Morgunblaðið - 17.01.1987, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 1987
Nákvæmarí
upplýsingar frá Hafskip
hefðu skipt sköpum
Athugasemdir um skýrslu nefndar vegna viðskipta Útvegsbankans og Hafskips
sem skiptu sköpum um tap fyrir-
tækisins á árinu 1984 og skort á
raunupplýsingum um Atlantshafs-
siglingar taldi bankastjómin sig
ekki geta véfengt afkomuspá ársins
1985.
Til viðbótar hagstæðri áætlaðri
útkomu ársins var fastlega gert ráð
fyrir að félagið fengi tugi milljóna
hreinar tekjur af flutningum fyrir
vamarliðið á ný. Því var ekki talið
óraunhæft að reksturinn myndi
batna að mun á árinu 1985.
Á hluthafafundi 9. febrúar var
80 m.kr. hlutafjáraukning sam-
þykkt. Frá upphafí var gert ráð
fyrir að skuldabréf vegna hluta-
Qáraukningarinnar yrðu lögð fram
sem handveð í bankanum vegna
fyrirgreiðslu til lausnar lausaflár-
vanda fyrirtækisins og var það gert.
Á fundi bankastjómar 6. mars
staðfestu forráðamenn Hafskips að
áætlanir í janúar og febrúar stæð-
ust.
Á næstu mánuðum lögðu stjóm-
endur og eigendur félagsins fram
aukið áhættufé í formi skuldabréfa
til bankans, sem fyrr segir.
í lok maí lágu endanlegir reikn-
ingar ársins 1984 fyrir undirritaðir
af endurskoðanda. Tap skv. þeim
nam 95,7 m.kr. eða nærri tvöfalt
hærri fjárhæð en áætlanir gerðu ráð
fyrir, svo sem áður er vikið að.
Skýringar á þessum óhagstæða
mun vora ræddar á fundi banka-
stjómar með forráðamönnum
Hafskips 4. júní. Þeir töldu tap
umfram áætlun fyrst og fremst
stafa af eftirfarandi:
1. VanáæUuðum kostnaði m.kr.
við lestun og losun 23
2. Vanáætluðum gengisáhrifum 14
3. Minni tekjum vegna a&l. 10
4. Afskriftir vanáætlaðar 5
52
Aðalfundur félagsins var haldinn
7. júní. Allar áætlanir stjómar voru
samþykktar á aðalfundinum.
Um miðjan júlí urðu þáttaskil í
viðskiptum Hafskips og Útvegs-
bankans.
Þá var lagt fram á fundi banka-
stjómarinnar 17. júní milliuppgjör
endurskoðanda félagsins fyrir fjóra
fyrstu mánuði ársins. Þar kom í ljós
að gagnstætt áætlunum um hagnað
reyndist vera verulegt tap á rekstr-
inum í heild eða 82,7 m.kr. Þetta
tap til viðbótar miklum halla-
rekstrí áríð áður réði úrslitum
um framhaldið.
Á þessum fundi tóku forráða-
menn félagsins ákvörðun í samráði
við bankastjómina að Ieitað yrði
þegar í stað eftir sölu á eignum
fyrirtækisins á meðan það væri í
fullum rekstri.
Þessi ákvörðun var tekin þrátt
fyrir að áætlanir félagsins sýndu
mikinn bata í rekstrinum síðari
hluta ársins og 100 m.kr. hagnað
á árinu í heild (sjá fskj.). Hagdeild
bankans var jafnframt falið að yfír-
og greiða fyrir að samningar um
sölu þess tækjust sem greiðlegast.
Um þann þátt Hafskipsmálsins
sem varðar viðleitni til sölu á fyrir-
tækinu og það gjörningaveður sem
af því hlaust í fjölmiðlum verður
ekki Qallað um hér frekar, en í því
sambandi vísað til ræðu viðskipta-
ráðherra á Alþingi 10. desember sl.
Fylgiskjal II
Fiskveiðisjóð
skorti tryggingar
Sjávarútvegsráðuneytið,
Lindargötu 9,
101 Reykjavík.
Vér vísum til bréfs hins háa ráðu-
neytis dags. 26. þ.m. um fyrirspum
á þingskjali 782.
Fiskveiðasjóður á aðild að upp-
boðsmálum vegna þriggja togara,
þeir era: b/v Sölvi Bjamason
BA-65, b/v Kolbeinsey ÞH-10, b/v
Sigurfari II. SH-105.
Fiskveiðasjóður á 1. veðrétt í öll-
um skipunum til trygginga fyrir
veðlánum sínum. Um önnur veð er
ekki að ræða.
Hæpið hlýtur að teljast, að hér
sé um nægar tryggingar að ræða
eins og málum er nú komið og skýr-
ist það e.t.v. betur með eftirfarandi
töflu, sem sýnir vátryggingarvirð-
ingu skipanna og eign Fiskveiða-
sjóðs í þeim.
Tekið skal fram, að lán til b/v
Sölva Bjmasonar var afgreitt á
seinna misseri 1980 og lán til hinna
togaranna tveggja á seinna misseri
1981. Lánsloforð vegna smíði á b/v
Sölva Bjamasyni var gefíð 18. okt-
óber 1977, vegna b/v Sigurfara II.
9. október 1979 og vegna b/v Kol-
beinseyjar 29. maí 1980.
fara framangreinda áætlun.
