Morgunblaðið - 09.06.1984, Page 32

MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 9. JÚNl 1984
32
Vestur-
Evrópusambandið
og Noregur
Eftir Arne Olav Bruntland
Hinn 17. júní næstkomandi verður kosið til þings Evrópubandalagsins (Efnahagsbanda-
lags Evrópu) í almennum kosningum í aðildarlöndunum tíu. Athyglin beinist því mjög að
samvinnu Evrópuþjóða um þessar mundir. Hún hefur verið að þróast frá efnahagsmálum yfír
til stjórnmála og utanríkismála.
Til þess að draga úr mikilvægi kjarnorkuvopna fyrir varnir Vestur-Evrópu eru uppi tillögur
um að efla hefðbundinn varnarviðbúnað í álfunni með auknu framlagi evrópskra aðila
Atlantshafsbandalagsins. Innan Evrópubandalagsins eru öryggis- og varnarmál þó ekki ofar-
lega á dagskrá, en hins vegar velta menn því fyrir sér hvort skynsamlegt sé að blása nýju lífí
í Vestur-Evrópusambandið svonefnda og gera það að virku afli í vörnum Evrópu. Norðurlönd-
in standa utan þessa sambands enda má segja að Atlantshafsbandalagið hafí leyst það af
hólmi 1949.
í greininni sem hér birtist ræðir Arne Olav Brundtland stöðu Norðmanna andspænis
auknu varnarsamstarfí innan Vestur-Evrópusambandsins. Hugleiðingar hans eiga erindi hér
á landi því að eins og Norðmenn stöndum við bæði utan Evrópubandalagsins og Vestur-
Evrópusambandsins en kjósum þó að vera í hópi Evrópuríkja innan Atlantshafs-
bandalagsins.
Bj.Bj.
Varnarmálaráðherrar Vestur-
Þýskalands og Frakklands:
Manfred Wörner og Charles
Hernu. Samstarf Þjóðverja og
Frakka í varnar- og öryggismál-
um vex jafnt og þétt
Það var mjög gagnlegt fyrir
samræðugrundvöll utanríkis-
stefnumála þegar Eivinn Berg,
ráðherraritari utanríkisráðherra
Noregs, hóf umræður um Vestur-
Evrópusambandið og afstöðu Nor-
egs til þess. Þetta gerði hann í
ræðu á fundi Evrópuhreyfingar-
innar fyrir nokkru.
Tilefnið var að Frakkar hafa
gefið til kynna áhuga á að virkja
Vestur-Evrópusambandið og gera
það að samstarfsstofnun aðildar-
ríkjanna á sviði öryggismála. Með
því fengist útfærsla á samstarfi
Frakka og Þjóðverja í öryggismál-
um, en auk þeirra eiga aðild að
Vestur-Evrópusambandinu Bret-
land, Ítalía og BeNeLux-löndin
(Belgia, Holland og Lúxemborg).
Vestur-Evrópusambandið
Vestur-Evrópusambandið er út-
færlsa á Brússel-sáttmálanum frá
1948, sem var undanfari vestur-
evrópskrar aðildar að Atlants-
hafsbandalaginu. í Brússel-sátt-
málanum er lýst yfir vilja til
svæðisbundinnar samvinnu í ör-
yggismálum sem skilyrði fyrir því
að Bandaríkin taki að sér varan-
legra hlutverk í varnarmálum
Vestur-Evrópu.
Formlega var Brússel-sáttmál-
anum beint gegn sigruðu Þýska-
landi, en í raun var samvinnan
hugsuð sem mótvægi gegn Sovét-
ríkjunum. Þetta varð einnig ljós-
ara þegar Sambandslýðveldið
Þýskaland var tekið inn í Vestur-
Evrópusambandið um leið og
landið varð aðildarríki að NATO
1955. Helsta verkefni Vestur-
Evrópusambandsins var að skipu-
leggja eftirlit með hervæðingu
Vestur-Þýskalands. Því verkefni
var sinnt, en hefur smám saman
glatað tilgangi sínum eftir því sem
vestur-þýsk hervæðing hefur auk-
ist jafnt og þétt. Með tilliti til þess
má segja að Vestur-Evrópusam-
bandið hafi glataö tilgangi sínum.
