Morgunblaðið - 24.04.1986, Blaðsíða 10

10 B
MORGUNBLAÐIÐ, vmsam/fliviNNUiíF FIMMTUDAGUR 24. APRÍL1986
Fyrirtæki
SKYKR
ísóknarhug
FÁ fyrirtæki á íslandi eru ná-
tengdari þróun tölvutækninnar
en Skýrsluvélar ríkisins og
Reylyavíkurborgar og þegar
þess er gætt að óvíða eru hraðari
breytingar en innan tölvutækn-
innar, þá segir það sig sjálft að
stjórnandi fyrirtækis á borð við
SKÝRR má hafa sig allan við að
fylgjast með þróuninni. Dr. Jón
Þór Þórhallsson, forstjóri
SKÝRR, hefur þann háttinn á að
gegna dósentstöðu i hlutastarfi
á rafreiknisviði við viðskipta-
deild Háskóla íslands og hann
fullyrðir að miskunnarlaust að-
hald nemendanna sé besta að-
ferðin til að knýja menn til að
halda sér við. Jón Þór hefur
kennt á rafreiknisviðinu nú í
röskan áratug og reynsla hans
er sú að hann þarf að endurskoða
um 40% námsefnisins á hverju
ári, sem er eins góður mæli-
kvarði á það og hver annar
hversu örar breytingamar innan
tölvutækninnar eru.
A eigin fótum
SKÝRR eins og Skýrsluvélar ríkis-
ins og Reykjavíkurborgar eru oftast
nefndar, er á margan hátt óvenju-
legt fyrirtæki, þegar þess er gætt
hverjir eigendumir eru. Hvor aðili
um sig, ríkið og borgin, á um 50%
í fyrirtækinu en það er ekki opinbert
fyrirtæki í eiginlegum skilningi
heldur sjálfstætt þjónustufyrirtæki
við þessi tvö miklu skrifstofuveldi
og selur þeim og öðrum utanaðkom-
andi aðilum þjónustu sína, svo að
það nýtur engra framlaga frá hvor-
ugum eigandanum. Hjá fyrirtækinu
starfa nú tæplega 120 manns og
þama er boðið upp á þjónustu í
flestu því sem að tölvunotkun snýr.
„Það hefur orðið mikil og hröð
þróun á þessu tímabili sem liðið er
síðan ég kom hingað, því að þá var
enn sjá háttur hafður hér á að
menn komu hingað með spjalda-
kassana, létu keyra þá út, eins og
það var kallað og fengu síðan lista,"
segir dr. Jón Þór Þórhallsson í
viðtali við Morgunblaðið. „Nú er
hins vegar vöxturinn mestur í teng-
ingum í gegnum sívinnslunetið
okkar en við rekum hér stærsta
netið af þessu tagi hérlendis og það
teygir sig út um allt land. Við það
eru tengd t.d. öll sýslumannsem-
bætti, allar skattstofúr og bæjar-
fógetaskrifstofur á landinu, en
einnig bifreiðaeftirlitsmenn á all-
mörgum stöðum auk aðila hér í
borginni. Hér eru iðulega miklar
annir og ef við tökum sem dæmi
sendingar sem við tökum á móti,
þá eru þær um 2 milljónir í hveijum
mánuði. Langoftast eru tengslin um
netið af því tagi að notandinn situr
við vinnustöð sína einhversstaðar
hér utan dyra en sækir hingað
upplýsingar í skrár sem við geym-
um, eða skráir upplýsingar í sömu
skrár. En við erum líka með vinnslu
af gamla taginu, því að hér má
segja að bæði ríki og borg og fyrir-
tæki þeirra prenti aílar tilkynning-
ar, reikninga, nótur, launaseðla og
ávísanir, sem þessir aðilar senda
frá sér.“
Innan símanetsins rekur SKÝRR
einnig eina tölvupóstkerfíð hér á
landi, sem ber nafnið „Boðberinn"
að því er Jón Þór segir. „Allir þeir
sem tengdir eru við netið — en
þeir eru nú um 6—700 talsins —
geta sent boð sín á milli með þessum
hætti. Við hér hjá SKÝRR notum
þetta mikið og mörg embætti sýslu-
manna úti á landi senda boð sín á
milli á þennan hátt. Þetta er bæði
ódýr og fljótleg leið til allra helstu
samskipta manna og stofnana á
milli," segir Jón Þór ennfremur.
