Tíminn - 15.09.1965, Blaðsíða 5

I
MIÐVIKUDA*»JR 15. sepíember 1965
Utgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Fratnkvæmdastjóri Kristján Benedlktsson Ritst.iörar Þórartnn
Þórarinsson (áb). Andrés Knstjánsson Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Aug
lýsingastj : Steingrlmur Gíslason Ritstj.skrifstofur t Eddu
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur. Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90.00 á mán tnnanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Dreifing landbúnaðar-
varanna er ódýr
Afurðasölulöggjöfiji 1934 olli mi'kluin deilum á sinni
ííð. Síðan eru liðnir meira en þrír áratugir og löggjöfin
hefur staðizt dóm reynslunnar á þann hátt, að það
skipulag, sem samkvæmt henni byggðist upp, hefur í
meginatriðum staðið óbreytt þennan tíma, ^enda er nú
ekki lengur deilt um réttmæti þeirrar löggjafar.
Kröfur um hreinlæti og fullkomna meðferð afurðanna
hafa farið vaxandi ár frá ári og hafa kallað á nýtízku-
legri vinnslustöðvar og vandaðra dreifingarkerfi.
Til þess að koma í veg fyrir, að vinnslu- og dreifingar-
kostnaður ykist af þessum sökum úr hófi fram, var
nauðsynlegt að skipuleggja þessi mál í stórum rekstrar-
einingum, sem væru þess megnugar að beita sem full-
komnastri tæknl
Dreifing þessa hlutverks á margar hendur hefði hlot-
ið að hafa í för með sér óhagkvæmari íjárfestingu og
aukinn tilkostnað. Það er sameiginlegt hagsmunamál
framleiðenda og neytenda, að kostnaður við dreifingu
og sölu sé sem lægstur.
Þetta hafa bændur slrilið, og því hafa þeir skipulagt
afurðasölumál sín á grundvelli samvinnustefnunnar, sem
á þessu sviði á einu sínu merkasta hlutverki að gegna.
Um allt land eru það samvinufélög bændanna sjálfra,
sem annast þetta hlutverk, eiga og reka fulkomnar
vinnslustöðvar og dreifingarkerfi.
Mjólkursamsalan, sem annast alla dreifingu mjólkur
í Reykjavfk og nágrenni, Mjólkurbú Flóamanna, sem
annast vinnslu og sölu allrar mjólkur af Suðurlands-
undirlendi og mörg smærri mjólkurbú víðs vegar um
landið, öll eru þessi fyrirtæki eign bændanna sjálfra,
sem mjólkina leggja inn.
Sama er að segja um sauðfjárslátrunina og meðferð
sauðfjárafurðanna. Einnig þetta hlutverk er að lang-
mestu leyti í höndum samvinnufélaganna víðs vegar
um landið. Sláturfélag Suðurlands, sem annast þetta
hlutverk á svæðinu frá Skaftafellssýslu til Borgarfjarðar,
er samvinnufélag bændanna á svæðinu.
Öll þessi félög eru almenningseign. Þau hafa engra
annarra hagsmuna að gæta en að rækja hlutverk sitt
sem bezt með sem minnstum tilkostnaði. Samvinnufé-
lögin eru opin öllum. Þau eru lýðræðislega skipulögð,
þannig, að 'allir félagsmenn hafa jafnan rétt til áhrifa
á störf og stjórn félaganna. Reikningar þeirra eru prent-
aðir og birtir á fjölmennum félagsfundum og eru þann-
ig opinber gögn.
Árangurinn af þessum vinnubrögðum er sá, að það
er óvéfengjanleg staðreynd, að dreifingarkostnaður land-
búnaðarvara er hlutfallslega lægri hér á landi en í öðr-
um löndum, sem við höfum spurnir af. Þannig leiða
skynsamleg vinnubrögð af sér hagsbætur fyrir þjóðina
alla.