Ástæðan fyrir því að þetta
bandalag hefur um all langt skeið
verið lítt virkt er sú, að samstarfið
í öryggismálum hefur færst yfir á
vettvang NATO. Sú skoðun hefur
ríkt að samvinna í Vestur-
Evrópusambandinu mætti ekki
torvelda samstarfið í NATO.
Eftir að Frakkar hættu þátt-
töku í hernaðarlegu samstarfi
NATO árið 1966, hefur Vestur-
Evrópusambandið verið sú stofn-
un, sem Frakkland hefur áfram
verið aðili að, gagnstætt því sem
segja má um NATO. Aðal ástæða
þess að Frakkland undir stjórn De
Gaulle og síðar hefur ekki sagt sig
úr sambandinu er trúlega sú, að
Frakkar hafi talið það þjóðhags-
lega rétt að viðhalda vestur-
evrópskum samtökum þar sem
Bandaríkin hafa ekki aðgang.
Stefna Frakka
Á stjórnarárum De Gaulles
reyndu Frakkar að koma á sam-
eiginlegri hervæðingu vestur-
evrópskra ríkja á vestur-evrópsk-
um grundvelli, andstæðum NATO,
sem þeir töldu um of stjórnað af
Bandríkjunum. En með þeirri
miklu samstöðu með Bandaríkjun-
um, sem ríkti í Vestur-Evrópu
utan Frakklands, gátu Frakkar
ekki tekið áhættuna af að þurfa að
sætta sig við meirihlutaákvarðan-
ir. Frakkland bjó yfir pólitískum
styrk, m.a. með hliðsjón af eigin
kjarnavopnum og viljanum til að
marka eigin stefnu. Þetta var
þeim nóg til að taka afstöðu gagn-
vart Bandaríkjunum og bjóðast til
forustu í eigin samtökum, sem
væru bundnari Evrópu. En þessi
styrkur nægði ekki í raun til að fá
önnur vestur-evrópsk aðildarríki
NATO til samstarfs. Stefna
Frakka hefur því undir stjórn De
Gaulles og síðan markast af þjóð-
ernislegu sjálfstæði.
Engu að síður hafa Frakkar
undanfarin tuttugu ár reynt að út-
víkka samstöðu í öryggismálum
með Vestur-Þýskalandi. Þannig
hefur það verið þrátt fyrir stjórn-
arbreytingar í báðum ríkjunum.
Mitterrand forseti og Kohl kansl-
ari hafa hvorir um sig og af ólík-
um stjórnmálaástæðum reynt að
framfylgja þessari stefnu. Nú er
svo komið að Frakkar hafa gefið
til kynna að unnt ætti að vera að
gera Vestur-Evrópusambandið
virkt.
Það er virðingarvert af Eivinn
Berg að hafa á áberandi hátt vak-
'ð athygli á þessu í ræðunni hjá
Evrópuhreyfingunni. Fullljóst er
að öðlist Vestur-Evrópusamband-
ið nýtt líf, hefur það áhrif á sam-
starfið í NATO, og það varðar
Noreg. Eivinn Berg kemur hér
fram sem fulltrúi framsýnnar
utanríkisstefnu.
Norskir hagsmunir
Það gengur eins og rauður þráð-
ur gegnum ræðu Bergs að hags-
munum Noregs er best þjónað með
því að samstarfið í NÁ ’O verði
jafnan eins gott og unnt er Það er
þannig til hagsbóta fyrir ok*ur að
sérhvert samstarfskerfi, sem nær
til færri aðildarríkja Atlants-
hafsbandalagsins, þjóni þeim til-
Hveragerði:
Málverkasýning
á hótel Ljósbrá
Hveragerði, 5. júní.
Málverkasýning verður opnuð í
Hótel Ljósbrá í Hveragerði laugar-
daginn 9. júní nk. kl. 14. Þar er á
ferðinni áhugamálarinn Ingvar Sig-
urðsson í Hveragerði. Hann hefur
lengi fengist við að mála og hefur
áður haldið eina einkasýningu og
tekið þátt í samsýningum. Á sýning-
unni verða 25 myndir, olíumálverk
og pennateikningar.
