Morgunblaðið - 08.09.1989, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUUAGUR 8. SEPTEMBER ÍÓ89
Danmörk:
Metár í ferða-
mannaþjónustu
Kaupmannaliofh. Frárlíils Jörgen Bruun,
frcttaritara Morgunblaðsins.
ÖLL líkindi benda til að árið 1989
verði metár i ferðamannaþjónustu
í Danmörku. Aldrei fyrr hafa tekj-
ur af ferðamönnum orðið eins
miklar og nú og aldrei fyrr hafa
gistinætur erlendra ferðamanna á
hótelum og tjaldstæðum orðið
jafiimargar, að því er segir í
danska blaðinu Jyllandsposten.
Að mati Ferðamálaráðs Dan-
merkur er útkoman nú 10% betri en
þegar best hefur gengið hingað til.
Ástæðan er fyrst og fremst fjölgun
ferðamanna frá Svíþjóð, Vestur-
Þýskalandi og Bandaríkjunum.
Þrátt fyrir þennan góða árangur
er langt frá því að dönsk hótel séu
fullnýtt. Meðaltalsnýtingin á árinu
1989 verður í kringum 29%.
Reuter
Upplausnarástand í Azerbajdzhan
Mörg hundruð þúsund manns komu saman til fundar á Leníntorginu
í Bakú í Azerbajdzhan á miðvikudag og krafðist fólkið aukinnar sjálf-
stjórnar og einnig, að þjóðtungan yrði gerð að ríkismáli. Heita má,
að nú sé allsherjarverkfall í ríkinu og formaður kommúnistaflokks-
ins hafði þau orð um, að landið væri á barmi upplausnar. Verkföll
og ókyrrð eru einnig í Moldavíu og Georgíu.
Kúbverskt herlið sent
heim á leið frá Eþíópíu
Havönu. Reuter.
KÚBVERJAR hyggjast heQa
heimflutning herja sinna frá
Svíþjóð:
Verðmætum
málverk-
um stolið
Stokkhóimi. Reuter.
SEX málverkum að andvirði yfir
þijár milljónir sænskra króna (um
28 millj. ísl. kr.), þar á meðal verki
eftir franska impressíónistann
Camille Pissarró, var stolið úr
Millesgarden-listasafninu í Stokk-
hólmi árla á þriðjudag.
Verknaðurinn virtist hafa verið
vandlega undirbúinn. Landslagsmál-
verk Pissarós eitt saman er metið á
um eina milljón s. kr. (ríflega níu
millj. ísl. kr.). Málverk eftir annan
franskan impressíónista, Maurice
Utrilló — Bær á Korsíku — er metið
á um hálfa millj. s. kr. Hin verkin
fjögur, sem stolið var, eru eftir
ítölsku 18. aldar málarana Zucca-
relli, Canalettó og Canalettó yngri,
svo og þýska 19. aldar málarann
Gurlitt.
Eþíópíu á morgun, að því er seg-
ir í tilkynnigu frá herstjórn Kúbu.
Fyrstu kúbversku „hernaðarráð-
gjafarnir" voru sendir til Eþíópíu
í apríl árið 1977, en þá átti marx-
istastjórnin í stríði við Sómalíu.
Talið er að kúbversku hermenn-
irnir, sem alls urðu um 20.000
þegar mest var, hafi skipt. sköpum
í stríðinu, en Eþíópímenn fóru
með sigur af hólmi í því.
I . tilkynningu herstjórnarinnar
sagði ekkert um hevrsu margir kúb-
verskir hermenn færu heim á laug-
ardag.
Talið er að ekki séu færri en 3.000
kúbverskir hermenn enn í Eþíópíu,
en fyrir fimm árum voru þeir ríflega
10.000 talsins.
„Með tilliti tii þess að hemað-
arógn sú og hótanir, sem beindust
gegn hinni hetjulegu þjóð, hafa
minnkað, hafa ríkisstjórnir Kúbu og
Eþíópíu ákveðið að kúbverskar her-
sveitir hefji heimför sína hinn 9.
september," sagði í tilkynningu her-
stjómarinnar.
Lík kúbverskra hermanna, sem
fallið hafa í Eþíópíu og Angóla
(marxistastjómin þar naut fulltingis
50.000 manna liðs frá Kúbu), hafa
ekki verið send heim. í tilkynning-
unni nú sagði hins vegar að áætlun
um heimflutning þeirra verði brátt
kynnt.
Kommúnistastjórn Fídels Kastrós
á Kúbu hefur aldrei látið uppi hversu
margir hermenn þeirra hafa fallið í
Afríkuævintýri hennar.
í sama mund og tilkynning her-
stjómarinnar var birt hófust friðar-
viðræður milli marxistastjómarinn-
ar í Addis Abeba og erítreískra
skæmliða, en Jimmy Carter, fyrr-
verandi Bandaríkjaforseti, er sátta-
semjari í þeim.
