Morgunblaðið - 03.09.1989, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ
UTVARP/SÖÖíWÍflftÍ^m^éllMM SÉPTEMÖÉR
1989
35^
Music leikur; Christopher Hogwood
stjómar. (Af hljómdiski.)
1.00 Veðurfregnir.
1.10 Næturútvarp á báðum rásum til
morguns.
RÁS2
FIWI 90,1
8.10 Áfram ísland. Fréttir kl. 8.00.
9.03 Sunnudagsmorgunn með Svavari
Gests. Sígild dægurlög, fróðleiksmolar,
spurningaleikur og leitað fanga í segul-
bandasafni Útvarpsins.
Fréttir kl. 9.00 og I0.00.
11.00 Úrval. Úr dægurmálaútvarpi vikunnar
á Rás 2. Umsjón: Sverrir Gauti Diego.
12.20 Hádegisfréttir.
12.45 Tónlist. Auglýsingar.
13.00 Eric Clapton og tónlist hans. Skúli
Helgason rekur tónlistarferil hans í tali
og tónum. (Einnig útvarpað aðfaranótt
föstudags að loknum fréttum kl. 2.00).
14.00 i sólskinsskapi. íþróttafréttamenn
fylgjast með síðari hálfleik í leik Fram og
KR á islandsmótinu í knattspyrnu, 1. deild
karla. Áslaug Dóra Eyjólfsdóttir.
16.05 Bob Dylan. Umsjón: Magnús Þór
Jónsson. (Einnig útvarpað aðfaranótt
fimmtudags að loknum fréttum kl. 2.00.)
17.00 Tengja. Kristján Sigurjónsson tengir
saman lög úr ýmsum áttum. (Frá Akur-
eyri.)
19.00 Kvöldfréttir. -
19.31 Áfram island. Dægurlög með
islenskum flytjendum.
20.30Í fjósinu. Bandarísk sveitatónlist.
21.30 Kvöldtónar.
22.07 Á elleftu stundu. Anna Björk Birgis-
dóttir í helgarlok. Fréttir kl. 22.00 og
24.00.
1.00 Næturútvarp á báðum rásum til
morguns.
NÆTURUTVARPIÐ
1.00 „Blítt og létt..." Ólafur Þórðarson.
Leigjenda-
samtökin
■■■ í þætti um hús-
nOO næðismál sem er á
“- dagskrá Rótar
hálfsmánaðarlega verður að
þessu sinni fjallað um starf-
semi Leigjendasamtakanna.
Nýlega var haldinn aðalfundur
samtakanna, en starfsemi
þeirra hefur um nokkurt skeið
verið í lágmarki. Samtökin
hyggjast nú að nýju hefja
öfluga starfsemi, en þau áttu
meðal annars þátt í setningu
gildandi húsaleigulaga árið
1979 og stofnun Búseta árið
1983. Húsnæðismálaþátturinn
er á vegum húsnæðissam-
vinnufélagsins Búseta og er
umsjónarmaður Jóna Rúnar
Sveinsson félagsfræðingur.
Sjónvarpíð og rokkið voru að ryðja sér til rúms og Jones á
í útistöðum viA eiginkonu sína, son og nágranna.
Sjónvarpið:
AIK í uppnámi
■■■■■ Allt í uppnámi eða „The
OT 20 Storms of August“ er
4-1 heiti velskrar myndar
sem Sjónvarpið sýnir i kvöld. Sag-
ari gerist að sumarlagi í litlum
velskum bæ árið 1957 þegar
Elvis, Eddie Cochran og Little
Richard voru í uppáhaldi lijá ungl-
ingunum, nýir dansar voru að
ryðja sér til rúms og sjónvarpið
að komast inn á öll heimili. Dan
Jones útgefandi bæjarblaðsins
finnst sem rokkið og sjónvarpið
séu ógn við þá menningu sem
hann vill við halda. Hann á í úti-
stöðum við nágranna sinn, Reg
Price, sem hefur góðar tekjur af
því að selja bæjarbúum sjónvörp.