Samvinnufélög bænda, sem annast vinnslu og dreif-
mgu búvara, hafa sem kunnugt er, gerbreytt allri
vinnslu- og sölumeðferð þessara vara og komið á góðu
skipulagi og fullkominni tækni í allri meðferð. Þær
framfarir eru ekki síður 1 hag neytendum en bændum,
og það er eingöngu þessum samtökum að þakka, að neyt-
endur hér á landi eiga nú kost jafngóðra vara og vand-
aðrar meðferðar þeirra eins og bezt gerist í nágranna-
löndum.
TÍMINN
Aðdragandi styrjaldar
Indverja og Pakistana
ÁRIÐ 1947 tóku Bretar þá
ákvörðun, sem var lagalega
rétt en nálega óhæf í fram-
kvæmd, að þegar búið væri að
veita Indverjum sjálfstæði,
gætu prinsamir indversku
sjálfir ákveðið, hvort ríki
þeirra gengi í Indland eða
Pakistan.
Prinsinn í Kasmír, sem ligg-
ur milli Indlands og Pakistan,
var Hindúi, en íbúamir flestir
Múhameðstrúar. Hann reyndi
að slá því á frest að ákveða, að
hvora ríkinu hann hallaði sér.
Pakistanar þreyttust á biðinni
og hleyptu af stað eða leyfðu
innrás ættbálka í fylkið, sem
þeir töldu tvímælalanst heyra
Pakistan til vegna trúarbragða
íbúanna. Prinsinn leitaði til
indversku stjómarinnar í Nýju
Dehli og bað nm aðstoð hers.
Indverska stjómin lofaði að
verða við þrirri beiðni ef hann
gengi Indlandi á hönd. Hann
gerði það, og hafði tíl þess
fullan lagalegan rétt. Yfirlands
stjórinn í Indlandi, Mountbatt-
en lávarður, kvað svo á, að
þegar hann samþykktí inn-
göngu fylkisins, að þegar búið
væri að koma á lögum og reglu
skyldi „endanlegri ákvörðun
um inngönguna skotið til fólks
ins í Landinu".
FRAMSÓKN ættbálkanna var
stöðvuð, en átökin snerust upp
í bein vopnaviðskipti milli
herja Pakistana og Indverja.
f árslok 1948 var komið á
vopnahléi fyrir milligöngu
Sameinuðu þjóðanna. Sam-
kvæmt víglínunni réðu Ind-
verjar þá yfir meirihluta Kas-
mír-dalsins en þar búa svo að
segja eingöngu Múhameðstrú-
armenn.
Jafnframt gengust bæði Ind
verjar og Pakistanar inn á að
hlíta úrslitum þjóðaratkvæða-
greiðslu í öllu fylkinu um það
atriði, í hvort ríkið það gengi
endanlega. Upp frá þessu og
fram til ársins 1953 stóðu yfir
stöðugar viðræður um fyrir-
komulag þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar, ýmist hjá Sameinuðu
þjóðunum eða annars staðar
fyrir þeirra tilstilli. Yfirleitt
má kenna Indverjum um, að
ekki varð neitt úr neinu.
í þeim hluta Kasmír, sem
Pakistanar höfðu á valdi sínu,
var komið á fót ríkisstjórn Az-
ad Kashmir (hins „frjálsa"
Kashmir). í hinum hlutanum,
sem Indverjar réðu yfir, var
,Jaðir“ Abdullah gerður að
forsætísráðherra, en hann var
forustumaður lýðræðislegrar
stjómmálahreyfingar, sem stað
ið hafði í tengslum við Con-
gress-flokkinn i Indlandi síðan
fyrir 1947. Árið 1952 lýsti hann
almennum vonbrigðum yfir
meðferð Indverja á Kasmír. f
ágúst 1953 var honum steypt
af stóli og hann hnepptur í
varðhald. G-hulam Múhameð að-
stoðarmaður hans var látinn
taka við af honum. .
ÞRÁTT fyrir þetta virtist
enn mögulegt að viðræður for-
sætísráðherra Indlands og Pak-
istan leiddu til samkomulags
um þjóðaratkvæðagreiðslu. Þá
komu Bandarikjamenn til skjal
anna og buðu hemaðaraðstoð
gegn innrás kommúnista. Pak-
istanar tóku tilboðinu fegins
hendi í febrúar 1954. Allt bend-
ir tíl, að þeir hafi þá þegar
litíð á þetta sem stuðning gegn
Indverjum fyrst og fremst.