Kosningabaráttan í Noregi:
Brundtland fær at-
kvæði eigmmannsins
Ósló. Keuter.
EIGINMAÐUR Gro Harlem
Brundtland, forsætisráðherra
Noregs, hefúr ákveðið að styðja
konu sína í kosningunuin á
mánudag en hingað til hefúr
hann verið virkur félagi í Hægri-
flokknum. Stærsta auglýsinga-
stofa í Noregi birti í gær heil-
síðuauglýsingu í einu dagblað-
anna og sakaði þar stjórnmála-
menn um að beita óheiðarlegum
aðferðum í kosningabaráttunni.
Arne Olav Brandtland, eigin-
maður Gro Harlem, lýsti því yfir í
gær, að hann ætlaði að kjósa konu
sína í kosningunum á mánudag.
Sagði hann, að stjórn Verkamanna-
flokksins hefði komið á stöðugleika
í norsku efnahagslífi og því væri
það affarasælast fyrir þjóðina, að
hún yrði áfram við völd.
Arne Olav hefur til þessa tekið
mikinn þátt í starfi Hægriflokksins
en haft er á orði, að sinnaskiptin
komi sér verst fyrir skopteiknara
og aðra háðfugla, sem hafa oft
leikið sér með togstreituna innan
fjölskyldunnar. Þegar Jan P. Syse,
formaður Hægriflokksins, var
spurður álits, sagði hann aðeins,
að þetta sýndi hvernig valdahlut-
föllin væra innan Brandtland-fjöl-
skyldunnar. (Arne Olav hefur ritað
greinar um alþjóðamál hér í Morg-
unblaðið.)
BSB Bates, stærsta auglýsinga-
stofa í Noregi og dótturfyrirtæki
Saatchi-auglýsingahringsins, sem
hefur staðið að kosningabaráttu
Margaret Thatcher í Bretlandi,
birti í gær heilsíðuauglýsingu í
Arne Olav Brundtland
Aftenposten ásamt tveimur stórum
myndum af Gro Harlem Brund-
tland forsætisráðherra. í meðfylgj-
andi texta var ráðist að stjórn-
málaflokkunum og þó einkum að
Verkamannaflokknum, sem var
sakaður um beita auglýsingaað-
ferðum, sem ekki þættu gjaldgeng-
ar í venjulegum viðskiptum.
Arne Jensen, framkvæmdastjóri
BSB, neitar því, að nokkur pólitík
búi að baki en á því hefur verið
vakin athygli, að í Noregi búa aug-
lýsendur og auglýsingastofur við
meiri takmarkanir en gerist al-
mennt á Vesturlöndum.
Kína:
Ofsóknir flokksstjórna
mæta andstöðu almennings
Peking. Reuter.
TILRAUNIR kommúnistaflokksins í Kína til að fyrirbyggja frekara
andóf í landinu virðast mæta almennri andstöðu landsmanna. Telja
sljórnarerindrekar að búast megi'við viðamiklum hreinsunum innan
flokksins.
Frá því kínverski herinn réðst til
atlögu gegn lýðræðissinnum og myrti
þá á Torgi hins himneska friðar í
Peking 4. júní, hefur kommúnista-
flokkurinn beitt námsmenn, verka-
menn og menntamenn ofsóknum til
að fyrirbyggja frekari mótmæli í
landinu. Yfirlýsingar stjórnvalda og
frásagnir Kínveija benda þó til þess
að fjöldahreyfingar innan kommúni-
Bandaríkjastjórn lokar sendiráði sínu í Beirút:
• •
Oryggi sendiráðsstarfsmanna
eða þrýstingur á Aoun ástæðan?
_ Washington. Rcuter.
ÁKVÖRÐUN Bandaríkjastjórnar um að loka sendiráði sínu í Líban-
on og hafa sig á brott er í hæsta máta tvíeggjuð. Víst er um það
að ekki var lengur hægt að ábyrgjast öryggi sendiráðsstarfsmanna,
en á móti kemur að Michel Áóun, hershöfðingi kristinna manna,
er einangraðri en nokkru sinni fyrr og nú má telja að sá litli aðgang-
ur, sem Bandaríkjamenn höfðu að upplýsingum um bandaríska gísla
í Líbanon, sé úr sögunni.
Bandarískir embættismenn
halda því fram að ástæðan fyrir
lokuninni hafi einungis verið sú,
að ekki var lengur hægt að reiða
sig á vernd heija kristinna í Beir-
út. _
Áhrif lokunarinnar á ástandið
í Líbanon eru hins vegar mun
meiri en þeir hafa gefið til kynna.
Mat flestra sérfræðinga í málefn-
um Miðausturlanda er það, að
Sýrlendingar hafi nú fijálsari
hendur til þess að athafna sig að
vild í Líbanon og að nú muni
þrýstingur aukast á Aoun um að
hann reyni samstarf við Araba-
bandalagið og Sameinuðu þjóðirn-
ar, en miðað við það sem undan
er gengið má telja víst að kristnir
menn beri skarðan hlut frá borði
í þeim leik.
