Alþýðublaðið - 05.04.1932, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Búðin á Baldursgötu.
Verzl. Kjöt & Fisknr
framleiðir:
KjjötVars. ¥ínarpylsur.
Fiskfars. Medisterpylsnr.
Hakkað kjöt.
Hefír einnig ávait á boðstólum:
Smjiir 00 Osta,
Andaregg og Hænnegg,
fáum við allt af daglega nýtt frá hænsnabúi skamt hér
frá borginni.
Allt fsienzkar vörur.
Verzlnnim Kjot & Fiskur.
Laugaregi 48.
Sími 1764.
Baldursgötu.
Sfmi 828.
íslenzkur
iðnaður.
Tilbúin föt, svo sem sportföt, jakkaföt, stakar
bnxnr, vetrarfrabkar.
Afgrelði pantanir eftir máli I tveim flokkum,
eftir hvers manns ósk.
Ná pessa svo nefndn íslenzbu vikn, býð ég
heimagerð föt frá kr. 75,00.
Gangið ekki fram hjá heimannnn.
Langavegi 3.
meim í sínu kjördæmi, eru .pft:
■œb þessu óákveðin, en pað er
aú allvíða í kosningalögum ýmsra
■aienmngarpjóða. Meðal annars í
otjámarskrá lýðveldisins þýzka.
8n flutningsmenn telja, eftir at-
hugun, er þeir hafa gert á tvenn-
um síðustu kosningum, að þing-
mienn hefðu samt eigi orðið fleixi
im 43, ef farið hefði verið þá eftir
þessum tUÍögum.
Eq það hefir nú samt verið
■okkuð um það ritað, að eftir
tillögum þeirra geti þmgmaima-
talan orðið nokkuð há, þingmenn
jafnvel skift hundruðum.
Prátt fyrir marga agnúa, er ég
tei vera á tillögum þessum, þá
lýfiti ég því þó yfir í kjördæma-
mefndinni að ég gæti fallist á
j»ær, ef samkomulag næðxst um
$>ær í nefndinni.
En ég lýsti því jafnframt yfir,
ef slíkt samkomulag .næðist
oldri, þá mundi ég ekki vilja
leggja þær til grundvallar í á-
framhaldandi baráttu fyrir
Ssreyttri kjördæmaskipun.
Pá kem ég að tillögu Fram-
sóknarftokksins, sem hér ligguT
cyrir tii atkvæðagreiðslu. Það
hefði þött fyrinsögn í kosnihgun-
am í fyrra sumar, ef einhver
hefðá spáð því, að Framsóknar-
ilokkur mundi . á alþingi 1932
ieggja það 1il, að þingmannatala
Reykjavíkur yrði tvöfölduð, úr
4 upp í 8, og að þeir myndu vera
tifl með að fjölga tölu alþingis
Mðanna úr 42 upp í 45. En nú
Jiggur það fyrir hér svart á hvltu.
En það ergalli á gjöf Njiarðar, að
þeir vilja jafnframt láta festa hið
aúverandi rangláta kjördæmafyr-
fafeomulag í stjórnarskráimi. Slá
því föstu, að tiltekin svæði af
landinu skuli hafa fulltrúa á þingi,
alveg án tillits til þess, hvort
■aargir eða fáir búa á því Bvæði
tsl að kjósa fulltrúa.
Það er þrent, sem er fast bund-
ið í tillögum þessum.
1. að tala þm. verði eigi yfir 45.
2. að 32 þingmenn sikuli kosnir
óhlutbundnum kosningum og
.apptalning á tvímennings- og
einmennings-kjördæmum þ-eim,
sem kjóisa eiga þessa 32 þing-
.iienn.
3. að 8 þingmenn skuli kosnir
með hlutbundnum kosningum
í Beykjavík og jafnmargir til
vara.
Ura 1. atriðiö er það að siegja,
að það er miklu ófrjálslegra en
í gildandi stjórnarskrá, því þiar
er ákveðáð, að tölu þingmanna
aujgú breyta með lögum, og hefir
það enda verið gert. En ef þetta
yrði fest með lögum, þá væri
«fckí hægt að fjölga þm., hversu
krýna nauðsyn sem þætti til bera,
aoma með stjórnarskrárhreytingu.
