Morgunblaðið - 20.03.1992, Blaðsíða 7

f
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1992
B 7
1991. Auk þess fékk Ragn-
Verðlaunamynd í flokki portrett-mynda.
Gunnar Gunnarsson, Fróða.
Kjartan Ólafsson landkönnuður.

Verðlaunamynd í opnum flokki.
Sigurþór Hallbjörnsson, (Spessi) Pressunni.
Tíska.
Þessi mynd fékk verðlaun í flokki skop-mynda.
Gunnar V. Andrésson, DV.
Hann er vinsæll og veit af því.
Verðlaunamynd úr flokki mynda
úr daglegu lífi.
Bryujar Gauti Sveinsson, DV.
Sumardagur.
Líf í hjólastól er það
sem íbúar hússins eiga sameiginlegt
JÓN H. Sigurðsson líffræði-
og efnafræðikennari í Versl-
unarskólanum var bóndi í
Uthlíð í Biskupstungum þar
til árið 1977. Þetta örlagaríka
ár vai'ð hann fyrir slysi við
flutning á heyböggum sem
féllu á hann og sködduðu
mænuna neðst í hálsi. Síðan
hefur hann verið lamaður frá
höndum.
Jón lét ekki deigan síga. Meðan
hann var í endurþjálfun, lauk hann
ennfremur námi. Hann dreif sig í
9. bekk í kvöldskóla, fór síðan í
öldungadeild Menntaskólans við
Hamrahlíð og árið 1983, sex árum
eftir slysið, gerðist hann háskóla-
stúdent og lærði líffræði. Nú kenn-
ir hann sem sagt fulla kennslu í
Verslunarskólanum og lætur vel af
starfinu. Nemendur láta líka vel af
kennslu hans, finnst hann skemmti-
legur, duglegur og góður kennari.
Jón segir að það skipti miklu máli
„fyrir andlega þáttinn" eins og hann
orðar það, að geta verið nokkurn
veginn sjálfstæður og geta stundað
þá vinnu sem mönnum þykir
skemmtileg.
Flestir lentu í slysi
Jón býr í sérhönnuðu húsnæði
fyrir hreyfihamlaða. Allir íbúarnir
við Sléttuveg 3 í Reykjavík eiga það
sammerkt að vera bundnir við hjóla-
stól. Langflestir lömuðust við slys,
umferðarslys eða vinnuslys. „Eftir
að notkun bílbelta varð lögbundin,
hefur þeim sem lamast í bílslysum
fækkað ótrúlega,“ segir Jón. „Nú
er algengast að menn lamist eftir
vinnuslys." Hann býður Morgun-
blaðsfólki í bæinn, 60 fermetra íbúð
sem er sérútbúin fyrir fólk í hjóla-
stól. Vistlegasta íbúð, sem við
fyrstu sýn ber engin merki þess að
hún sé sérhönnuð að einu eða öðru
leyti. Jón er beðinn um að sýna
okkur í hveiju munurinn á íbúðinni
hans og almennum íbuðum sé aðal-
lega fólginn.
Hann ekur stólnum að svalahurð-
inni. „Sjáðu, hér er enginn þrösk-
uldur og svalirnar eru rúmgóðar.
Yfirleitt er vonlaust fyrir fólk í
hjólastól að komast út á svalir, því
þröskuldamir eru of háir og einnig
eru svalir sjaldan nægilega stórar
til að hægt sé að vera þar í hjóla-
stól. Það verður nefnilega að vera
hægt að snúa stólnum við.“ Hann
sýnir okkur síðan eldhúsið, þar sem
skápar eru lægri en gengur og ger-
ist, og einnig eru vinnuborð með
vaski og eldavél þannig úr garði
gerð að hægt er að hækka þau og
lækka eftir hentugleika. Allir rofar
og rafmagnsinnstungur eru í þeirri
hæð sem hentar fólki sem situr, og
baðherbergið er nægilega rúmgott
til að unnt sé að athafna sig þar
með góðu móti, jafnvel í hjólastól.