Fréttaritari Mbl. hitti Ingvar að
máli og spurði hann um tildrögin
að þessari sýningu og sagðist hon-
um svo frá: „Ástæða þess að ég
dríf í þessu núna, er sú, að verið er
að opna hér í hótelinu sal eftir
gagngerðar endurbætur og er
meiningin að bjóða hann út til
leigu í framtíðinni til sýninga-
halds á listaverkum.
Fjölskylda mín tók við rekstri á
hótelinu nú í vor og höfum við
unnið baki brotnu að viðgerðum á
því alla daga síðan og fristundir
verið engar. Ég hafði hugsað mér,
áður en þetta kom til, að taka mér
nokkurra vikna frí frá annarri
vinnu og ljúka nokkrum myndum
sem ég hef lengi átt hálfgerðar, en
tíminn hefur ekki leyft það, af
fyrrgreindum ástæðum. Þess-
vegna er þessi sýning með öðru
sniði en upphaflega var ætlað, eða
yfirlitssýning á því sem ég hef
verið að mála á undanförnum 10
til 12 árum, eru þær fengnar að
láni hjá ættingjum og vinum, því
mér helst illa á þeim sjálfur og
eru flestar mínar myndir lofaðar
áður en ég hef lokið þeim.
Það hefur háð mér í mörg ár að
hafa ekki nógu góða vinnuaðstöðu
því ég hef verið við nám og störf
víða úti á landi og oft búið þröngt.
En nú hefur ræst úr þeim málum
því fyrir tveim árum keypti ég hús
það sem Kristinn Pétursson list-
málari byggði sér hér að Bláskóg-
um 6 og er þar góð vinnustofa.
Húsið hafði staðið autt um tíma
og var næstum ónýtt þegar ég tók
við því, en er nú að komast í sæmi-
legt lag.
Það er vegna eindreginna til-
mæla fjölskyldu minnar að ég
opna þessa fyrstu sýningu á hótel-
inu og vona ég að einhverjir hafi
gaman af að skoða hana, ég er
þarna með 25 myndir, olíumálaðar
á striga og pennateikningar. Al-
veg er óákveðið hvað þær hanga
lengi, en a.m.k. tvær vikur.
En að lokum vil ég geta þess að
á næsta ári hef ég hug á að vera
með sýningu á nýjum myndum og
þá trúlega til sölu,“ sagði Ingvar
að lokum og þar með var hann
þotinn aftur í smíðarnar. En ég
nota tækifærið og óska honum til
hamingju með sýninguna og hótel-
ið.
FrétUriUri.
Gjafir í
gluggasjóð
EINS og þeir vita, sem sækja Bú-
staðakirkju, er smám saman verið að
koma fyrir í kórgluggum listaverki
Leifs Breiðfjörð. Gerði söfnuðurinn
samning við listamanninn fyrir þremur
árum um að komið skyldi fyrir tveimur
einingum hvert ár, annarri fyrir jól og
hinni fyrir páska, nema ( ár, verður
komið fyrir fjórum einingum og eru því
tvær eftir, sem bíða næsta árs. Þeir eru
margir, sem hafa glaðzt innilega yfir
því að sjá listaverkið smám saman birt-
ast eins og þaö á endanlega að vera og
margar gjafir hafa runnið í sjóð þann,
sem stendur straum af kostnaði við
verldð.
Nú var að berast stórhöfðingleg
gjöf til niinningar um frú Sigriði
Oddleifsdóttur, sem andaöist 12.
apríl sl. og skal peningunum varið til
að efla gluggasjóðinn og þannig
tengja listaverkið minningu hennar.
Mér er það sérstaklega ljúft að
þakka fyrir þessa góðu gjöf og ekki
síður, að mega minnast þessarar
góðu frænku minnar, þegar ég lít
listaverkið fullgjört, en það verður
altaristaflan í Bústaðakirkju.
Fyrir hönd safnaðarins þakka ég
þessa góðu gjöf og bið að blessun
fylgi og hvíli yfir þeim, sem þar eiga
hlut að máli. Ólafur Skúlason
Ingvar Sigurðsson með tvær mynda sinna.