Morgunblaðið - 28.02.1986, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR 1986
B 13
Morgunblaöiö/Emilla Bjömsdóttir
Wrir S. QuAbergsson alllmála-
fulltrúl.
félagsstarfsins, en viða erlendis
hefur slíkt gefið góða raun.
Ýmiskonar námskeiðahald fyrir
aldraða mætti gjarnan auka hér-
lendis. Tiilögur þar að lútandi hafa
verið ræddar í Fræðsluráði og
m.a. kannað hvort samstarf við
Námsflokka Reykjavíkur kæmi til
greina. Af því gat þó ekki orðið
þar sem Námsflokkarnir fullnýttu
þá það húsnæði er þeir höfðu tii
umráða. Ég á mér þann draum að
einhverntíma verði komið á fót
föstum skóla eða menningarmið-
stöð fyrir þennan aldurshóp, þar
sem hægt væri að reka slíka starf-
semi. Nýjar rannsóknir þykja hafa
sýnt að aldraðir geta lært og til-
einkað sér margvíslegar nýjungar,
sé löngun og áhugi fyrir hendi, þó
það sé vitaskuld einstaklings-
bundið eins og flest annað. Á
málanámskeiðum, föndurnám-
skeiðum og öðrum námskeiðum
kemur greinilega fram að aldraðir
geta verið hinir mestu námshest-
ar. Greindarpróf hafa verið reynd
á 65 ára gömlu fólki og endurtekin
15 árum síðar. Þau sýna að greind-
arvísitala fer ekki minnkandi með
háum aldri þó að ýmsir þættir
prófsins breytist. Til dæmis minnk-
ar hraði í reikningi en oröaforöi og
tjáning batnar.
Erlendis taka ellilífeyrisþegar að
sér margs konar starfsemi og reka
jafnvel ráðgjafarþjónustu. Við
gætum án efa nýtt betur reynslu,
þekkingu og hæfileika þessa ald-
urshóps, þeim sjálfum og þjóð-
félaginu öllu til hagsbóta, t.d. með
því að koma á fót öldungaráði við
ýmsar stofnanir," sagði Þórir S.
Guðbergsson.
VUMal: HJR
Mynd:Morgunbl./Emilfa Bjömsd.
til læknisfræðilegra tilrauna. Oll slík
starfsemi og barátta stælir viljann
og styrkir eðlilega lífsnautn. Hið
sama gerir einnig allt það starf, sem
unniö er í þágu meðbræðra okkar
og -systra — til dæmis að taka þátt
í leikhópum fyrir forskólabörn, vinna
við spítala- „verzlanir", heimsóknir
til aldraðra, vinna í ungmennaklúbb-
um, vinna í þágu stjórnmálaflokka
og svo að taka þátt í starfsemi á
vegum kirkjunnar. Enginn, bókstaf-
lega sagt enginn, þarf að hafa það
á tilfinningunni, að fyrir hann eða
hana sé engin þörf.
Þaðervitaskuld miklu auðveldara
fyrir konu, sem hefur haft með
höndum starf utan heimilis, þar sem
hún hefur haft tækifæri til að eignast
bæði marga vini, kunningja og mörg
áhugamál, þegar hún þarf svo að
aðlaga sig því að vera orðin ekkja,
heldur en fyrir konu, sem alla tið
hefur verið heimavinnandi húsmóðir
og hefur einbeitt athygli sinni að
velferö eiginmanns og barna og
annast heimilishaldið. Heimavinn-
andi húsmóðir hefur því, þegar hún
verður ekkja, bæði verið svipt hlut-
verki sínu í lífinu og eiginmanni sín-
um í einu.
Sambærilegt að þessu leyti er
æviferill karlmanns, sem einbeitt
hefur áhuga sínum og orku að
starfinu á vinnustað sínum og hefur
ekki aflað sér annarra vina og kunn-
ingja en þeirra, sem unnið hafa með
honum. Slíkum manni hlýtur að falla
það að mörgu leyti afar þungt að
þurfa að láta af störfum og fara á
eftirlaun, sérstaklega ef hann hefur
vanizt því að þurfa að feröast drjúg-
an spöl til og frá daglegum vinnu-
stað sínum.
Aldreiof gamall
til að læra
Það er því miður alls ekki óal-
gengt, að menn deyi innan eins til
tveggja ára eða jafnvel innan nokk-
urra mánaða eftir að þeir láta af
störfum. Mörg stórfyrirtæki hafa
reynt að bregðast við þessum
vanda og fitjaö upp á úrbótum; Þau
hafa hvatt starfsmenn sína til að
sækja viss undirbúningsnámskeið,
ætluð tilvonandi ellilífeyrisþegum og
fólki, sem er í þann veginn að láta
af störfum. Hins vegar efast ég stór-
lega um, að þetta sé nægilegt. Með
tilkomu sífellt nýrrar tækni, sem
miöar mestmegnis að því að gera
starfsferilinn stöðugt styttri og um
leið eftirsóknarverðari, þarf raun-
verulega að hvetja fólk til þátttöku
í þess háttar starfsemi, sem veitir
mönnum einhverja gleði og lífsfyll-
ingu í frítímanum. Það eru orð að
sönnu, að maður verður aldrei of
gamall til að læra. „Grandma Mo-
ses" í Bandarikjunum byrjaði fyrst
að mála, þegar hún var orðin 78
ára gömul, en gat sér samt heims-
frægðar fyrir listaiðkun sína. Skóla-
yfirvöld á svo til hvaða stað í landinu
sem er, halda uppi margs konar
fræðslustarfsemi og námskeiðum,
þar sem fólk getur ekki éinungis
gerzt þátttakendur, heldur um leið
fengiö tækifæri til að eignast vini,
sem eru á svipaðri bylgjulengd og
maður sjálfur og hugsa áþekkt —
og það vini á öllum aldri. Hvaða
félagsmálanefnd sem er getur
komið á framfæri tillögum um sjálf-
boöaliðsstarf í sjúkrahúsum, á
heimilum, á heilsuhælum, klúbbum
og alls konar félagsmiðstöðvum.
Og þannig heldur lífið áfram sín-
um gangi. . . sextíu, sjötíu, áttatíu,
níutíu. Allt frá því að farið var að
sýna fréttapistla frá lávarðadeildinni,
höfum við getað fylgzt með eftirtekt-
arverðum öldungum á skjánum eins
og Stocktori lávarði, níutíu ára að
aldri, og Shinwell lávarði, sem orð-
inn er tíræður, en þeir, auk margra
annarra, leggja gjarnan viturleg orð
í belg við umræður um þjóðmál.
Við skulum bara vona, að öll sú
mikla og margvíslega reynsla, sem
við búum yfir í hugum okkar, geti
einnig komið öðrum á einhvern hátt
að gagni, ef okkur aðeins tekst að
finna stað og tækifæri til að láta
þessa reynslu okkar njóta sín.
Og áður en ýkjamörg ár líða, er
allt í einu komið að endalokunum.
Er nokkur ástæða til þess að óttast
og bera kvíðboga fyrir lokunum? Ég
held ekki.
Annaðhvort bíða okkar algjör
endalok eða þá að það, sem við
eigum fyrir höndum eftir dauðann,
á eftir að verða eitthvað alveg nýtt
og áhugavert.
VMtal: HJR
Mynd: Morgunblaðið/RAX
Anna og Magnús f blómaskálanum. Morgunbia6ið/RAX
Undirbúningur efri ára
— rætt iríó Önnu EUasdóttur og Magnús
Guðmundsson
þau hafa búið í um 30 ár. Þau
Hjónin Magnús Guð-
mundsson og Anna
Elíasdóttir voru bæði
við störf á Hrafnistu í
Reykjavík í um 26 ár.
Hann var yfirmaður í eldhúsi, hún
sá um bakstur í fyrstu, en tók
síðar við umsjón með matsal.
Þegar þau hófu þar störf voru
vistmennirnir 30, en matreiöa
þurfti fyrir rúmlega 600 manns
um það leyti sem þau hættu
störfum.
Einn góðviðrisdag fyrir
skömmu heimsóttum við þessi
hressu hjón i íbúð þeirra í næsta
nágrenni Hrafnistu í Hafnarfirði.
Þau sögðu að viðhorf þeirra til
efri ára hefðu án efa mótast af
því að kynnast í störfum sínum
aðstæðum aldraðs fólks. Þau
teldu aö heppilegt væri að fólk
hygði að undirbúningi fyrir efri ár
í tíma, þannig að það gæti betur
notið þeirra. Nauðsynlegt væri
að geta hugsað og talað um þá
staðreynd að aldurinn færðist
yfir og launuðum störfum yrði
brátt að mestu hætt. Mikilvægt
væri þá að hafa sín áhugamál til
að sinna og líta jákvæðum aug-
um á tilveruna. Góð heilsa væri
vitaskuld frumskilyrði vellíðunar,
á þessu æviskeiði eins og öllum
öðrum.