Þegar eiginkona Jones vill fá sjón-
varp á heimilið eins og allir hinir
reynir hann að koma í veg fyrir
það. Og þegar 18 ára sonur hans
heiilast líka af sjónvarpinu og fer
að vinna fyrir erkióvin hans, Price,
er Jones nóg boðið.
STJARNAN FM 102,2
10.00 Sigurður Hlöðversson — Fjörviðfón-
inn.
13.00 Bjarni Haukur Þ.órsson. Tónlist, fólk
í spjalli og uppákomur.
17.00 Sagan á bak við lögin. Helga
Tryggvadóttir og Þorgeir Astvaldsson
skyggnast á bak við sögu frægustu popp-
12.00 Ásgeir Tómasson.
15.00 Nökkvi Svavarsson.
18.00 Klemens Árnason.
22.00 Sigurður Ragnarsson.
1.00 Páll Sævar Guðjónsson.
ÚTRÁS
FM 104,8
12.00 MS
(Einnig útvarpað í bitið kl. 6.01.)
2.00 Fréttir.
2.05 Djassþáttur. Jón Múli Ámason. (End-
urtekinn frá miðvikudagskvöldi á Rás 1.)
3.00 Næturnótur.
4.00 Fréttir.
4.05 Næturnótur.
4.30 Veðurfregnir.
4.40 Á vettvangi. Umsjón: Páll Heiðar
Jónsson og Bjarni Sigtryggsson. (Endur-
tekinn þáttur frá föstudegi á Rás 1 kl.
18.10).
5.00 Fréttir af veðri og flugsamgöngum.
5.01 Áfram island. Dægurlög með
íslenskum flytjendum.
6.00 Fréttir af veðri og flugsamgöngum.
6.01 „Blítt og létt. . ." Endurtekinn sjó-
mannaþáttur Ólafs Þórðarsonar á nýrri
vakt.
7.03 í bítið.
BYLGJAN FM 98,9
9.00 Haraldur Gfslason.
13.00 Tónlist.
19.00 Snjólfur Teitsson. Sérvalin tónlist.
24.00 Samtengd næturvakt fram undir
morgun.
RÓT
FM 106,8
10.00 Sígildur sunnudagur. Leikin klassísk
tónlist. Jón Rúnar Sveinsson og Ragn-
heiður Hrönn Björnsdóttir.
12.00 Jazz & Blús. Gísli Hjaltason.
13.00 Prógramm. Tónlistarþáttur í umsjá
Sigurðar ívarssonar. Nýtt rokk úr öllum
heimsálfum.
15.00 Poppmessa í G-dúr. Jens Kr. Guð.
17.00 Ferill og „Fan“. Ólafur Páll Sigurðs-
son.
19.00 Gulrót. Guðlaugur Harðarson.
20.00 Fés — unglingaþáttur í umsjá Dags
og Daða.
21.00 Múrverk. Tónlistarþáttur Árna Krist-
inssonar
23.30 Rótardraugar.
24.00 Næturvakt.
Stöð 2:
Morðeðaekki
■■■■■ Ég drap manninn
oo 20 minn .. . er heiti þáttar
— sem Stöð 2 sýnir i
kvöld. Þáttur þessi segir frá
Madelyn Diaz sem skaut eigin-
mann sinn tveimur skotum þar
sem hann lá sofandi í rúmi sínu.
Spurt er hvort þetta hafí verið
morð að yfirlögðu ráði eða sjálfs-
vörn. Réttarhöld voru yfir henni
árið 1985 og var hún sýknuð á
þeim forsendum að hinn látni eig-
inmaður hennar sem starfaði í
lögreglunni i New York hafi mis-
þyrmt henni og misnotað öll hjú-
skaparár þeirra. Dómur þessi
markaði tímamót fyrir aðrar kon-
ur sem höfðu myrt eiginmenn sína
sem höfðu beitt þær ofbeldi. í
þættinum verður skyggnst inn í
stærsta kvennafangelsið í New
York og rætt við konur sem ekki
hafa verið sýknaðar vegna morðs
á árásarmanni. Einnig verður
rætt við konur sem hafa myrt
árásarmenn sína og hafa verið
sýknaðar á sömu forsendum og
Diaz. Áhorfendur fá að fýlgjast
með réttarhöldum yfir konu sem
var sökuð um að hafa myrt fyrrum
elskhuga sinn eftir að hann hafði
leikið hana illa.
laga allra tíma.
