Morgunblaðið - 05.07.1989, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. JÚLÍ 1989
Bandaríkin:
Crowe lætur af
störfum í haust
Washington. Reuter.
WILLIAM Crowe, formaður
bandaríska herráðsins, hefur
ákveðið að setjast í helgan
stein 30. september, en hann
hefur gegnt embættinu í fjög-
ur ár. Crowe tók við starfinu
í október árið 1985 eftir að
Ronald Reagan, þáverandi
Bandaríkjaforseti, hafði útn-
efnt hann í embættið. Crowe
var nýlega á ferð um Sovétrík-
in til að heimsækja sovéskar
herstöðvar og ræða við hátt-
setta embættismenn og hafði
viðdvöl á íslandi á leið sinni
þaðan. Hann sagðist telja að
umbótastefna Míkhaíls Gorb-
atsjovs Sovétforseta nyti
víðtæks stuðnings innan sov-
éska hersins.
Tímaritið Time:
Engar hleranir
í banda-
ríska sendiráð-
inu í Moskvu
New York. Reuter.
BANDARÍSKIR sérfræðingar
í öryggismálum eru sannfærð-
ir um að landgönguliðar sem
önnuðust öryggisgæslu í
bandaríska sendiráðinu fyrir
tveimur árum hafi ekki hleypt
sovéskum njósnurum inn til
að koma hlerunarbúnaði fyrir
eins og talið var í fyrstu. Kem-
ur þetta fram í frétt banda-
ríska vikuritsins Time. Fyrir
tveimur árum komu fram
vísbendingar um að banda-
rískir landgönguliðar, sem
önnuðust öryggisgæslu í
sendiráðinu í Moskvu, hefðu
staðið í ástarsambandi við sov-
éskar stúlkur og leyft sovésk-
um leyniþjónustumönnum að
athafna sig að vild í sendiráð-
inu. Time segist hafa átt við-
töl við á sjöunda tug manna
sem unnið hafa að rannsókn
málsins. Af þeim viðtölum
megi draga þá ályktun að ör-
yggiskerfi sendiráðsins hafi
verið það tryggt að enginn
hafi getað leikið á þáð.
ERLENT
Fóstureyðingar:

..^ Í ^

Spánarkonungur í Finnlandi
Reuter
JÓHANN KARL Spánarkonungur hóf þriggja
daga opinbera heimsókn sína til Finnlands á
mánudag. Mauno Koivisto forseti tók á móti
konungi og SofHu drottningu í forsetahöllinni
en fyrir utan bygginguna var fjöldi fólks í
glampandi sólskini og 27 stiga hita. Frá Finn-
landi halda konungshjónin til íslands í dag.
Þetta er í fyrsta sinn sem spænskur konungur
kemur til Finnlands. A myndinni sjást konungs-
hjónin á leið til ráðhússins í Helsinki í fylgd
með Mauno Koivisto og eiginkonu hans. .
Kína:
Vélbyssnaárás á hverfi
sendiráðsmanna mótmælt
Peking. Reuter.
Bandaríska sendiráðið í Peking
mótmælti i gær formlega vél-
byssnaárás kínverskra hermanna
á heimili sendiráðsmanna þar í
borg 7. júní. Bandarískir embætt-
ismenn sögðust hafa sannanir fyr-
ir því að árásin hefði verið gerð
að yfirlögðu ráði.
Kínverskir hermenn hófu vél-
byssnaskothríð á íbúðarhús í hverfi
sendiráðsmanna í Austur-Peking 7.
júní, skömmu eftir að mótmæli
kínverskra lýðræðissinna á Torgi
hins himneska friðar voru kveðin
niður. Rúður brotnuðu í árásinni og
þótti mesta mildi að enginn skyldi
hafa orðið fyrir kúlu. Kínversk
stjórnvöld skýrðu síðar frá því að
ætlunin hefði verið að skjóta á leyni-
skyttur, sem þefðu komið sér fyrir
á húsþökum. íbúar hverfisins sögðu
hins vegar að hermennimirnir hefðu
verið að reyna að skjóta erlendum
íbúum borgarinnar skelk í bringu og
vara þá við því að skjóta skjólshúsi
yfír kínverska andófsmenn. Kunnur
andófsmaður, Fang Lizhi, hafði
skömmu áður leitað hælis í banda-
ríska sendiráðinu, sem er í grennd-
inni.
Bandarískir embættismenn af-
hentu í gær kínverskum stjórnvöld-
um mótmælabréf vegna árásarinnar.
