Morgunblaðið - 24.08.1989, Qupperneq 1

48 SIÐUR B
190. tbl. 77. árg.__________________________________FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 1989_______________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Miklar líkur tald-
ar á pólitískum um-
skiptum í Noregi
Framfaraflokknum spáð mikilli fylgisaukningu
Ósló. Keuter.
Framfaraflokkurinn norski
sækir stöðugt í sig veðrið og
er ekki annað að sjá en að í
kosningunum til Stórþingsins
11. september verði mestu
pólitísku umskipti í Noregi eftir
stríð. Er honum spáð um 20%
atkvæða en Verkamannaflokk-
urinn og Hægriflokkurinn horf-
ast í augu við mikið fylgistap.
, Framfara-
flokkurinn
beinir spjótum
sínum að vel-
ferðarríkinu,
sem hann seg-
ir spillt, og vill
lækka skatta
og stemma
stigu við inn-
flytjenda-
straumi til
landsins. Segir
leiðtogi hans,
Carl I. Hagen, maður málsnjall
og myndarlegur, að komist hann
til einhverra valda muni hann selja
flest ríkisfyrirtæki, skera niður
þróunaraðstoð og félagslega hjálp.
„Fylgisaukning Framfara-
flokksins er til marks um mikla
óánægju með pólitíkina eins og
hún er,“ sagði í leiðara stærsta
norska dagblaðsins, Verdens
Gang, í gær og þar var einnig
nefnt, að mikið atvinnuleysi og
óeining borgaraflokkanna væru
vatn á myllu Hagens.
Fyrirfram hafði verið búist við
að minnihlutastjórn Verkamanna-
flokksins og Gro Harlem Brundt-
land forsætisráðherra yrði áfram
við völd eftir kosningar en nú þyk-
ir flest á huldu um það. Hingað
til hefur Hægriflokkurinn hvorki
viljað sjá né heyra Framfaraflokk-
inn en rætast kosningaspárnar er
ekki talið loku fyrir það skotið að
þeir myndi saman stjórn ásamt
einhveijum miðflokkanna.
Brundttand og Hagen leiddu
saman hesta sína í sjónvarpi fyrir
nokkrum dögum og þótti Hagen
standa sig betur. Var það álit 44%
þeirra, sem spurðir voru, en 32%
líkaði betur við frammistöðu
Brundtland.
Reuter
í Tallinn-garði í höfúðborg Eistlands tóku 10.000 manns þátt í mótmælafúndi þar sem griðasáttmáli
nasista og Sovétmanna var fordæmdur. Á borðum og spjöldum mótmælenda má sjá áletranirnar: „Eist-
Iand gekk aldrei í sovéska ríkjasambandið" og „Bindið enda á hernámið".
Afinæli griðasáttmála Hitlers og Staiíns;
Tvær milljónir manna mót-
mæla í Eystrasaltsríkjunum
Öeirðarlögregla ræðst á mótmælendur í Moskvu
Riga, Moskvu. Reuter.
MEIRA en tvær milljónir manna mynduðu óslitna keðju á milli höfúð-
borga Sovétlýðveldanna Eistlands, Lettlands og Litháens í gær. Þá var
þess minnst að 50 ár voru liðin frá því að nasistar og Sovétmenn gerðu
með sér griðasáttmála en þjóðernissinnar í Eystrasaltsríkjunum segja
að leyniákvæði sáttmálans hafi leitt til hernáms Sovétmanna og þröng-
vað þingum landanna til að samþykkja inngöngu í Sovétríkin. I Moskvu
kom til átaka þegar óeirðalögregla vopnuð kylfúm réðist á nokkur
hundruð menn er mótmæltu sáttmálanum. í Varsjá höfúðborg Póllands
gerðist sá einstæði atburður að hópur fólks kom saman fyrir utan sov-
éska sendiráðið og hrópaði: Rússar farið heim! Niður með kommúnism-
Kirkjuklukkum var hringt í
Eystrasaltsríkjunum þremur á með-
an mannfjöldi safnaðist þar saman
og myndaði 600 km langa óslitna
Líbanon:
Hóta að ráðast
á frönsk herskip
Bcirut, París, Algcirsborg. Reuter.
Vinstrisinnaðir bandamenn Sýrlendinga í Líbanon hótuðu í gær
að ráðast á frönsk herskip, sem eiga að koma upp að strönd landsins
í dag. Francois Mitterrand Frakklandsforseti svaraði þessum hótun-
um og sagði, að Frakkar létu enga skipa sér fyrir verkum þegar
málefiú Líbanons væru annars vegar.
„Þjóðfylkingin mun líta á frönsk
herskip undan Líbanonsströndum
sem hvert annað skotmark," sagði
í yfirlýsingu frá samtökum ýmissa
vinstrisinnaðra hópa, sem styðja
Sýrlendinga í stríðinu við kristna
menn í Líbanon, en átta frönsk
herskip eru á leið til landsins, þar
á meðal flugmóðurskipið Foch. Þá
sagði í ýmsum útvarpsstöðvum
íslamskra hópa, þar á meðal Hiz-
bollah-hreyfingarinnar, að Frakkar
yrðu látnir gjalda herskipasending-
arinnar og gefið í skyn, að vegna
hennar væri lífi einhverra gíslanna
hætt.
