Morgunblaðið - 19.05.1991, Qupperneq 28

28 C
MORGUNBLAÐIÐ
... i/ u ( i '. 'i itii •
.GUR 19. MAÍ 1991
(IUlA.IH',r !UTTUT7T
A FORNUM VEGI
„'VTé verðum að &L hxni pipanx. naesfc. *
*
Ast er. ..
TMReg. U.S. PatOff.—all nghts reserved
® 1991 Los Angeles Times Syndicate
Launahækkun? Ég ætlaði
bara að spyrja hvort ég
mætti eiga gömlu jakkana
frammi í skápnum?
Nú get ég talað hvort held-
ur ég er heima eða á leið
í fiskbúðina —
HÖQNI HREKKVÍSI
„HANN KANN LAG!E> 'A p*/t'• "
Bjartsýni á Hvolsvelli eftir flutning Sláturfélagsins:
Er kominn hingað með
jákvæðu hugarfari
- segir einn af nýju íbúunum
Hvolsvelli.
ÞAÐ voru mikil glcðitíðindi fyrir íbúa í litlu þorpi úti á landi þegar
stór-fyrirtæki_ í Reykjavík ákvað, fyrir tæpu ári, að flytja starfsemi
sína í þorpið. í fyrstu voru margir vantrúaðir á að þessu gæti orðið en
í dag er þetta staðreynd. Sláturfélag Suðurlands flutti starfsemi sína
til Hvolsvallar þann 1. maí sl. Miklar breytingar hafa orðið í athafna-
og mannlífi hér. Nú eru allir komnir í vinnu, húseigendur eru farnir
að hlúa að eignum sínum í auknum mæli, nú er ljós í öllum gluggum.
Það er bjartara yfir þorpinu. Kvenkosturinn finnur fyrir þessum breyt-
ingum eins og aðrir og hitti fréttaritari nokkrar konur á förnum vegi
í vikunni.
„Vona að nýjum íbúum líði vel“
Sú sem fyrst varð á vegi okkar
heitir Helga Þorsteinsdóttir og
er oddviti Hvolhrepps. Hún var fyrst
spurð að því hvernig henni hafði
orðið við fyrst þegar hún fékk frétt-
irnar um fyrirhugaðan flutning Slát-
urfélagsins til Hvolsvallar. „Ég varð
glöð og uppnæm og fannst þetta
mjög ánægjulegt. En ég varð einnig
dálítið hissa því við höfðum lengi
reynt að fá hluta vinnslunnar hingað
við dræmar undirtektir."
— En þýðir þetta miklar breyting-
ar fyrir rekstur sveitarfélagsins?
„Við vonumst til þess að sú þjón-
usta sem við veitum verði hagkvæm-
ari eins og t.d. rekstur á barnaheim-
ili og íþróttamannvirkjum. Við reikn-
um einnig með að þetta komi til
með að hafa ýmislegan kostnað í för
með sér. Það þarf t.d. að stækka
skólahúsnæðið. En fyrst og fremst
er það von mín að nýjum íbúum
muni líða vel hér og gangi vel að
samlagast þorpsbúum. Þá vonast ég
einnig til þess að jafnhliða því sem
fólki íjölgar hér komi fleiri atvinnu-
tækifæri og að atvinnulífið her geti
staðið traustari fótum en verið hef-
ur.“
„Hef trú á staðnum"
Næsta hittum við að máli Mar-
gréti ísleifsdóttur en bún hefur búið
á Hvolsvelli í nærfellt 5 ár og fylgst
með vexti og viðgangi þorpsins. Hún
segir okkur frá því hvernig var að
flytjast hingað fyrir hálfri öld.
„Hér hafa orðið svo miklar breyt-
ingar að það er varla hægt að lýsa
því. Þegar ég kom hingað voru hér
örfá hús, aðeins götuslóðar, tak-
markað vatn og ekkert rafmagn til
að byrja með. Hér var aðeins grár
mosinn og frumbyggjendurnir hófu
strax að rækta garðinn sinn og gjör-
breyttu þannig umhverfinu og um
leið veðurfarinu. Við þurftum að
senda börnin okkar burt í skóla strax
eftir fermingu. Núna er hér öll þjón-
usta fyrir hendi og mér hefur líkað
betur og betur að búa hér eftir því
sem árunum hefur fjölgað og ég
gleðst yfir því að nú skuli fólkið sjá
fram á bjartari tíma. Ég hef alltaf
haft trú á þessum stað.“
15 nýir nemendur
Halldóra Magnúsdóttir er skóla-
stjóri Hvolsskóla í forföllum Gísla
Kristjánssonar. Hún var spurð að
því hvort fyrirsjáanleg væri mikil
fjölgun í skólanum.
„Við vitum ekki enn endanlega
fjölgun næsta vetur en við vitum
nú þegar um 15 nýja nemendur í
báðum skólunum þ.e. Hvolsskóla og
Gagnfræðaskólanum. Þetta þýðir að
bekkjardeildum mun fjölga um þijár
og þá er húsnæði skólanna þegar
of lítið. En það er fyrirhugað að
bæta úr því. Hvolsskóli hefur verið
tvísetinn en við stefnum að því að
hafa hann einsetinn næsta vetur.