18.00 Kristófer Helgason kannar hvað kvik-
myndahúsin hafa uppá að bjóða, spilar
tónlist og fleira.
24.00 Samtengd næturvakt í alla nótt.
EFFEMM FM 95,7
7.00 Stefán Baxter.
14.00 IR
16.00 MR
18.00 FA
20.00 FB
22.00 MH
01.00 Dagskrárlok.
Rás 2:
Rokk og nýbylgja
■■■■1 í þættinum Rokk og
99 07 nýbylgja á Rás 2 í kvöld
didt ” kynnir Skúli Helgason
plötuútgáfu í septembermánuði.
Skúli leikur lög af nokkrum af
þeim plötum sem koma út síðar
í mánuðinum, meðal þeirra eru
Kate Bush, Sykurmolamir, Ian
McCulloch, Zeke Manyika og Roll-
ing Stones. Einnig verður leikin
hip hop tónlist, lög frá þriðja
heiminum og verk íslenskra ung-
liðasveita.
GÁRUR
eftir Elínu Pálmadóttur
Þessi maður eri
frá Isalandi,
5, bar
Yið mótum byggingarnar okkar
og svo móta byggingarnar
okkur,“ sagði Winston gamli
Churchill einhvern tíma. Er orð að
sönnu. Erum við ekki einmitt að
gera þetta, móta upp á nýtt inn-
viðina í íslensku samfélagi, sem svo
aftur er að móta íslendinga í nýrri
mynd? Erum án þess að taka eftir
því að hamast við að þurrka út það
sem í 1100 ár hefur þróast í sam-
ræmi við land og lífshætti og orðið
séreinkenni íslendinga?
Frá upphafi
hefur það verið
einkenni á íslandi
að manneslqan sé
metin af verkum
sínum. Mann-
eskjan hefur hlotr
ið lof fyrir þann
árangur sem hún
nær á sínum vett-
vangi. Auðæfi
eða völd feðranna
hafa þar ekki
haft nein afger-
andi áhrif, eins
og víða annars
staðar. Snorri
Sturluson varð
ekki frægur af
því að hann átti
svo margar jarðir
og auðæfi í Reyk-
holti, heldur af
því að hann skrif-
aði betri bækur
en aðrir. Meðan
vígfimi skipti
sköpum og var eftirsóknarvc:
hæst orðstír vaskra bardaga-
manna. Þeirra sem náðu árangri í
því sem skipti máli þá, að drepa
mann og annan. Samanber lýsingu
skáldsins Hannesar Hafsteins á
Islendingum í ljóðinu Btjánsbar-
daga um samnefnda orustu í Njálu:
Síðan oft, ef margir menn
mæta einum dreng i senn
utanlands, sem ekki flýr,
einn á móti plda snýr,
hrópar einhver orkurýr
„Þessi maður er frá Isalandi,"
þá finnst öllum aukast nokkuð vandi.“
Ef við rennum augunum yfir
aldir íslandsbyggðar og til þeirra
sem upp úr standa, má sjá að
matið hefur byggst á hæfni manna
og afrekum þeirra. Allt fram á
okkar dag hafa menn staðið og
fallið með verkum sínum og fram-
göngu. Þótt hann ætti ekkert und-
ir sér varð maður skáld gott, annál-
aður hagleiksmaður o.s.frv. Sá
bóndi var bústólpi sem bjó vel og
ræktaði jörð og bústofn. Vinnu-
maðurinn og kaupakonan hlutu
virðingu af því að binda fleiri bagga
á einum degi en aðrir. Húsmóðirin
af því að standa rausnarlega fyrir
heimili. Skipstjórinn er metinn eftir
aflanum sem hann kemur með að
landi, aflakló er virðingarheiti.