í takt við tímann
Dr. Jón Þór Þórhallsson hefur
setið við stjómvölinn hjá SKÝRR í
rétt tæpan áratug. Hann er eðlis-
fræðingur að mennt en komst fyrst
í kast við tölvutæknina meðan hann
var við nám í Þýskalandi um miðjan
sjöunda áratuginn og tölvumar
voru enn í bemsku. Hann sökkti
sér enn frekar niður í tölvutæknina
þegar hann fluttist til Kanada árið
1967 til að stunda þar framhaids-
rannsóknir og endaði sem forstöðu-
maður tölvudeildarinnar við háskól-
ann þar sem hann starfaði — eftir
að hafa kennt þar einnig tölvunar-
fræði og gagnavinnslu. Hann kom
heim árið 1974 og tók þá að starfa
hér við Háskóla Islands sem fyrsti
forstöðumaður Reiknistofnunar
Háskólans. Jón Þór réðst hins vegar
sem forstjóri SKÝRR árið 1977 og
hefur því stýrt fyrirtækinu í gegn-
um allt að því byltingakennda
breytingatíma í tölvunotkun innan
atvinnulífsins, þar sem SKÝRR
hefúr hvergi látið sitt eftir liggja
heldur vaxið og dafnað. Og fyrir-
tækinu er greinilega ætlað eflast
enn í framtíðinni. SKÝRR hefur
nýverið verið endurskipulagt, nýj-
um starfssviðum verið bætt við og
þau sem fyrir eru efld og skilgreind
á ný. í kjölfarið er svo SKÝRR orðið
markaðssinnaðra en áður og tekið
að leita fyrir sér um ný verkefni
og að nýjum viðskiptum. Hvers
vegna?
„Jú, við höfum talið ástæðu til
að koma því á framfæri í ríkari
mæli en áður hvað hér sé til innan
dyra — hvaða upplýsingar það eru
sem hér er að finna og mætti nota,
og eins hvaða tölvukerfum við
höfum yfir að ráða, því að allir vita
að það getur verið verulegt hagræði
af því þegar margir slá sér saman
t.d. um sama hugbúnaðinn," svarar
Jón Þór. „Endurskipulagningin sem
fram fór innan fyrirtækisins tók
gildi 2. apríl á síðasta ári og hún
fól það í sér að einkum var lögð
áhersla á þijú atriði. I fyrsta lagi
var ákveðið að sinna markaðsmál-
um fyrirtækisins mun betur en áður
hefur verið gert. I öðru lagi var
ákveðið að taka upp rekstrarráð-
gjöf, sem felur í sér að SKÝRR
tekur að sér úttektir á stofnunum
og fyrirtækjum, m.a. með tilliti til
Morgunbladið/Bjarni
HIÐ ALLRA HELGASTA — Dr. Jón Þór Þórhallsson, forstjóri Skýrsluvéla ríkisins og
Reylq'avíkurborgar, er hér í hjarta fyrirtækisins — tölvusalnum sem geymir allar helstu upplýsingaskrár
þjóðarinnar.
tölvuvæðingar og þá metið hvort
hennar er þörf eða ekki. Af háifu
SÝRR hefur m.a. verið gerð slík
úttekt hjá embættum sýslumanna
og á bifreiðaeftirlitinu. I þriðja lagi
hefur svo verið lögð áhersla á að
efla fræðslumálin, bæði gagnvart
notendum okkar og að kenna
starfsmönnum hins opinbera á
einkatölvur. Okkur var falið í fyrra
að annast framkvæmd þeirrar
kennslu og við höfðum þá þann
háttinn á að bjóða út öll þau tölvun-
ámskeið, sem við sáum að tölvu-
skólamir sem héma starfa, höfðu
á námskrá sinni og kennum sjálf
einungis það sem tölvuskólamir
bjóða ekki upp á. Einnig hefur
SKÝRR á boðstólum hugbúnað á
einmenningstölvur, sem valinn hef-
ur verið í samráði við einmennings-
tölvunefnd ríkisins."
