Morgunblaðið - 19.02.1989, Síða 6

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDÁGÚR 19. FEBRÚAR 1989
eftir Svein Guðjónsson
HÚN ER alin upp á Gljúfrasteini og býr
nú ásamt eiginmanni, syni og gríðarstórum
hundi í Melkoti, timburhúsi nokkrum
metrum fyrir austan bernskuheimilið. í
æsku leið hún fyrir að vera dóttir föður
síns, krakkarnir stríddu henni og kölluðu
hana litla Kiljan. Fullorðna fólkið vildi
ræða við hana um bókmenntir þegar hún
var bara tíu ára á gúmmískóm. Hún nam
kvikmyndagerð við London International
Film School og hefur nú ráðist í það
stórvirki að kvikmynda eitt af þekktustu
verkum nóbelskáldsins.
....... mmm iii ii iimmmmi 111117
Gudný
Halldórsdóttir
leikstjóri og
félagar hennar í
Umbafrumsýna
Kristnihald undir
Jökli
Hérsegir Gubný
fráglímunni vib
eitt vinscelasta
verkföbursíns og
bemskunni í
túninu heima
Gangan á Snæfellsjökul var hin mesta þrekraun, enda gafst^ einn upp og var sendur á sjúkrahús. Myndin er af
atriði kvikmyndarinnar sem tekið var á Jöklinum.
Guðný ásamt föður sínum, Halldóri Laxness, við gerð sjónvarps-
myndarinnar um Brekkukotsannál.
Kvikmyndin Kristnihald undir
Jökli, sem gerð er eftir samnefndri
skáldsögu Halldórs Laxness, verður
frumsýnd í Stjömubíói næstkom-
andi laugardag. í sjálfu sér er það
ekki nýmæli að kvikmyndir séu
gerðar eftir verkum Laxness, en
að þessu sinni vekur það athygli
að dóttir skáldsins heldur um stjóm-
völinn. Guðný Halldórsdóttir er þó
enginn nýgræðingur í kvikmynda-
gerð. Hún er einn af aðstandendum
kvikmyndafélagsins Umba og hefur
á þess vegum unnið að gerð tveggja
kvikmynda: Skilaboð til Söndm og
Stella í orlofi. Hún hefur einnig
unnið við gerð sjónvarpsmynda,
ýmist sem skrifta eða aðstoðarleik-
stjóri. Kristnihald undir Jökli er
hins vegar fyrsta verkefni hennar
sem leikstjóri og þykir mörgum sem
þar sé ekki ráðist á garðinn þar sem
hann er lægstur. Ýmsum þykir það
líka jaðra við bíræfni að Guðný
skuli velja sér skáldverk eftir föður
sinn:
„Það eitt að ráðast í gerð kvik-
myndar á íslandi er bíræfni og
maður spyr sig til dæmis nú, eftir
að hafa unnið í hálft annað ár við
gerð þessarar myndar, hvort þetta
sé ekki vitlaus atvinnuvegur sem
maður er í,“ sagði Guðný þegar
þetta var borið undir hana. „Það
þjakar mig hins vegar alls ekki að
hafa valið sögu eftir pabba. Hann
gaf mér kvikmyndaréttinn á
Kristnihaldinu þegar ég var í skól-
anum úti í London og fyrr eða síðar
hefði ég gert þessa mynd. Það hafa
þrír aðilar falast eftir að fá að filma
þessa bók. Það lá því fyrir að hún
yrði kvikmynduð og mér fannst ég
alveg eins geta gætt þessar persón-
ur lífi eins og hver annar, og jafn-
vel betur.“
— En það eitt að verkið er eftir
föður þinni hlýtur að hafa haft í för
með sér ákveðna pressu á þig sjálfa
að klúðra því ekki?
„Að vissu leyti og það var þá
helst á meðan verkið var á handrits-
stiginu. Þar varð maður að varast
að breyta miklu eða bæta inn í og
þess vegna skrifaði ég líka handrit
sjálf, því ég var ekki viss um að
ég gæti treyst því að höfundur
handritsins, Gerard Wilson, héldi
sig við bókina, sem hann gerði svo.
Jú, það má kannski segja að það
fylgi því ákveðin pressa og tauga-
veiklun að sagan er eftir pabba, en
ekki þó eins mikil og margir halda.“
— Af hveiju þetta verk frekar
en eitthvað annað?
„Mér hefur bara alltaf þótt þessi
bók svo skemmtileg. Auk þess heill-
aði það mig að mér þótti hún viðráð-
anleg til kvikmyndagerðar vegna
þess hvemig hún er skrifuð. Hún
býður eiginlega upp á það að vera
kvikmynduð. Þetta er fyrsta bókin
sem hann skrifar eftir að hafa tek-
ið sér langt hlé frá skáldsagnagerð.
Hann skrifaði einungis leikrit í
nokkur ár á undan og í Kristnihald-
inu eimir eftir af handritsforminu.
Þess vegna er auðveldara að færa
hana yfir á myndmál en margar
aðrar sögur.“
— Hvernig finnst þér samsvörun
á milli skáldsagnastíls og mynd-
máls hafa tekist í þeim myndum
öðrum, sem gerðar hafa verið eftir
bókum föður þíns?
„Mjög misjafnlega. Það tókst vel
í Brekkukotsannál og gamla
sænska myndin um Sölku Völku
var einnig mjög góð hvað þetta
snertir. Við skulum láta hinar
myndirnar liggja á milli hluta, en
ég held til dæmis að Paradísarheimt
hefði orðið svolítið öðruvísi ef ís-
lendmgur hefði gert hana. Ég vann
nú réyndar við flestar þessar mynd-
ir og hélt alltaf að það væri vegna
þess að ég væri svo dugleg og góð-
ur starfskraftur. En í sumum tilfell-
um var ég var bara höfð þama til
að vera tengiliður við pabba. Ég
geri mér það ljóst núna að það var
svolítið verið að nota mig.“
Litli Kiljan
Guðný kann best við sig í Mos-
fellsdal, kvaðst hafa búið um skeið
í Reylqavík en ekki líkað dvölin
þar. Þess vegna flutti hún aftur
heim í dalinn, þar sem hún býr í
nábýli við foreldra sína og systur.
Ég spyr hana hvernig það hafi ver-
ið að alast upp með skáldinu og
hans verkum, — hvemig áhrif hann
hafí haft á hana, bæði í gegnum
verk sín og sem faðir:
„Það er kannski svolítið erfitt að
svara þessu. Þegar ég var að alast
upp hafði öll þessi umræða um
hann og verk hans frekar neikvæð
áhrif á mig. Ég las nefnilega ekki
bækumar hans þegar ég var ungl-
ingur eins og flestir aðrir gerðu.
Þetta gerði það að verkum að ég
fór svolítið út í hom, vildi ekki vera
mjög áberandi eða nota nafnið
hans. Maður vildi vera sjálfstæður
og ekki alltaf bendlaður við pabba
sinn. Sem krakki var mér strítt, ég
var kölluð litli Kiljan og var alltaf
í stöðugum slagsmálum við
hrekkjusvínin út af þessu. Fullorðið
fólk, sem kannski bar virðingu fyr-
ir starfí hans, tók mig hins vegar
oft sem miklu eldri en ég var, og
vildi þá fara að diskútera við mig
um bækurnar og skoðanir hans á