Þá verður stefnt að því að hafa sam-
kennslu í yngstu bekkjunum. Það
var gert með góðum árangri í vet-
Helga Þorsteinsdóttir
„En fyrst og fremst
er það von mín að
nýjum íbúum muni
líða vel hér og gangi
vel að samlagast
þorpsbúum. Þá von-
ast ég elnnig til þess
að jaf nhliða því sem
fólki fjölgar hér komi
fleiri atvinnutæki-
færi og að atvinnulíf-
ið her geti staðið
traustari fótum en
verið hefur."
ur, en 1., 2. og 3. bekk var kennt
saman og sáu þrír kennarar um það.
Við hlökkum ákaflega mikið til
að fá nýja nemendur í skólann. Það
verður gott að fá fjölgun í bekki sem
hafa verið svo fáskipaðir að ekki
Víkverji skrífar
Víkverji dagsins hefur verið að
velta fyrir sér meintum
ágreiningi milli stij álbýlis og þétt-
býlis, landsbyggðar og höfuðborg-
arsvæðis, sem fjölmiðlar setja á
stundum undir stækkunargler ein-
hvers konar „fréttasölumennsku".
Tvennt er það sem skagar upp
úr umfjöllun um þetta efni:
1) Þéttbýlisfólk gerir kröfu um
jafnan atkvæðisrétt, jafnt vægi at-
kvæða, án tillits til búsetu viðkom-
andi: Einn einstaklingur = eitt at-
kvæði.
2) Stijálbýlisfólk gerir kröfu um
jöfnuð að því er varðar framfærslu-
kostnað og og félagslega þjónustu.
Bendir til dæmis á mismunandi
verð á heitu vatni og raforku.
Atkvæðisrétturinn telst til sjálf-
sögðustu mannréttinda. Það er því
erfítt að veija það, að atkvæði eins
skuli vega tvö- eða þrefalt á við
atkvæði annars þegar þjóðþing er
kjörið.
Mismunur í verðlagi, t.d. á hitun-
arkostnaði húsa, er af öðrum toga,
það er efnahagslegum. Þann mun
verður að jafna eftir efnahagslegum
leiðum. Hann réttlætir ekki að rýra
mannréttindi [kosningarétt] ann-
arra.
xxx
Jóhannes Zoega, fyrrverandi
hitaveitustjóri, hefur sett fram
athyglisverðar hugmyndir um raf-
hitaveitur. Hann segir m.a. í grein
í Sveitarstjómarmálum:
„Niðurstöður þessara athugana
eru þær, að raíhitaveitur á þeim
þéttbýlisstöðum landsins, sem ekki
hafa aðgang að hagkvæmum jarð-
hita, gætu lækkað húshitunar-
kostnað um 58%, eða nær 1.100
m.kr. á ári (verðlag í janúar 1990),
miðað við notkun beinnar rafhitun-
ar, sem nú er algengasta húshitun-
araðferðin á þessum stöðum. Raf-
hitaveitur eru öruggar í rekstri og
þægilegur húshitunarkostur.
Rök hníga að því, að rafveitur á
hveijum stað komi upp rafhitaveit-
um og reki þær, eins og nú er gert
á Vestfjörðum og í Vestmannaeyj-
um. En það eru sveitarstjómimar,
sem hafa ákvörðunarvald um skip-
an þessara mála.“
Víkveiji dagsins nefnir þessa
ábendingu Jóhannesar Zoega m.a.
vegna þess, að hún felur í sér leið
til að jafna að hluta þann mun, sem
er á verðlagi þessa nauðsynlega
þáttar í heimilishaldi landsmanna.
Fleiri leiðir, t.d. skattalegar, koma
til greina, þegar réttur er af stað-
bundinn kostnaðarlegur mismunur
í rekstri heimilanna í landinu.
Víkveiji dagsins bjó í eina tíð í
einmenningskjördæmi. Þar
var val þingmanns ekkert síður mat
kjósenda á mönnum [frambjóðend-
um] en flokkum. Tengsl þingmanns
og kjósenda voru mikil, sem og
þekking þingmannsins á mönnum
og málefnum kjördæmisins. Kosn-
ingarnar voru og mun „skemmti-
legri“ en nú er. Kostir einmennings-
kjördæma voru margir. Þau gætu
og orðið góð leið til að jafna vægi
atkvæða, ef rétt er um hnúta búið.
Önnur, og næsta örugg, er að landið
verði eitt kjördæmi. Sá galli er á
þeirri Njarðargjöf að þá verður stór
hluti frambjóðenda nánast sjálfkjör-
inn; valið stendur nær eingöngu um
flokka, síður frambjóðendur.
Velja mætti aðra þingdeildina [ef
tvær væru] í landskjördæmi, hina
í einmenningskjördæmum. Þótt lög-
gjafarþing starfi í einni málstofu
er hugsanlegt að kjósa það að hluta
til í landskjördæmi og að hluta til
í afmörkuðum kjördæmum.
Víkveiji dagsins telur meir en
tímabært að stíga næsta skref til
þeirrar áttar að jafna vægi atkvæða
í landinu. Það er því við hæfi að
fólk fari að velta þessum málum
fyrir sér á nýjan leik. Það gengur
ekki lengur að fjöldi einstaklinga
séu hálfdrættingar við kjörborðið!