SKÝRR starfar nú á fimm svið-
um, þ.e. á rekstrarráðgjafar- og
hugbúnaðarsviði, enda segir Jón
Þór að SKÝRR reki stærsta hug-
búnaðarfyrirtæki á íslandi um þess-
ar mundir, þá á rekstrarsviði, sem
sér almennt um alja vinnslu og
rekstur á vélum SKÝRR, á tækni-
sviði sem sér um tæknimálin, á
notendaráðgjafarsviði, sem annast
fræðslu- og markaðsmál, og á
stjómunarsviði, sem annast skrif-
stofuhaldið, íjármál og annað er
því tengist. „Starfsemi fyrirtækis-
ins byggist á því að við seljum okkar
þjónustu," segir Jón Þór. “ Hér
gildir ákveðin gjaldskrá yfír þá
þjónustu sem við innum af hendi
og þannig öflum við okkur tekna,
því að SKÝRR nýtur ekki neinna
framlaga frá ríki eða borg heldur
er ætlað að sjá sér sjálfum fyrir
fjármunum til rekstursins. Éggeri
ráð fyrir því að veltan hjá SKYRR
í ár verði í kringum 250 milijónir
króna.“
Upplýsingabanki
Það felst að nokkru leyti í eðli
starfsemi SKÝRR að stofnunin er
um leið stærsti upplýsingabanki
landsins og það má greinilega heyra
á dr. Jóni Þór Þórhallssyni að hann
sér fólgna vemlega möguleika fyrir
áframhaldandi starfsemi fyrirtæk-
isins á því sviði. „Við geymum hér
innan veggja hjá okkur helstu lykil-
skrár þjóðfélagsins, svo sem þjóð-
skrána, bifreiðaskrána, fasteigna-
skrána og skipaskrána og það má
til sanns vegar færa að þetta séu
þeir upplýsingabankar sem við
þurfum helst á að halda í daglegum
störf okkar. Æ fleiri hafa áhuga á
því að fá aðgang að þessum skrám
og í dag eru t.d. öil tryggingarfélög-
in tengd okkar vegna þess að þau
þurfa að komast í bifrteiðaskrána.
Við teljum okkar sjá fram á að
vaxandi áhugi verði fyrir þessum
skrám og fleiri skrám, og við höfum
áhuga á efla þennan þátt í starf-
seminni — til að mynda er í undir-
búningi að setja hér upp lagasafnið
á þennan hátt og reglugerðir sem
því tengjast, svo að menn hafí þá
á einum stað allt sem máli skiptir
í þessu efni. En það er rétt að taka
fram varðandi skrámar að SKÝRR
eru þar aðeins varðveisluaðili, því
að það er t.d. Hagstofa íslands sem
á upplýsingamar í þjóðskránni og
til hennar verður að sækja um leyfi
til að fá aðgang að henni," segir
Jón.
„En allt er þetta til marks um
að upplýsingaöldin er runnin upp,“
segir Jón Þór. „Upplýsingar hafa
alltaf legið tiltölulega á lausu hér
á landi. Upplýsingatæknin hefur
engu breytt um það. Hún hefur
hins vegar auðveldað aðganginn að
upplýsingunum. Á velflestum skrif-
stofum í dag eru minni tölvur eða
einmenningstölvur. Að fengnu ieyfi
eigenda upplýsinganna má með
þessum tölvum sækja upplýsingar
í tölvur SKÝRR til frekari úrvinnslu
á staðnum. Dæmi um slíkt væri
útdráttur úr bókhaldsupplýsingum,
sem nota ætti síðan til að gera með
töflureikni í einmenningstölvu.
SKÝRR hafa undanfarið lagt
áherslu á að byggja brú milli eigin
tölva og annarra tölva hjá viðskipta-
mönnum sínum, þannig að tölvurn-
ar geti skipst á upplýsingum og búið
þannig í haginn fyrir upplýsinga-
þjóðfélagið..
Tölvur
Batnandi afkoma Apple
APPLE Computer-fyrirtækið er
nú að endurheimta fyrri vel-
gengni sína. Fyrir tæpu ári rak
forstjóri félagsins, John Sculey,
meðstjórnanda sinn, Steven Jobs,
fyrirvaralaust úr starfi og skýrði
jafnframt frá því að í fyrsta sinn
hefi verið tap á rekstri Apple á
nýliðnum ársfjórðungi. Nú segja
talsmenn Apple að vegna þess
að salan á öðrum fjórðungi yfir-
standandi reikningsárs hafi orð-
ið þrefalt meiri en reiknað hafði
verið með muni hagnaðurinn á
fyrri helmingi reikningsársins
1986 verða sem svarar rúmlega
80 milljónum dollara (rúml. 830
millj. kr.), sem er nærri þriðjungi
meira en hagnaðurinn allt árið
1985.
Þessi góði árangur náðist ekki
átakalaust. í fyrra sagði Scully upp
um Qórðungi alls starfsfólks og
endurskipulagði reksturinn frá
grunni. Nú starfa ekki deildir Apple
eins og sjálfstæð fyrirtæki, hver
fyrir sig. Markaðssetning, rann-
sóknir og þróun, framleiðsla og fjár-
málastjóm lúta nú einni yfírstjóm
sem einbeitir sér að þremur helztu
mörkuðum Apple: skólum, neytend-
um og fyrirtækjum. Og John Scull-
ey leggur ekki lengur áherzlu á
beina samkeppni við IBM á sviði
einkatölva, heldur á að reyna að
einbeita sér að aukabúnaði sem
ekki er jafn mikill gaumur gefínn
hjá IBM.
Sculley telur Apple standa IBM
framar á tveimur sviðum: Apple
bjóði betri teikniskjái og tengibúnað
sem auðvelt er fyrir byijendur að
nota. Hefur þetta tvennt gert Apple
kleift að ná góðri stöðu á mörkuðum
sem IBM nær ekki til eins og með
skólatölvum og tölvum til nota við
fjölmiðlun. En markaðurinn er
mestur fyrir viðskiptatölvur, og þar
hefur Apple ekki náð árangri til
þessa.
Sculley vonast til að geta hagnýtt
sér þann mikla árangur sem IBM
hefur náð í tölvuvæðingu fyrir-
tækja. Segir hann að hingað til
hafí töluvæðing í skrifstofurekstri
aðallega miðað að því að safna
upplýsingum saman og gera þær
aðgengilegar. Reiknar hann með
að sú mikla fjölgun sem orðið hefur
á upplýsingabönkum muni leiða til
aukinnar eftirspumar eftir tölvum
hjá þeim sem vilja' nýta sér þessar
upplýsingar — hjá aðilum sem vilja
nota eigin tölvur til að kynna sér
og nýta upplýsingar sem aðrir hafa
aflað. Á því sviði telur Scully að
Apple geti haslað sér völl.
Til að geta hannað þann nýja
tækjabúnað sem með þarf til að
sinna nýjum mörkuðum vill Scully
stórauka framlög til rannsókna og
þróunar. Á árinu 1985 varði Apple
72,5 milljónum dollara til þessara
mála, og vill Scully að sú upphæð
verði tvöfölduð fyrir yfírstandandi
ár. Og á næsta 12 mánaða tímabili
hefur hann heitið því að Apple sendi
frá sér fleiri nýjungar en fyrirtækið
hefur hannað frá stofnun þess.
(Heimildir: The Ekronomist)