John McCarthy, sendiherra
Bandaríkjanna, og um 30 starfs-
menn sendiráðsins voru fluttir
flugleiðis til Kýpur á miðvikudag,
en þá hafði Aoun — sem áður var
talinn bandamaður Bandaríkja-
manna — gagnrýnt Bandaríkin
harðlega í nokkra daga og sakaði
hann.þá um að hafa tekið afstöðu
með Sýrlendingum. Hann hótaði
jafnframt því að taka sjálfur
Bandaríkjamenn í gíslingu og stóð
fyrir mótmælum gegn stefnu
Bandaríkjastjórnar.
Margir fréttaskýrendur velta
því fyrir sér hvers vegna Banda-
ríkjamenn leggja upp laupana nú
eftir að hafa þraukað stórfelldar
stórskotaliðsárásir Sýrlendinga
síðastliðna mánuði. Bandarískur
embættismaður sagði breytta af-
stöðu Aouns vera ástæðuna: „Við
nutum greinilega ekki lengur
verndar 'þeirra, sem áttu að
vernda okkur.“
Miðausturlandasérfræðingur-
inn Clyde .Marks, sem er fræði-
maður við þingbókasafnið í Was-
hington, telur að Hvíta húsið hafi
metið málið sem svo að lítið væri
á sendiráðinu í Beirút að græða
og bandarískum þegnum hafi ver-
ið hætta búin þar. Hins vegar
hafi þeir slegið tvær flugur í éinu
höggi með því að loka því. Ekki
þurfi nú lengur að hafa áhyggjur
af sendiráðsstarfsmönnunum og
það sem mest er um vert: Aoun
hljóti að skiljast það, að Banda-
ríkjamenn muni ekki koma honum
til aðstoðar ef í harðbakkann slær
og að hann verði því að fallast á
vopnahlé.
Marks segir ennfremur að
Bandaríkjastjórn hafi hugsanlega
viljað sanna — e.t.v. fyrir múslim-
um — að hún sé ekki strengja-
brúða i höndum kristinna og úti-
loki þar með ekki viðræður við
múslimi.
Bandarískir embættismenn
gefa hins vegar ekkert út á slíkar
skýringar og sitja fastir við sinn
keip, að lokun hafi einungis verið
vegna öryggis starfsmanna sendi-
ráðsins.
staflokksins heyri nú sögunni til og
að margir Kínveijar séú ekki jafn
auðsveipir og áður.
Song Ping, sem á sæti í stjórn-
málaráði kommúnistaflokksins, hélt
harðorða ræðu fyrir skömmu þar sem
hann virtist boða viðamiklar hreins-
anir innan kommúnistaflokksins en
hann viðurkenndi þó að þær yrðu
ekki auðveldar í framkvæmd. Hann
kvað ýmsar stofnanir flokksins og
háttsetta embættismenn hafa skotið
skjólshúsi yfir lýðræðissinna og
stuðningsmenn þeirra jafnvel löngu
eftir að miðstjórn flokksins fordæmdi
þá sem gagnbyltingarsinna.
Dagblað kínverska innanríkis-
ráðuneytisins skýrði einnig frá því
nýlegá að fjölmargir Kínveijar, her-
menn jafnt sem óbreyttir borgarar,
vildu ekki blanda sér í herferð stjórn-
valda því hinir pólitísku vindar gætu
breyst bráðlega og búast mætti við
að fjöldi manna biði eftir tækifæri
til þess að hefna sín.
Nokkrum hverfanefndum í Pek-
ing, sem falið hefur verið að fylgjast
með athöfnum borgarbúa, hefur vér-
ið fyrirskipað að benda á þrjú pró-
sent íbúanna sem „gagnbyltingar-
sinna“. Haft er eftir Peking-búa að
formaðiír einnar nefndarinnar hafi
kvartað undan þessum kvóta við
stjórnvöld og sagt hann fáránlegan
ogóframkvæmanlegan.
I skýrslu sem kommúnistaflokkur-
inn lét gera er ennfremur haft eftir
háttsettum embættismanni í
Jiangsu-héraði að 80 prósent þeirra,
sem segðust fylgjandi herferð stjórn-
valda, væri ekki treystandi. Stjórnar-
erindrekar sögðu að ofsóknir stjórn-
valda gegn andófsmönnum mættu
mikilli andstöðu meðal lágt settra
embættismanna og flokksfélaga.
„Margir okkar era bálreiðir," sagði
ungur verkamaður. „Mótmælin í vor
vora aðeins upphaf baráttunnar —
núna bíðum við aðeins þess að fram
komi nýr leiðtogi sem geti leitt næstu
árás okkar,“ sagði verkamaðurinn.