Um þá úttekt liggur fyrir skýrsla,
eins og áður segir í kaflanum um
Atlantshafssiglingar (dags. 27.
ágúst 1985). I ljós kom að áætlan-
imar stóðust ekki gagnrýni m.v.
þekktar rauntölur enda varð áfram-
haldandi tap á rekstrinum þar til
honum var hætt.
TAFLA I.
Rekstraráætlun, send með reikningum Hafskips
hf. fyrir árið 1984 í lok maí:
HAFSKIP REYKJAVÍK
TEKJUK GJÖLD FRAMLEGÐ ANNAD AFKOMA
Jan.—apr. 241.217 222.465 18.762 -59.609 -40.867
Maí 67.947 57.563 10.384 -20.878 -10.494
Júnf 80.839 60.948 19.891 -20.359 -468
Júlf 80.518 64.227 16.291 -20.140 -3.849
Ágúst 73.646 65.731 7.815 -20.979 -13.164
Sept. 81.114 63.870 17.244 -16.194 1.050
Okt. 99.016 62.451 36.565 -16.870 19.695
Nóv. 93.605 66.818 26.687 -16.790 9.897
Des. 80.106 67.702 12.404 -17.442 5.038
Samtals: 897.808 731.775 166.033 -209.261 -43.228
HAFSKIP TRANS ATLANTIC
Sölvi Bjarnason BA-65
31/8 ’80 Vátr.virðing m.kr. 31,0 Eign Fiskveiðasjóðs m.kr. 21,6 % 69,7
31/12*81 41,6 35,2 84,7
31/12’82 69,1 70,2 101,7
31/12’83 98,2 117,5 119,7
31/12’84 123,7 155,5 125,8
16/4 ’85 123,7 164,2 132,7
Sigurfari II. SH-105
31/12’81 Vátr.virðing m.kr. 64,6 Eign Fiskveiðasjóðs m.kr. 45,3 X 70,2
31/12’82 103,3 104,0 100,7
31/12 ’83 148,3 184,6 124,5
31/12’84 186,8 263,8 141,2
16/4 '85 186,8 280,1 149,9
TEKJUR GJÖLD FRAMLEGÐ ANNAÐ AFKOMA
Jan.—apr.* 469.395 479.427 -10.032 -31.788 -41.820
Maí 154.868 136.107 18.761 -5.728 13.034
Júnf 148.169 134.373 13.796 -6.056 7.742
Júlí 177.979 146.033 31.946 -6.777 25.170
Á^úst 114.924 115.966 -1.042 -6.616 -7.558
Sept. 221.647 174.515 47.132 -6.798 40.335
Okt. 181.066 150.401 30.655 -3.656 27.001
Nóv. 181.417 150.701 30.716 -3.437 27.280
Des. 145.024 131.620 13.504 -4.180 9.325
Samtals: 1.794.479 1.619.043 175.436 -74.930 100.506
* Tap dótturfélaga ÍO mill. innifalid.
HAFSKIP H/F SAMTALS
TEKJUR GJÖLD FRAMLEGÐ ANNAÐ AFKOMA
Jan.—apr. 710.612 701.892 8.720 -91.397 -82.677
Maí 222.815 193.670 29.145 -26.606 2.540
Júní 229.008 195.321 33.687 -26.414 7.274
Júli 258.497 210.260 48.237 -26.917 21.321
Áíífúst 188.470 181.697 6.773 -27.495 -20.722
Sept. 302.761 238.385 64.376 -22.992 41.385
Okt. 280.072 212.852 67.220 -20.525 46.696
Nóv. 274.922 217.519 57.403 -20.227 37.177
Des. 226.130 199.222 25.908 -21.622 4.287
Samtals: 2.692.287 2.350.818 341.469 -284.191 57.278
Kolbeinsey ÞH-10
31/12 ’81 Vátr.virðing m.kr. 64,6 Eign Fiskveiðisjóðs m.kr. 44,2 % 68,4
31/12’82 97,3 98,0 100,8
31/12 ’83 139,4 172,9 124,0
31/12’84 175,7 244,8 139,4
16/4 ’85 175,7 254,2 144,7
Eftir að sú ákvörðun var tekin
að sala fyrirtækisins væri óhjá-
kvæmilega skásti kosturinn, skipti
mestu máli að koma í veg fyrir
skyndilega rekstrarstöðvun þess.
Þjónustufyrirtæki með mikla
reynslu og viðskiptasambönd en
lítið eigið fé að bakhjarli, eins og
Hafskip hefur löngum haft við að
styðjast, fellur ört og mikið í verði
við rekstrarstöðvun, eða traflun á
rekstri.
Bankastjórnin einbeitti sér þess
vegna að því að fleyta fyrirtækinu
Margar ástæður eru fyrir þeirri
þróun, sem sést á fyrrgreindu yfir-
liti. Nefna má t.d.: a) minnkandi
afli, b) háir erlendir vextir, c) lækk-
andi afurðaverð, d) óhagstæð
gengisþróun.
Af öllu ffamansögðu virðist ljóst
að Fiskveiðasjóður hafði í byijun
en hefur ekki nú nægar tryggingar
fyrir umræddum lánum. Til harðra
innheimtuaðgerða var gripið 1983,
en aðgerðum var frestað vegna
umfangsmikilla skuldbreytinga sem
framkvæmdar vora á árinu 1984 í
samráði við stjórnvöld.