Þeir vildu ekki ræða innihald bréfsins
í smáatriðum, en sögðu að það væri
byggt á skýrslu sendiráðsmanna um
atvikið. „Hermenn í kínverska hern-
um hófu skothríð á hverfi sendiráðs-
manna og hæfðu ellefu íbúðir Banda-
ríkjamanna. Atburðir 6. og 7. júní
benda til þess að árásin hafi verið
gerð að yfirlögðu ráði og miðað hafi
verið á sérstakar íbúðir," segir í
skýrslunni.
Sjónarvottar höfðu áður sagt að
meðal annars hefði verið skotið yfir
höfuð tveggja barna bandarísks
sendiráðsmanns og kínverskrar ráðs-
konu er þau hefðu verið að horfa á
sjónvarp. Einnig var skotið á hús
sendiráðsmanna frá öðrum ríkjum
en Bandaríkjunum.
Skömmu eftir árásina umkringdu
hermenn hverfið og óeinkennis-
klæddir lögreglumenn fylgdu síðan
meintri leyniskyttu á brott. í skýrslu
bandaríska sendiráðsins er haft eftir
sjónarvottum að „handtakan" hafi
að öllum líkindum verið sett á svið.
Kínverjar samein-
ist í baráttunni
París. Reuter.
TVEIR atkvæðamiklir kínver-
skir andófsmenn, sem flúið hafa
til Parísar, hvöttu í gær landa sína
út um allan heim til að sameinast
í einni fylkingu til að blása nýju
lífi í baráttuna fyrir lýðræðisum-
bótum í Kína.
Kínversku andófsmennirnir Wuer
Kaixi, sem er á lista yfir 21 andófs-
mann sem kínversk stjómvöld hafa
lýst eftir, og Yan Jiagi, sem var ráð-
gjafi Zhaos Ziyangs, fyrrum flokks-
leiðtoga, hafa notið lögregluvemdar
í París í nokkra daga. Þeir sögðu
að leiðtogar Óháðu námsmanna-
hreyfingarinnar og Samtök mennta-
manna í Peking, sem flúið hafa frá
Kína, hefðu komið saman nýlega og
samþykkt eftirfarandi tillögur:
• Stofnað verði Ráð lýðræðissinna
og námsmanna og stofnsett verði
Samtök fyrir lýðræði í Kína, með
aðild Kínveija út um allan heim.
• Fjöldamorðanna á Torgi hins
himneska friðar 4. júní verði minnst
um heim allan 12. september, eðá
hundrað dögum eftir atburðina.
• Kínverskir námsmenn og íbúar
Peking fái friðarverðlaun Nóbels árið
1990.
• 4. júní verði minnst sem „dags
kínversku píslarvottanna".
Grikkland:
Sekir ráð-
herrar axli
ábyrgð á mis-
ferli sínu
Aþenu. Reuter.
Samsteypustjórn kommún-
ista og Nýja lýðræðisflokksins
kom saman í fyrsta sinn á mánu-
dag og sagði Tzannis Tzanne-
takis, forsætisráðherra hinnar
nýju sljórnar, að gerð yrði
gangskör að því að afhjúpa röð
fjármálahneyksla sem rúið hafa
stjórnmálamenn í Grikklandi
trausti almennings. Þing lands-
ins kom einnig saman í fyrradag
og er búist við að friðhelgi fyrr-
um ráðherra úr röðum sósía-
lista, sem viðriðnir eru hneyksl-
ismálin, verði rofin síðar í þess-
ari viku.
„Eina markmið ríkisstjómar-
innar er að ijúfa friðhelgi fyrrum
ráðherra og fá hina seku í hendur
dómstólunum,“ sagði Tzannetakis
við fréttamenn.
Fulltrúar Nýja lýðræðisflokks-
ins og Kommúnistaflokks Grikk-
lands í hinni nýju ríkisstjórn, hafa
lýst því yfir að þeir ætli að sitja
í stjórn í þijá mánuði. Markmið
þeirra er að afla sönnunargagna
og leggja fram ákærar á hendur
þeim ráðherram sem tengjast
víðtæku banka- og vopnasölu-
hneyksli. Að þeim tíma liðnum
hyggjast þeir efna til nýrra kosn-
inga.
„Það er ekki ánægjulegt að
þurfa að varpa mönnum í fangelsi
en hneykslismálum verður að linna
í Grikklandi," ságði Konstantín
Mitsotakis, leiðtogi Nýja lýðræðis-
flokksins.
Sovétríkin:
Ráðherra hafiiað
í kjöri á þinginu
Deilur rísa í Bandarríkjun-
um um úrskurð Hæstaréttar
Moskvu. Reuter.
SOVÉSKA þingið hafitaði í fyrsta
sinn frá stofiiun þess frambjóð-
anda til ráðherraembættis.í gær.
Vladímir Kamentsev, sem gegnt
hafði embætti utanríkisviðskipta-
ráðherra í tvö ár og er jafiiframt
einn af aðstoðarforsætisráðherr-
um landsins, hlaut aðeins 200
atkvæði af 438. Samkvæmt nýj-
um þingsköpum, sem talið var
að myndu tryggja framboð hans,
þurfti hann meirihluta atkvæða
til að ná kjöri. Kamentsev, sem
heftir gegnt embætti sjávarút-
vegsráðherra, kom hingað til
lands árið 1983 og átti þá fúnd
með Halldóri Ásgrímssyni sjáv-
arútvegsráðherra.
Niðurstöður kosninganna era
mikill álitshnekkir fyrir Nikolai
Ryzhkov forsætisráðherra sem til-
nefndi Kamentsev til embættisins.
Fulltrúar á þinginu hafa sakað
Kamentsev um vanhæfni og að
hafa dregið taum ættmenna sinna
við stöðuveitingar.
„Kamentsev hefur setið í þessum
stól í langan tíma og við vitum
hver árangurinn er,“ sagði Anatolíj
Sobchak, þingfulltrúi frá
Leníngrad. Hann sagði að frammi-
staða ríkisins á sviði utanríkisvið-
skipta væri „hræðileg“. Sobchak
sagði að starfsmenn í utanríkisvið-
skiptastofnunum Sovétríkjanna
tengdust flestir flölskylduböndum
við frammámenn í kommúnista-
flokknum eða ráðamenn þjóðarinn-
ar.
Kamentsev, sem var formaður
utanríkisviðskiptanefndar Sov-
étríkjanna, var einnig látinn víkja
úr því starfi.
Washington. Reuter og Daily Teiegraph.
SÚ ákvörðun Hæstaréttar Bandaríkjanna að leyfa takmarkanir á fijáls-
um fóstureyðingum hefúr vakið upp harðvítugar deilur í landinu. Misso-
uri-ríki setti lög árið 1986 sem þrengdu heimild til fóstureyðinga en
þau voru numin úr gildi í undirrétti. Nú hefur Hæstiréttur endurvakið
mörg ákvæði þeirra en haíhaði þó beiðni alríkisstjórnarinnar um að
fella úr gildi úrskurð sinn frá árinu 1973 sem leyfði ftjálsar fóstur-
eyðingar.
Síðan umfjöllun um fóstureyð-
ingarlöggjöfina hófst í apríl sl. hafa
stuðningsmenn fijálsra fóstureyð-
inga ijölmennt til Washington og
mótmælt því opinberlega að réttur
kvenna til að ráða yfir eigin líkama
verði skertur en andstæðingar fóst-
ureyðinga hafa líka látið að sér
kveða. George Bush forseti Banda-
ríkjanna hefur lýst því yfir að hann
sé andvígur fóstureyðingum nema líf
móðurinnar sé í hættu eða að hún
hafi orðið þunguð við nauðgun eða
sifjaspell. Hann getur haft áhrif á
dóma Hæstaréttar þar sem útnefning
nýrra dómara er í hans höndum.
Margir hafa gagnrýnt það að
Hæstiréttur skyldi ekki taka skýra
afstöðu til þess hvaða lög eigi að
gilda um fóstureyðingar því þótt þær
séu áfram leyfðar í Bandaríkjunum
þá getur hvaða ríki sem er nú sett
lög sem takmarka þessa heimild
verulega. Sem dæmi má nefna að
Missouri-ríki er nú heimilt að banna
opinberum heilbrigðisstarfsmönnum
að framkvæma eða aðstoða við fóst-
ureyðingar og lögfesta að ekki megi
eyða fóstrum á sjúkrahúsum eða
heilsugæslustöðvum í eigu ríkisins.
Einnig fengust staðfest lög sem
kveða á um að sé fóstur eldra en
fimm mánaða verði að kanna hvort
það eigi lífsmöguleika utan legs
móðurinnar áður en fóstureyðing er
leyfð.
Margir óttast að ný löggjöf muni
leiða til þess að fátækar konur eigi
þess ekki lengur kost að fá fóstrí
eytt á opinberum sjúkrahúsum en
að vel stæðar konur geti áfram leitað
til einkasjúkrahúsa og fengið þar
fóstureyðingu.
Morgunblaðið/Emilía
Vladímir Kamentsev ásamt Halldóri Ásgrímssyni á fundi ráðher-
ranna í Reykjavík 1983.