Morgunblaðið - 27.04.1986, Page 9

kringum hann; stjömum sem unnið
gátu við þættina í nokkrar vikur
en hætt svo.
Þættirnir voru unnir í sannkall-
aðri samvinnu en það er munur á
hvemig ítalir og Bandaríkjamenn
vinna við kvikmyndir," bætir Stuart
við og leggur áherslu á að önnur
aðferðin sé ekkert betri en hin,
aðeins öðmvísi. „Ef við Ameríkan-
amir emm við stjómvölinn reynum
við að kvikmynda fimm eða sex
síður á dag. ítalir gera síðu eða
eina og hálfa síðu á dag. Ef við
klámm okkar verk á undan áætlun,
t.d. um hádegið, höldum við samt
áfram að vinna. Ef ítalimir klára
klukkan þijú fara þeir heim til sín.
Ég er ekki að segja þeim þetta til
minnkunar, þvert á móti: ítölsku
framleiðendumir vom snillingar í
að skipuleggja og stjóma og héldu
alltaf áætiun."
Enn er rifíst um fjöldamörg atriði
sem tengjast Kólumbusi og ferðum
hans. Sumir hafa haldið því fram
að hann hafí alls ekki verið frá
Genúa. Þeir segja að hann hafi
verið Spánveiji en aðrir segja hann
hafa verið Korsíkubúa, Portúgala,
Frakka eða Grikkja. Fáeinir hafa
sagt að forfeður hans væm gyðing-
ar og einhveijir að hann hafí verið
Norðmaður og að hann hafí fundið
Ameríku í ferð norður um höf en
síðan hafí hann siglt þangað aftur
undir fána Spánar. Og það er jafn-
mikið rifist um endalok Kólumbusar
og uppmna. Sumir halda að hann
sé grafínn í Dóminíkanska lýðveld-
inu en aðrir í Sevilla á Spáni og
enn aðrir að bein hans liggi í Genúa
á Ítalíu.
Margar þjóðsögur, sem urðu til
í kringum ferðir Kolumbusar, vom
upplognar af ráðnum hug af mönn-
um sem vildu annaðhvort koma illu
orði á hann eða fá á sig svolítið af
þeim dýðrarljóma sem umlukti
hann. Skömmu eftir dauða hans
höfðaði t.d. fjölskylda Martin Al-
onso Pinzon, sem sigldi með Kól-
umbusi vestur um haf og sveik
hann síðar, mál fyrir dómstólum svo
Pinzon fengi heiðurinn af hinum
miklu landafundum fyrsta leiðang-
ursins. Fjölskyldan hélt því fram
að það hefði verið afburðasjó-
mennsku Pinzon að þakka að ferðin
var eins árangursrík og raun ber
vitni. Og þegar Kólumbus var að
sögn reiðubúinn að snúa til baka án
þess að fínna nokkurt land, hafi
það verið Pinzon sem hvatti hann
til að halda áfram í þrjá daga enn
í þeirri von að sjá til lands. Málaferl-
in stóðu í meira en hálfa öld og
sumir fræðimenn hafa tekið mál-
stað Pinzon í deilunni.
í myndaflokknum er Pinzon
áhrifamikill skipaeigandi sem veitir
hinum unga Kólumbusi stuðning
og hjálpar honum að gera fyrstu
ferðina að veruleika. En það er
Kólumbus sem tekur ákvörðunina
um að halda áfram siglingu í þijá
daga enn þegar allt virðist unnið
fyrir gýg og áhöfnin er í uppreisnar-
hug, en á þriðja degi sést til lands.
Onnur þjóðsaga varðar lögun
jarðarinnar. Margir halda í dag að
eitt mesta vandamál Kólumbusar
hafí verið að fá valdamikla fræði-
menn til að trúa því að jörðin væri
ekki flöt heldur hnöttur. Fræðimenn
höfðu í rauninni haldið því fram að
jörðin væri hnöttótt alveg síðan á
tímum Grikkja og Rómveija og
maður að nafni Martin Behaim
gerði hnattlíkan árið 1492, árið sem
Kólumbus sigldi vestur.
En almenningur, hið ómenntaða
fólk 15. aldarinnar, trúði því að
jörðin væri ftöt og að floti Kólumb-
usar myndi bókstaflega detta fram
af henni ef hann sigldi of langt í
burtu.
Þá er það einnig misskilningur
að Kólumbus hafi tekið land í
Norður-Ameríku en hann steig
aldrei fæti þar sem Bandaríkin eru
nú. Ameríkan sem hann fann var
Suður-Ameríka, svæðið í kringum
Venezuela og Mið-Ameríku, þar
sem hann kannaði ströndina frá
Hondúras til Panama.
— ai
Gabriel Byrne
(Kristófer Kólumbus)
Max von Sydow
(Jóhannes konungur Portúgals)
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. APRÍL1986