason, Guörún Magnúsdóttir,
Egill Óskarsson, Sigríöur Þorbjarnardóttir,
Geir Óskarsson, Bjarndis Jónsdóttir,
Þrúöur G. Óskarsdóttir, Gunnlaugur Hannesson,
Guöbjört Óskarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Eiginkona mín, móöir okkar og amma,
MARGRÉT ÞÓRARINSDÓTTIR,
Einarsnesi 56,
veröur jarösungin frá Fossvogskirkju, fimmtudaginn 20. okt. kl 3
e.h.
Lárus Jóhannsson,
Þórarinn Lárusson, Guöborg Jónsdóttir,
Gunnsteinn Lárusson, Guöbjörg Ólafsdóttir,
Halldór Lárusson, Ragnhildur Arnadóttir,
Jóhanna Lárusdóttir, Sigfús M. Vilhjálmsson
og barnabörn.