„Einn mesti munurinn sem ég
finn á þessu húsnæði og því sem
ég bjó í áður, er sá að nú styð ég
aðeins á einn takka til að opna úti-
dymar. Þannig er ekkert mál að
fara inn eða út um þær. Áður var
þung útidyrahurð, sem ég þurfti
að draga upp um leið og ég færði
stólinn aftur á bak. Það var mjög
erfitt, sérstaklega ef ég var með
einhvern farangur, til dæmis inn-
kaupapoka. Það kom oft fyrir að
innihaldið hmndi úr pokunum við
það eitt að opna hurðina."
Jón segist afskaplega ánægður
með íbúðina, en í húsinu eru alls
20 íbúðir. Hann er spurður hvort
hann telji heppilegt að allir íbúar í
einu húsi séu hreyfihamlaðir. „Þú
átt við hvort ég sé hlynntur ein-
hvdrs konar gettói fyrir fólk í hjóla-
stói,“ segir hann og glottir. „Það
hefur mun fleiri kosti en galla. Mér
finnst þetta húsnæði hafa heppnast
mjög vel, mér líður vel hér og hef
enn ekki fundið neinn ókost sem
fylgir því að búá í sama húsi og
annað fólk í hjólastól. Mest eru
Morgunblaðið/KGA
Jón H. Sigurðsson: Býr í sérhönnuðu húsnæði fyrir hreyfihamlaða.
Nú hyggjast SEM-samtökin byggja 20 nýjar og sérhannaðar íbúðir
fyrir fólk I hjólastól.
þetta einstaklingar en þó búa hér
líka fjölskyldur.
Þá var mikill kvíði í mönnum
Það voru Samtök endurhæfðra
mænuskaddaðra, SEM-samtökin,
sem fjármögnuðu
bygginguna á móti
félagslega íbúðakerf-
inu sem lánaði 85-90%
af kostnaðarverði.
SEM-samtökin voru
stofnuð á Grensásdeild
Borgarspítalans árið
1981 af tíu manns sem
voru þar í endurhæf-
ingu eftir að hafa lam-
ast í slysum. „Á þess-
um tíma var mikill
kvíði í mönnum og að-
allega hafði fólk
áhyggjur af því að
komast ekki í húsnæði,
þar sem það gæti lifað sem eðlileg-
ustu lífi,“ rifjar Jón upp.
„Alla dreymdi um byggingu af
þessu tagi, en þótti hugmyndin
samt fjarlæg. Það var ekki fyrr en
átta áram síðar, 1989, að endanleg
ákvörðun var tekin um bygginguna.
Áhugahópur um bætta umferðar-
menningu annaðist söfnun fyrir
okkur með skemmtun á Hótel ís-
landi, og það fé sem þurfti til að
hefja byggingu, safnaðist.“ Sam-
tökunum var úthlutuð lóð sem á
má byggja 40 íbúðir. „Nú eru komn-
ar 20 og við þurfum
að byggja hinar fyrir
1999, annars missum
við byggingarréttinn.
Það er töluverður íjöldi
fólks sem býður eftir
að komast í húsnæði
sem þetta.“
Til að fjármagna
byggingu seinna húss-
ins, ákváðu SEM-sam-
tökin að efna tiþ happ-
drættis. Öllum íslend-
ingum á aldrinum
20-70 ára vora sendir
happdrættismiðar fyr-
ir um það bil tveimur
vikum. „Við vonum auðvitað að
undirtektirnar verði góðar, því það
er borin von fyrir hreyfíhamlaðan
mann, sem lifir af 52 þúsund króna
örorkubótum á mánuði, að koma
sér upp húsnæði eins og þessu af
eigin rammleik.“ ■
Brynja Tomer
Langflestir lömuóust
við slys, umferðar-
slys eða vinnuslys.
„Eftir að notkun bíl-
belta varð lögbund-
in, hefur þeim sem
lamast í bílslysum
fækkaó ótrúlega,"
Snyrtisérfrœdingur kynnir vorlitina
frá GIVENCHY kl. 13-17 í dag.
Sandra
Reykjavíkurvegi 50, Hafnarfirði