Mitterrand. Frakklandsforseti
sagði í gær, að Frakkar færu ekki
eftir fyrirmælum annarra í Líban-
onsmálum en Iagði um leið áherslu
á, að ekki væri fyrirhugað að beita
hervaldi. Kvað hann Frakka vilja
hjálpa Líbönum og vísaði á bug
óbeinum orðum þeirri áskorun
Michels Aouns, herstjóra kristinna
manna, að franskur her skærist í
leikinn.
Reuter
Þessl kristna fjölskylda var í gær
á ströndinni við Beirut og
skyggndist eftir frönsku herskip-
unum, sem eru væntanleg í dag.
Kristnir menn, sem eru í herkví
íslamskra herflokka og Sýrlend-
inga, vænta sér styrks af þeim
en Frakkar leggja áherslu á, að
þeir ætli ekki að beita hervaldi.
keðju sem tengdi saman höfuðborgir
Lettlands, Eistlands og Litháens.
Talsmaður þjóðemishreyfingar-
innar Sajudis í Litháen sagði að yfir
ein milljón manns hefði tekið þátt í
mótmælunum í Litháen og sjón-
varpið í Eistlandi sagði að um ein
milljón manns hefði tekið þátt í mót-
mælunum þar.
Janis Jurkens, talsmaður Alþýðu-
fylkingarinnar í Lettlandi, sagði að
mörg hundruð þúsund manns hefðu
mótmælt griðasáttmálanum. „Stefna
Sovétríkjanna byggist eingöngu á
valdbeitingu nýlenduveldis," sagði
Jurkens. „Við höfum kynnst frelsinu
og frelsisþráin verður ekki kæfð með
lagasetningum og reglugerðum,“
sagði hann.
Sovéska ríkissjónvarpið sýndi frá
atburðunum í aðalfréttatíma sínum
en sagði að rangt væri að álykta sem
svo að mótmælin „væru staðfesting
á vakningu aðskilnaðarsinna".
Talsmaður Sajudis sagði í viðtali
við Reuters-fréttastofuna að 240
manns hefðu farið í eins sólarhrings
hungurverkfall á dómkirkjutorginu í
Riga í mótmælaskyni við leyni-
ákvæði griðasáttmála nasista og
Sovétmanna.
í Eistlandi lýstu stjórnvöld yfir
almennum frídegi og í höfuðborginni
Tallinn safnaði hópur aðskilnaðar-
sinna undirskriftum almennings þar
sem farið er fram á að efnt verði til
þjóðaratkvæðagreiðslu um aðskilnað
frá Sovétríkjunum. Fyrr um daginn
hafði 220 manna ráð Sajudis-hreyf-
ingarinnar í Litháen samþykkt að
vinna að því að stofna á ný sjálf-
stætt litháenskt ríki „án pólitískrar,
menningarlegrar eða stjórnarfars-
legrar íhlutunar Sovétríkjanna“.
Að sögn Tass-fréttastofunnar sov-
ésku voru 75 manns handteknir á
Púshkín-torgi í Moskvu þegar nokk-
ur hundruð manns komu þar saman
til að sýna samstöðu með íbúum
Eystrasaltslandanna. Mótmælendur
veifuðu fánum Eystrasaltsríkjanna
frá sjálfstæðistímabili þeirra og
héldu á spjöldum þar sem griðasátt-
máli nasista og Sovétmanna var for-
dæmdur. Óeirðarlögregla beitti kylf-
um og vatnsbílum til að dreifa mann-
íjöldanum.
Sjá ennfremur frétt á bls. 18:
„Austur-Þjóðveijar réttlæta...“
Austur-Þýskaland:
Krefjast bíla
flóttafólksins
Búdapcst. Reuter.
RÍKISSTJÓRN Austur-Þýska-
lands krefst þess að Ungveijar
skili bifreiðum sem austur-
þýskt flóttafólk hefiir skilið
eftir í Ungveijalandi þegar
það hefúr farið um landið til
Vestur-Þýskalands.
Hafa austur-þýskir flótta-
menn haft þann háttinn á, að
aka til Ungverjalands, skilja bíla
sína eftir skammt frá landamær-
unum og hlaupa yfir til Aust-
urríkis þegar landamæraverðirn-
ir líta undan.
Austur-þýska stjórnin krefst
þess að Ungverjar fari að samn-
ingi ríkjanna þess efnis að eign-
ir austur-þýskra landhlauþa,
skuli gerðar upptækar.
Gyorgy Balogh, tollstjóri
Ungverjalands, segir það alls
ekki á hreinu hvað gera eigi við
bílana. „Teljist landhlauparnir
nýir ríkisborgarar í Sambands-
lýðveldinu Þýskalandi... á
Vestur-Þýskaland rétt á að
krefjast eignanna," sagði hann.