Morgunblaðið - 21.08.1990, Qupperneq 48

rógmiHflifetíÞ
sykurlaustW^
ÞRIÐJUDAGUR 21. AGUST 1990
VERÐ I LAUSASOLU 90 KR.
Island og Evrópubandalagið:
Rætt um gerð
samníngs um
orkusamstarf
JÓN Sigurðsson iðnaðarráðherra og Martin Bangemann, sem fer með
iðnaðarmál í framkvæmdastjórn Evrópubandalagsins, hafa átt viðræð-
ur undanfarna daga um aukið samstarf í iðnaði. Meðal annars eru
uppi hugmyndir um gerð orkusamstarfssamnings milli Islands og
Evrópubandalagsins. „Þessi hugmynd hefur þróast hjá mér í samtölum
við fulltrúa Evrópubandalagsins en það er kannski fyrst núna sem
hún hefur verið sett fram með ákveðnum hætti,“ sagði Jón Sigurðsson.
Jón Sigurðsson segir að í viðræð-
, unum við Martin Bangemann hafi
einkum verið rætt um þrenns konar
samstarf í iðnaði. í fyrsta lagi að
kanna hveijir væru heppilegir sam-
starfsaðilar í Evrópu fyrir íslend-
inga í orkufrekum iðnaði. Það kynni
að vera gerð sameiginleg athugun
Grös farin
að falla á
afréttum
BEITARSPRETTA er nú
óðum að hægjast á afrétt-
um, en að sögn Andrésar
Arnalds hjá Landgræðslu
ríkisins er venjan að mjög
hægi á henni á þessum
árstíma. Hann sagði, að
jafnvel væri ástæða til að
flýta göngum af þessum
sökum, ekki síst þar sem
spretta á láglendi hafí
víðast hvar verið með besta
móti í sumar.
Andrés sagði að í venjulegu
árferði hægðist mjög á beitar-
sprettu og grös færu að falla
seint í ágúst. Ofan á þetta
bættist svo að ágangur á
landið væri mun meiri en fyrri-
hluta sumars, þar sem lömbin
væru um helmingi þyngri á
þessum tíma árs en þegar þau
fara á fjall á vorin. „Göngur
hafa sumstaðar verið fluttar
fram undanfarin ár,“ sagði
Andrés. „Besta tímasetning
þeirra væri kannski fyrrihluti
septembermánaðar." Hann
sagði að jafnvel mætti sjá
merki beitarleysis á láglendi
nú þegar, þar sem víða væri
farið að ganga á gróður í
hrosshólfum. „Það blasa við
alvarleg nauðbeitarvandamál,
fylgist hrosseigendur ekki vel
með þessu máli,“ sagði Andrés
ennfremur,
íslands og EB á möguleikunum í
þessu efni. í öðru lagi var fjallað
um möguleika á vetnisframleiðslu
með raforku á íslandi til notkunar
í Evrópu og þá fyrst og fremst í
Þýskalandi. Hugsanlega verði hægt
að efna til slíks samstarfs með
þýskum aðilum, Evrópubandalag-
inu og íslandi. í þriðja lagi eru svo
hugmyndir um sæstreng frá íslandi
til Evrópu, líklega í gegnum Bret-
landseyjar, til flutnings raforku.
Martin Bangemann segir í sam-
tali við Morgunblaðið að Evrópu-
bandalagið hafi áhuga á auknu
samstarfi við íslendinga í iðnaði og
orkumálum. Til greina komi að EB
styrki rannsóknir á vetnisfram-
leiðslu á íslandi með fjárframlög-
um. Bangemann tók einnig vel í
hugmyndir um lagningu sæstrengs
til Skotlands sem myndi tengja Is-
land við raforkumarkað í bandalag-
inu. Fyrirsjáanleg væri aukin orku-
þörf í Austur-Evrópu og eins væri
stefna EB að styrkja jaðarsvæði
eins og Skotland.
Sjá einnig viðtal við Martin
Bangemann á bls. 20.