Bandaríkjamenn lýstu yfir við
Nehru, að afhent vopn mætti
ekki nota á þann hátt. Yfirlýs
ingin reyndist síðaf innaritóm,
enda gerðist Nehm erfiðari við
skiptis eftír þetta.
Nehru hélt því fram, að nú
væm viðhorfin orðin önnur en
áður og af þeim sökum gætu
Indverjar ekki verið bundnir
af fyrri loforðum. Þetta hefur
svo í framkvæmd orðið afstaða
indversku ríkisstjómarinnar æ
síðan, enda þótt hún játaði þjóð
aratkvæðagreiðslu fyrsta í stað
í orði kveðnu. í augum Pakist-
ana var þetta í raim og veru
ekki annað en hræsnisblæja
tíl að breiða yfir kenninguna
„við höldum því sem við höf-
um“. Margar viðræður hafa far
ið fram um málið milli ríkj-
anna síðan 1953, en Indverjar
Ihafa setíð við sinn keip.
ÁRIÐ 1951 fóm fram í Kas-
mír kosningar til stjórnlaga-
þings, en vora að mestu láta-
læti ein. í febrúar 1954 stað-
festi þessi samkunda inngöngu
fylkisins í indverska ríkið og
sú samþykkt hlaut staðfestingu
stjórnarvalda Indlands í maí
það ár. Árið 1956 gekk stjórn-
lagaþingið frá stjórnarskrá fyr-
ir Kasmír, þar sem það er tal-
inn hluti af Indlandi. Þetta stað
festi stjóm Indlands einnig ár i
ið 1957, og lýsti jafnframt yfir, '
að innganga fylkisins í Indland
væri óafturkallanleg. Á þess-
um árum hafa ýmsum indversk
um stofnunum verið falin um-
ráð yfir Kasmír (til dæmis
hæstarétti árið 1960). Pakist-
anar lýsa allar þessar ákvarð-
anir ólöglegar.
Árin 1957 og 1962 fóru fram
kosningar til ríkisþings í Kas-
mír. Að því er Kasmír-dalinn
snertir voru þessar kosningar
sömu látalætin og áður. í
„Frjálsu Kasrnír" (á valdi Pak-
istana) hafa auðvitað aldrei
farið fram kosningar og stjóm
þess því hrein gervistjórn.
ÁRIÐ 1962 réðust Kínverjar
inn í Indland. Bretar og Banda
ríkjamenn notuðu tækifærið og
knúðu Nehra til síðustu tilraun
arinnar til samkomulagsumleit
ana við Pakistana um Kasmír.
Árangurinn varð enginn, frem-
ur en áður en þó virtust báðir
málsaðilar tilleiðanlegri en áð-
ur til að slaká á kröfu sinni um
„allt eða ekkert“.
Meðan á viðræðunum stóð,
gerði stjóm Pakistan samning
við Kína um landamæri
„Frjálsa Kasrnír" við Sinkiang.
Indverjar reiddust þessu ákaf-
lega og var það ein af ástæð-
um þess, að samkomulagsum-
leitanimar fóra út um þúfur.
Bretar og Bandaríkjamenn
tóku að vopna Indverja tíl vam-
ar gegn komimúnistainnrás (frá
Kína). Rússar lögðu fram sinn
skerf. Pakistanar reiddust, en
skelfdust jafnframt.
Nehru knúði Ghulam Mú-
hameð til þess að fara frá völd
um árið 1963. Sá, sem við tók
af honum, varð að segja af sér
í óeirðunum í desember það ár
og janúar árið eftir. Oeirðir
þessar hófust á því, að stolið
var hári Múhameðs spá-
manns úr musteri einu, en end
Framhald á bls. 14
Hér ero Indversk börn að færa hermanni, sem er á leið til vígstöðvanna gjafir.