Þó mætti vel fastákveða tölu
Mngmanna í stjómarskránni, ef
gnuidvöllur sá, er kjördæmaskip-
«nin bygðist á, væri réttlátur.
Að öðru atriðinu befir þegar
verið vikið.
Um hið þriðja er það að segja,
»4 með því að segja í stjórnar-
skránni, að 8 þm. skuili kosnir
fyrir Rieykjavík, þá verðux það
bundiö með stjórnarsikrárákvæði,
að Reykjavík skuli ekki fá fleári
þinigmenn, þótt svo kjósendatala
bæjari’ns veitti rétt tlil helmingi
fleiri þingfullt rúa samanborið við
önnur kjördæmi.
Þá er i tilJögunni heimild til
þess, að bæta við ,,alt að 5 lands-
kjörnum þingmönnum" til jöfn-
unar milli flokkanna í kjördæm-
um utan Reykjavíkur.
Þetta ásamt fjölguninni í
Reykjavík (sem þó má aidrei
auka við), er spor í áttina tii að
bæta úr núveraodi ástendi.
En þótt þessar tillögur séu
meiri tilslökun en áður hefir
komið fram opinberlega frá
Framistófchaxflokknum, þá get ég
þó ekki*gredtt þeim atkvæði mitt
og mun því ganga gegn þeito við
atkvæðagreiðsihma á eftir.
TiLlaga Alþyðuflokksins í kjör-
dæmaskipunarmálinu er sú, að
landið sé alt eitt kjördæmi, og
allir alþingiismenn kosniir hlut-
fallskosningum um land alt og
saintímis, og sé sama hlutfalls-
kasningaTaðferð viðhöfð og nú er
við landskjör.
Þessi tillaga hefir nxætt tals-
verðri mótspyrnu hrá báðum
stóru flokkunum. Á alþingi 1930
kallaði Jón Þorlákssion, 1. lk.,
þessa till. einstrengingslega, og
forsætisráðherra, Tr. Þ., lýsti því
>dir í kjördæmaskipunarnefnd-
inni, að hann og flokkur hans
væri á mcti henni. Þeir vilja hvor-
ugur lieysa þetta mál á einfaldan
hátt, sem ueitir tryggilega öllum
kjósendum jafnan rétt og öllum
stjórnmálaflokkum hlutfallslega
rétta fulltrúatölu á alpingi.
Annar höfuðkostur slíks fyrir-
bomulags mundi verða rneiri
beilbrigði í störfum þingsins,
minna tog um f járveitingar tiíl ein-
stakra héraða án tillits til þe-ss,
hvort rétt sé að leggja fé landsins
tll framkvæmda þar eða ekki. En
einn af ókostum við hin mörgu
o-g srnáu kjördæmi er það, að
þinigmönnum finst sér skylt að
bera eitthvaÖ úr býtxmi fyrir sitt
kjördæmi og kjóisendur þar. Það
hefir leitt til margra óþarfa fjár-
veitin-ga, sem b-etur væri varið til
annara framkvæmda, þar sexu
meira gagn hefði orðið að. Þing-
m-enn mundu fœkar líta á hvað
landinu í beild sinm væri fyrir
beztu, meira á það, hvað lands-
mönnum komi að samieiginlegu
gagni beldur en hitt, hvað h-ent-
ugt þætti til kjörfylgis í liitlu
kjördæmi.
Á v-erklegum framkvæmdum í
landinu pr lítið skipulag. Vega-
lög eru til og brúalög eru til. All-
ir vita hversu þessi lög eru gegn-
sýrð af hreppapólitik, og þó það
sem verst -er, framkvæmdin á
þeirn er það líka. Stjórnirnar líta
h-ornauga til þess, hvað getur
komið sér vel ti-1 að tryggja póli-
tísk yfirráð í vafasömu héraði,
og framkvæmdin oft bundin við
það, sem kemur sér vel í sam-
keppninni um kjördæmið, frekar
en það, hvað komi að aimennum
notum.
En núverandi kjördæmaskipun
býður upp á þetta. Og þingmenn-
irnir, sem venjulega eru áhrifa-
forystumenn í togstreitixnni fyrir
hérað sdtt, jafnvel þött kröfur
þ-eirra séu blóðugur óréttur fyrir
önnur héruð og þeir séu mikhi,
færri, sem hlunnindanna njóta, en,
hinir, sem óréttinn bíða.