MorgimblarlifVEinai' Falur
Stór prestur í lítilli kirkju
Það er ekki hátt til lofts í gömlu torfkirkjunni frá Silfrastöðum í Skaga-
firði, sem nú stendur í Árbæjarsafni. Sr. Kristinn Ágúst Friðfinnsson
verður að beygja sig þegar hann stígur í stólinn, enda er hann með
stærri mönnum. Messað hefur verið reglulega í Árbæ í sumar, og
hefur það mælzt vel fyrir. Sjá bls. 3.
Sovétmenn
vilja frest
á greiðslum
„SOVÉTMENN segjast vera í
greiðsluerfiðleikum og þeir vilja
kanna hvort við viljum veita þeim
greiðslufrest vegna kaupa á
frystum fiski. Við erum að kanna
hvað slíkur greiðslufrestur kost-
ar en viljum náttúrulega helst fá
peningana strax,“ sagði Friðrik
Pálsson forstjóri Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna.
Sovétmenn skulda okkur um
hálfan milljarð fyrir frystan fisk og
lagmeti. Gylfi Þór Magnússon fram-
kvæmdastjóri hjá SH og Benedikt
Sveinsson, framkvæmdastjóri sjáv-
arafurðadeildar Sambandsins, fóru
til Moskvu fyrir skömmu til að
ræða við Sovétmenn um kaup þeirra
á freðfiski héðan en hér er nú ekk-
ert framleitt af frystum fiski fyrir
Sovétríkin.
600 tonna sam-
dráttur í sölu
kindakjöts
ÁÆTLAÐ er að um 800 tonn af
kindakjöti hafi selst í júlí. Miðað
við álíka sölu í ágúst verður
heildársalan á verðlagsárinu um
8.000 tonn, sem er 600 tonnum
minna en í fyrra.
Birgðir í lok verðlagsársins verða
um 1.900 tonn, en þær voru um
2.100 tonn í fyrra.
Um næstu mánaðamót lýkur
söluátaki kindakjöts undir yfir-
skriftinni „lambakjöt á lágmarks-
verði“, sem að sögn aðstandenda
átaksins hefur gengið þokkalega.
Óvíst að iun nýjan búvöru-
samning verði að ræða
Formaður Landssambands kúabænda segir að ekki verði skrifað undir núverandi drög
GUÐMUNDUR Lárusson, for-
maður Landssambands kúa-
bænda, segir að miðað við póli-
tíska stöðu í ríkisstjórninni sé
óvíst að um nýjan búvörusamning
verði að ræða, og undir þau samn-
ingsdrög sem nú liggi fyrir verði
ekki skrifað af hálfu núverandi
samninganefndar. Samkvæmt
samningsdrögunum sé aðeins ver-
ið að semja um framleiðslustjórn-
un, og í þau vanti alveg yfirlýsing-
ar af hálfu ríkisvaldsins um að
mjólkurframleiðslunni verði búin
nauðsynleg ytri skilyrði. Þá segir
hann ákveðin öfl innan ríkis-
stjórnarinnar vera mótfallin því
að skrifa undir nokkurskonar
búvörusamning, nema þá til eins
eða tveggja ára, og sömuleiðis
telji aðilar innan ríkisstjórnarinn-
ar það óvinsælt að ganga frá nýj-
um búvörusamningi rétt fyrir al-
þingiskosningar. Kom þetta fram
á aðalfundi Landssambands kúa-
bænda, sem hófst á Flúðum í gær.
*
Ekkí vitað hvort Islendingar fá
að fylgja Svíum frá Persaflóa
SÆNSK stjórnvöld fengu í gær
vísbendingar um það frá írökum
að sænskir þegnar fengju að fara
úr landi eins og fyrirheit voru
gefin um á sunnudag. Unnið er
að skipulagningu brottflutnings-
ins. Ekki er vitað hvort tvær ís-
. lenskar fjölskyldur í Kúvæt fá að
fylgja með Svíum.