Þegar Sjómannadagsráð
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar hóf
byggingu húsanna í nágrenni
Hrafnistu í Hafnarfirði hefði þeim
þótt tilvalið að festa kaup á íbúð
þar, sérstaklega þar sem húsin
eru í landi Garðabæjar, þar sem
hefðu gjarnan viljað minnka við
sig og þó þeim hafi verið eftirsjá
að húsinu sínu og garöinum sem
þau höföu ræktað upp, hefðu þau
selt og sæu ekki eftir því. Útsýnið
væri stórkostlegt og íbúðin nóta-
leg. Hún væri á einni hæð, henni
fylgdi blómaskáli, verönd og
garður. Öryggistæki væri í hverri
íbúð, þannig að auðvelt væri að
hafa samband við stjórnstöðina
í Hrafnistu ef þörf krefði. Þjón-
ustuna þar gætu þau einnig
notað eins og þau vildu. Þau
færu í sund í hinni ágætu innilaug
og í leikfimi tvisvar í viku og tækju
þátt í ýmiskonar félagsstarfi
bæði þar og annars staðar. Þetta
kvöld áttu þau hjónin að sjá um
félagsvist á Hrafnistu. Þau sögðu
að mjög margt væri í boði fyrir
aldraða, bæði á Hrafnistu og svo
á vegum sveitarfélaga og frjálsra
félagasamtaka. Þau væru bæði
meðlimir í ýmsum félögum,
Magnús t.d. í Kiwanisklúbbnum
Heklu í Reykjavík. Þegar á þyrfti
að halda sinnti Anna störfum á
Hrafnistu í Hafnarfirði í forföllum.
Alltaf væri líka ánægjulegt að
koma i heimsókn á Hrafnistu í
Reykjavík.
Magnús og Anna sögðust fara
mikið í gönguferðir um nágrenn-
íð. Reyndar hefðu þau yndi af
því að vera á ferðinni. Þau ækju
bæði bíl og ættg því auðvelt með
að fara allra sinna ferða. Þau
væru heilsuhraust og hefðu nóg
við að vera og þá væri svo sann-
arlega ekki þörf að kvarta.
Eggjahræra með melru.
4 formbrauðssneiðar, hitaðar í smjöri á
pönnu,
4 sneiðar af beikoni, brugðið á þurra
pönnu.
Hver skammtur er þá 1 egg á brauði,
beikonræmur settar yfir, graslaukur eða
annað klippt yfir.
Með „pocheruðum" eggjum er gott að
hafa sósu, annaðhvort tilbúna úr pakka eða
heimalagaða, svo sem tómatsósu eða
annað.
Eggjahrærur
Eggjahrærur er hægt að laga á fleiri en
einn máta.
Eggjahræra I.
2 matsk. smjör eða smjörlíki sett á
pönnu, 8 egg brotin út í og krydduö. Eggin
eru síðan soðin viö vægan straum, og
hrært í með sleif eða gafli, skrapað frá
botni svo allt verði jafnt. Svona hræra
heitir hjá enskum „scrambled eggs". Not-
að með beikoni eða öðru, ætlaö fyrir 4.
Eggjahræra II.
2 matsk. smjör eða smjörlíki sett á
pönnu, 8 egg brotin út í ásamt '/3 bolla
mjólk, salti og pipar. Soðin við vægan
straum og hrært í við og við þar til allt er
orðið jafnt. Ætlað fyrir4.
Eggjahræra með
meiru
2 matsk. smjör eða
smjörlíki sett á
pönnu og látiö
bráðna.
4. egg,
4 matsk. rjómi,
V2 tsk. salt,
örlítill pipar.
Allt þeytt saman (með gafli), helt á
pönnuna og hreyft við með gaflinum á
meöan þetta stífnar. Hræran á að vera
glansandi og mjúk, má ekki vera of lengi
á hita. Borið fram heitt eða kalt og yfir
sett t.d. paprika í sneiðum, skinkubitar eða
tómatar.
Gott brauð og smjör borið með.
Skumlaus soAin egg
(„Pocheruð egg“j-