Virtur kennari var sá sem hafði lag
á að auka þekkingu og færni nem-
enda o.s.frv. Þannig mætti áfram
telja.
Síðan prófessor Þórólfur Þór-
lindsson vakti athygli á þessum
sannindum í fyrirlestri austur á
Eyrarbakka í vor, hefur Gáruhöf-
undur skimað um bekki 5 íslensku
samfélagi og orðið jafnvel ennþá
hræddari en prófessorinn um að
við séum kannski komin framyfir-
„vegamótin þar sem ekki verður
aftur snúið“ í að breyta þessum
sérkennum Islendinga.
Þetta merkilega erindi prófess-
orsins og umræðurnar heyrðu ekki
margir, enda fundurinn ekki aug-
lýstur í Kaupfélagsglugganum eða
hjá honum Guðlaugi kaupmanni.
Kannski sækja menn hvort eð er
ekki fundi nema hjá sínum flokki.
Umhverfið var þeim mun menning-
arlegra og uppörvandi innan um
málverkin hans Elvars Guðna Þórð-
arsonar í Sjólyst á Stokkseyri með
briminu við þessa strönd í öllum
veðrum og litbrigðum og tvöfaldur
kvartett Eyrarbakkakvenna söng
undur fallega. Fyrirlesararnir Þór-
ólfur Þórlindsson og Amar Sigur-
mundsson, fiskverkandi úr Eyjum,
litu viðfangsefnið „metnaður og
menning“ í víðu samhengi. Horfðu
til ferils íslendinga í landinu og svo
fram á veginn og veltu upp nýjum
sjónarmiðum. Engar klissíur þar.
Þarna læddist semsagt að
lúmskur grunur um að ekki sé síður
ástæða til að hrópa upp „íslenskt
samfélag á tímamótum" en hina
vinsælu efnahagsfyrirsögn „ís-
lenskt þjóðarbú á krossgötum". Við
siglum greinilega hraðbyri í að út-
rýma íslendingnum, eins og hann
hefur verið, með sínum sérkennum.
Sama hvar er litið. Aflaskipstjóran-
um er haldið niðri, hann fær ekki
lengur svigrúm fyrir kapp sitt,
hyggjuvit og þekkingu. íslenski
bóndinn á að hálfskammast sín
fyrir að ná árangri í framleiðslu.
Hvað skal svosem gera, þegar við
megum ekki veiða of mikið og ekki
eyða upp landi í umframfram-
leiðslu? En af hveiju ætli við veljum
alltaf i vondri stöðu einmitt þennan
kostinn, að koma í veg fyrir að
nokkur geti náð árangri? Skóla-
nemar mega helst ekki vita hvar
þeir standa. Og verkamaðurinn
ekki hvort hann er verður laun-
anna. Ekki er lengur aðalatriði
hvort maður nær árangri þar sem
hann hefur valið sér viðfang. Skipt-
ir meiru að hafa með skólasetu í
ákveðinn árafjölda aflað sér rétt-
inda til að sitja þar í starfi, með
eða án þess að leggja eitthvað
fram. Gæti það verið þarna sem
nýja hönnunin.fer fram? Þar sem
íslendingurinn byijar að týnast?
Hvert erum við eiginlega að
fara? Veit nokkur það í rauninni?
Inn í einkennalaust mannhaf
heimsins? Dugar þá það eitt að
tala kórrétta íslensku? Vilja menn
þá nokkuð búa á þessari hijós-
trugu, erfiðu eyju? Ætli það sé
hægt án atorku og framtaks þeirra
sem vilja og geta? Væri ekki dálít-
ið sniðugt að setjast niður og at-
huga hvert við erum að álpast, líta
upp úr fjögurra ára farinu og rýna
lengra fram á veginn? Kannski vilj-
um við bara ekkert þennan nýhann-
aða íslending? Ósköp virðist hann
eitthvað bragðdaufur.