Starfsmaður sænska utanríkis-
ráðuneytisins sagði í .sgmtali við
Morgunblaðið í gær að eftir því sem
næst yrði komist amaði ekkert að
íslendingunum í Kúvæt. Starfsmað-
urinn sagðist ekki vita hvort Irakar
myndu láta hið sarpa ganga yfir ís-
lendinga og Svía.
Finnbogi Rútur Arnarson starfs-
maður íslenska utanríkisráðuneytis-
ins sagði í gær að ekki væri vitað
hvort Islendingar yrðu flokkaðir með
Svium en.sænsk,y£irvöld hefðu heítr
ið því að gera það sem í þeirra valdi
stæði til að fá íslendingana flutta
úr landi.
Uffe Ellemann Jensen, utanríkis-
ráðherra Danmerkur, varar við því
að menn haldi að um það bil hundr-
að Danir í írak og Kúvæt fái að
fara úr landi eins og Svíar og Finnar.
Nú eru 160 Svíar í írak og Kúvæt
og 46 Finnar.
Guðmundur sagði á aðalfundinum
að viðræður um nýjan búvörusamn-
ing væru engan veginn á lokastigi,
en eins og greint hefur verið frá var
stefnt að því að leggja samningsdrög
fyrir aðalfund Stéttarsambands
bænda, sem hefst 29. ágúst næst-
komandi. Hann sagðist telja óvíst
að um samning yrði að ræða, sem
kúabændur gætu sætt sig við og
skrifað undir. Hann sagði að.f samn-
inganefndinni hefði verið rætt um
ótímasettan búvörusamning fram í
tímann, og fram að þessu hefði ekki
verið rætt um neinar magntölur
varðandi samninginn. Aðeins hefði
verið rætt um markaðstengingu
hans, sem tæki mið af meðaltals-
neyslu tveggja síðustu verðlagsára
á undan, auk einhvers fastákveðins
álags sem myndaði birgðir og
tryggði þannig nægt framboð, en
það yrði kostað af föstum fjárlögum.
„Það er áleitin spurning um hvað
við kúabændur erum í raun og veru
að semja ef við höfum enga fasta
magntölu og engar yfirlýsingar af
hálfu ríkisvaldsins um ytri skilyrði
eins og til dæmis yfirfærsluhlutfall
milli ára. I mínum huga er það alveg
skýrt að undir samning eins og drög
liggja fyrir að núna verður ekki
skrifað af hálfu þessarar samninga-
nefndar, því þá værum við í raun
og veru eingöngu að semja um það
að við fengjum framleiðslustjórnun,“
sagði hann.
I máli Guðmundar kom fram að
pólitískt séð téldi hann stöðuna í
ríkisstjórninni mjög tvísýna varðandi
það sem lyti að gerð nýs búvöru-
samnings. Viss öfl innan ríkisstjórn-
arinnar væru mótfallin því að skrifa
undir nokkurskonar búvörusamning
nema þá til eins eða tveggja ára,
vegna þess að óvissuþættir í GATT-
viðræðunum væru þannig, að útilok-
að væri að binda hendur ríkisvalds-
ins til einhvers tíma. „Það er hins
vegar talað um 8-10 ára aðlögun-
artíma í öllum viðræðum um sameig-
inlegan Evrópumarkað, þannig að
jafnvel þó að við myndum gera
samning til aldamóta, sem þó er
ekki inni í myndinni, þá gæti það
vel verið innan þess aðlögunartíma,"
sagði hann.
Guðmundur sagði að ákveðnir
aðilar í þjóðfélaginu ynnu opinber-
lega markvisst gegn því að nýr bú-
vörusamningur yrði gerður, og innan
ríkisstjórnarinnar væru aðilar sem
teldu því að það yrði mjög óvinsælt
að semja um nýjan búvörusamning
rétt fyrir alþingiskosningar, þar sem
búið væri að koma því inn hjá neyt-
endum að samningurinn kæmi til
-með að kosta þá gifurlega Ijármuni: